Thursday, February 1, 2024

قرائت کامل و تصحیح قصیده‌ی موغولیه از پوربهاء جامی-قرن ١٣ میلادی، تکمیل نقصان‌ها و رفع اشتباهات مینورسکی و هَمِر

قرائت کامل و تصحیح قصیده‌ی موغولیه از پوربهاء جامی-قرن ١٣ میلادی، نقصان‌ها و اشتباهات موجود در نشرهای مینورسکی و هَمِر 

مئهران باهارلی

 

Purbaha Câmî'nin Moğuliye şiirinin tam ve düzeltilmiş metni - 13. yüzyıl, Minorsky ve Hammer'ın yayınlarındaki eksiklikler ve yanlışlar

Complete and Emendated Text of The Moghuliye Poem by Pourbaha Jami - 13th Century AD, Shortcomings and Mistakes in Minorsky and Hammer's Publications

خلاصه:

پوربهاء جامی فوت کرده در سال ١٢٨٤ در تبریز، قصیده‌ای معروف به موغولیه دارد. این قصیده ‌علاوه بر زبان‌شناسی و جامعه‌شناسی تورکی و موغولی، از لحاظ تاریخ سیاسی و دولت‌مداری تورک و موغول هم مهم است. پوربهاء در قصیده‌ی خود اصطلاحات و کلمات فراوان تورکی و موغولی مرتبط با عرصه‌های مالی، اقتصادی، قضایی، حقوقی، نظامی، دیوانی، پستی، حمل و نقل، و راه‌داری در دوره‌ی دولت موغول – تورک ایل‌خان‌لی را گنجانده است. نخستین نشر این قصیده در غرب توسط همر در سال ١٨٤٠، و نشر علمی آن توسط ولادیمیر مینورسکی در سال ١٩٥٦ انجام گرفته است. اما در این نشرها نقصان‌ها و اشتباهاتی وجود دارند. در این مقاله‌ متن کامل و تصحیح شده‌ی قصیده‌ی موغولیه‌‌ی پوربهاء را داده‌ام. در قسمت اول این موارد را تدقیق کرده‌ام: تمام کلمات تورکی - موغولی این قصیده‌ که ‌تاکنون خوانده ‌نه‌شده‌ بودند، کلماتی که‌ به‌ اشتباه‌ خوانده ‌شده‌ بودند، کلماتی که به ‌موغولی و تورکی بودن آن‌ها دقت و یا اشاره نه‌شده بود، اسامی خاص موجود در آن. در قسمت دوم ابیات قصیده را معنی و تصحیح، در قسمت سوم نقصان‌ها و اشتباهات قرائت مینورسکی را بررسی نموده،‌ و در قسمت پایانی کلمات موغولی - تورکی و کلمات عربی قصیده ‌را در دو لیست جداگانه ‌داده‌ام.

اؤزه‌ت:

١٢٨٤ ایلی‌نده ‌ته‌بریزده‌ وفات ائده‌ن پوربها جامی، موغولییه ‌آدلی اون‌لو قوشوغو ایله‌ تانینیر. بو قوشوق تورک و موغول دیل‌بیلیمی و سوسیولوژی‌سی ایله ‌دولت‌چی‌لیک تاریخی آچی‌سی‌دان اؤنه‌م داشیماق‌دادیر. پوربها قوشوغوندا موغول – تورک ایل‌خان‌لی دؤنه‌می‌نین آقچال (مالی)، ائکونومیک، عدلی، توزه‌ل (حقوقی)، عسکری، سیویل، پوست، اولاشدیرما و یول ایداره‌سی‌نه ‌ایلیشکین چوخ سایی‌دا تورک‌جه ‌و موغول‌جا کلیمه‌ و تئریمه‌ یئر وئرمیش‌دیر. بو قصیده‌نین باتی‌دا ایلک یایینی ١٨٤٠دا هه‌مئر، و بیلیمسه‌ل یایینی ١٩٥٦ ایلی‌نده ‌و. مینورسکی ساری‌ندان یاپیلمیش‌دیر. آنجاق بو یایین‌لار‌دا اه‌کسیک‌لیک‌له‌ر و یانلیش‌لار بولونماق‌دادیر. بو یازیم‌دا پوربهانین موغولییه ‌قوشوغونون بوتؤو و دوزه‌لتیلمیش متنی‌نی سوناجاغام. یازیمین ایلک بؤلومونده‌ داها اؤن‌جه ‌اوخونامامیش بوتون تورک‌جه‌– موغول‌جا کلیمه‌له‌ر، یانلیش اوخونموش کلیمه‌له‌ر، دوغرو آچیق‌لانامایان کلیمه‌له‌ر، تورک‌جه‌– موغول‌جا اولدوق‌لاری بیلینمه‌یه‌ن - به‌لیرله‌نه‌مه‌یه‌ن کلیمه‌له‌ر، و قوشوق‌دا گئچه‌ن تورک‌جه ‌و موغول‌جا اؤزه‌ل آدلاری اه‌له ‌آلدیم. یازیمین ایکینجی بؤلومونده‌ قوشوغون مصراع‌لاری‌نین آنلامی‌نی آچیق‌لادیم. اوچونجو بؤلوم‌ده‌ مینورسکی‌نین یایینی‌ندا بولونان اه‌کسیک‌لیک و یانلیش‌لاری اینجه‌له‌دیم. سون اولاراق قوشوق‌دا گئچه‌ن موغول‌جا – تورک‌جه ‌و عرب‌جه ‌کلیمه‌له‌رین آیری آیری لیسته‌له‌ری‌نی وئردیم.

Özet

1284 yılında Tebriz'de vefat eden Purbaha Câmî, "Moğuliye" adlı ünlü şiiriyle tanınır. Bu şiir Türk ve Moğol dil bilimi ve sosyolojisi ile devletçilik tarihi açısından önem taşımaktadır. Purbaha, şiirinde Moğol-Türk İlhanlı döneminin akçal (mâlî), ekonomik, adli, tüzel (hukûkî), askeri, sivil, posta, ulaştırma ve yol idaresine, yaşam, kültür ve geleneklerine ilişkin çok sayıda Türkçe ve Moğolca kelime ve terime yer vermiştir. Bu kasidenin Batı’da ilk yayını 1840da Hammer, ve bilimsel yayını 1956 yılında Vladimir Minorsky sarından (tarafından) yapılmıştır, ancak bu yayınlarda eksiklikler ve yanlışlar bulunmaktadır. Bu yazımda Purbaha'nın Moğuliye şiirinin tam ve düzeltilmiş metnini sunacağım. Yazının ilk bölümünde daha önce okunamamış Türkçe-Moğolca kelimeler, yanlış okunan kelimeler, doğru açıklanamayan kelimeler, Türkçe-Moğolca olduğu bilinmeyen veya belirlenmeyen kelimeler, ve şiirde geçen Türkçe-Moğolca özel adları ele aldım. Yazının ikinci bölümünde şiirin mısralarının anlamı açıkladım. Üçüncü bölümde Minorsky'nin yayınında bulunan eksiklik ve yanlışları inceledim. Son olarak şiirde geçen Moğolca-Türkçe ve Arapça kelimelerin ayrı ayrı listelerini verdim.

Abstract

Pourbaha Jami, who died in Tebriz in 1284, is known for his famous poem called “Moghuliye”. This poem holds significance in the fields of Turkish and Mongolian linguistics and sociology, and the history of statism. In his poetry, Pourbaha included numerous Turkish and Mongolian words and terms related to the financial, economic, judicial, legal, military, civil, postal, transportation and road administration of the Mongol-Turkish Ilkhanid period. The first publication of this ode in the West was made by Hammer in 1840, and its scientific publication by Vladimir Minorsky in 1956, however, these publications contain omissions and errors. In this article, I will present the complete and corrected text of Pourbaha's poem Moghuliye. In the first part of the article, I will discuss the following: all Turkish-Mongolian words that have not been previously deciphered, words that were read incorrectly, words that were not explained accurately, words that were not identified as Turkish-Mongolian, and Turkish and Mongolian proper names mentioned in the poem. In the second part of the article, I explained the meaning in the lines of the poem. In the third part, I discussed the shortcomings and mistakes found in Minorsky's publication. Lastly, I provided separate lists of the Mongolian-Turkish and Arabic words in the poetry.













Monday, January 1, 2024

یئریمه‌ک Yérimek، یورومه‌ک Yürümek، یوگورمه‌ک Yügürmek

یئریمه‌کYérimek ، یورومه‌کYürümek ، یوگورمه‌ک Yügürmek

مئهران باهارلی

 در زبان تورکی سه فعل مشابه اما با معنای متفاوت یئریمه‌ک، یورومه‌ک، و یوگورمه‌ک وجود دارد.

یئریمه‌ک Yérimek: به معنی حرکت کردن و راه رفتن و .... با جابجا شدن از یک مکان به مکان دیگر است. این فعل از اضافه شدن پسوند -ی i  به اسم یئر Yér به معنی جا حاصل شده است. مانند به‌رک Berk به‌رکیمه‌ک Berkimek. تمرکز اصلی در این مصدر به نقل مکان کردن از جایی به جای دیگر است.

یۆرومه‌ک Yürümek: به معنی راه رفتن، حرکت کردن. یۆرۆمه‌ک Yürümek، یوْریمه‌ک Yorimek و یؤرۆمه‌ک Yörümek سه فورم یک مصدر واحد هستند. کلمه‌ی یورویوش Yürüyüş به معنی راه‌پیمایی از فورم یورومه‌ک، کلمه‌ی یؤروک Yörük به معنی تورک‌های کوچنده و تورکمان در آناتولی، و کلمه‌ی یؤرونگه Yörünge به معنی مدار (سیاره)، از فورم یؤرومه‌ک این مصدر حال شده است.

یوگورمه‌ک Yügürmek: به معنی دویدن سریع، هجوم آوردن است. کلمه‌ی یوگروک Yügrük که اغلب به عنوان صفتی برای اسب بسیار سریع دونده و اسم مذکر شخص به کار می‌رود، از این ریشه است.  

Thursday, December 28, 2023

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

 

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

مئهران باهارلی

٢٠٠٤ ایلی‌نده جهان‌شاه وئبلاقی‌نی آچیپ اورا و سؤزوموزده جهان‌شاه‌ی بیر تورک میللی شخصیت اولاراق تانیدیپ، حاققی‌ندا یازی‌لار و مونوقرافیمی یایین‌لایینجا، اونونلا ایلگی‌لی ایران و آزه‌ربایجان‌دا چوخ سایی‌دا مقاله و کیتاب یاییم‌لانماغا باش‌لاندی. بو مقاله و کیتاب‌لارین چوخوندا ایسه، مه‌نیم جهان‌شاه ایله ایلگی‌لی ایلک دفعه بولدوغوم، اورتایا آتدیغیم ویا گه‌لیشدیریپ ایجاد ائتدیییم قاورام‌لار و گؤروش‌له‌ر، حتتا بعضن مونوقرافیمین فورماتی، جومله‌له‌ری، پاراقراف‌لاری، رسیم و خریطه‌له‌ری عیناً آلینتی‌لاناراق قول‌لانیلدی. آنجاق بونلارین هئچ بیری‌نده یازار اولاراق من مئهران باهارلی و قایناق اولاراق سؤزوموز وئبلاگی گؤسته‌ریلمه‌دی. بو دا اولایی بیلگی‌له‌نمه‌نین گه‌ره‌یی اولان قایناق گؤسته‌ره‌ره‌ک آلینتی یاپماق‌دان، باشقالاری‌نین اه‌مه‌یی‌نده‌ن چالینتی یاپما اخلاق‌سیزلیغی‌نا دؤنوشدوردو.

بورادا اؤز اثه‌‌رله‌ری‌نده مه‌نیم «جهان‌شاه قاراقویون‌لو» یازیم و ایلگی‌لی وئبلاق‌لاریم‌داکی (سؤزوموز، جهان‌شاه، قیرخ‌لار، دولت‌زنان تورک، ...) یازی‌لاریم‌دان اؤنه‌م‌لی آلینتی‌لار یاپیپ، آنجاق قایناق گؤسته‌رمه‌ده‌ن قول‌لانان‌لاردان اوچ اؤرنه‌ک وئریره‌م. بو وسیله ایله ده گئنه‌ل اولاراق، یییرمی ایل بویونجا یازدیغیم و سؤزوموزده یاییم‌لادیغیم یوزله‌رجه یازی‌نی، قایناق گؤسته‌رمه‌ده‌ن اؤز اثه‌رله‌ری‌نده ایش‌له‌ده‌نله‌ری محکوم ائدیره‌م:

١- دیوان ترکی و فارسی جهان‌شاه حقیقی. تصحیح و مقدمه محمدرضا کریمی. نیکان کتاب. ١٣٩٤. بو کیتابین، بیر چوخ گؤروش-قاورام، جومله و پاراقرافی‌نا اه‌ک اولاراق، فورماتی بیله مه‌نیم یازیم‌دان آلینتی‌دیر. آنجاق نه مه‌نیم آدیم و نه آلینتی یاپدیغی سؤزوموزده یایین‌لادیغیم یازیم قایناق گؤسته‌ریلمه‌میش‌دیر.

٢-دکتر خانگلدی اونق. دیوان جهان‌شاه حقیقی، شاه ترکمن، شاه تووریز، شاه مردان قرن چهاردهم و پانزدهم، به همراه شرح احوال و اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران جهان‌شاه حقیقی. نوشته و پژوهش دکتر خانگلدی اونق. تهران، ١٣٩٢ انتشارات بهجت. بو کیتاب‌دا هم یازیم‌دان آلینتی‌لار یاپیلمیش و هم یاپدیغیم تمثیلی رسیم‌له‌ر و خریطه، قایناق گؤسته‌ریلمه‌ده‌ن قول‌لانیلمیش‌دیر.

٣-مهدی اللهیاری تبریزی. نقد، بررسی و تکمله‌ای بر مدخل جهان‌شاه قراقویون‌لو، در دایرة المعارف بزرگ اسلامی (ج ٩١).


برای مطالعه‌ی بیشتر:

بی‌اخلاقی لجام گسیخته، بی‌احترامی به مولفین و رنج و کوشش آن‌ها در خلق آثار قلمی و روشنفکری‌شان

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_11.html

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_32.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند: امید نیایش

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_28.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_88.html

این بار، سایت آرازنیوز

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_23.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_45.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

 

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

مئهران باهارلی

رحیم ممقانی نوشته‌ی من به نام «دستور مظفرالدین شاه برای تدریس زبان تورکی در مدارس آزربایجان و اعتناء بایسته به تعلم آن» را با حذف نامم (مئهران باهارلی) به عنوان مولف، و نشان ندادن منبع مقاله (وبلاگ سؤزوموز) بازنشر کرده است.

این شخص حتی پس از یادآوری من که نباید این مقاله که من نوشته‌ام و دست‌رنج روشن‌فکری و محصول قلمی من است را بدون ذکر نام من و ارجاع دهی به مقاله‌ی من و به اسم خود منتشر کند و حتما می‌باید نام مولف را ذکر نماید و به طریقی مناسب به منبع که مقاله‌ی اصلی من است ارجاع دهد، و یا خود مقاله‌ای جداگانه به قلم خود در باره‌ی این سند (که آن را هم من تهیه کرده‌ام) بنویسد؛ به جای عذرخواهی و درج نام مولف، به یاوه‌گویی پرداخته است («فکر می‌کنی ما خوردیم شما ماندین ....»).

یک بار دیگر یادآوری می‌کنم: آن مقاله و تمام آن متن را من نوشته‌ام. اگر عکس و سندی که من تهیه و منتشر کرده‌ام را می‌خواهید دوباره منتشر کنید، یا باید به خود زحمت داده و قلم برداشته خودتان مطلبی برای آن بنویسید و یا صرفا آن عکس و سند را با ارجاع دادن به منبع آن (وبلاگ سؤزوموز) و نوشته‌ی من را با ذکر نام (مئهران باهارلی) منتشر کنید. اما شما نوشته‌ی من را به اسم خودتان منتشر کرده‌اید.

منبع اصلی مقاله‌ی من در وبلاگ سؤزوموز:

http://sozumuz1.blogspot.com/2015/12/blog-post.html

لینک مقاله‌ی دزدیده شده‌ی من توسط رحیم ممقانی

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1703250313105097&set=a.991653214264814.1073741828.100002604352371&type=3&theater

برای مطالعه‌ی بیشتر:

بی‌اخلاقی لجام گسیخته، بی‌احترامی به مولفین و رنج و کوشش آن‌ها در خلق آثار قلمی و روشنفکری‌شان

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_11.html

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_32.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند: امید نیایش

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_28.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_88.html

این بار، سایت آرازنیوز

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_23.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_45.html

این بار، سایت آرازنیوز

 

این بار، سایت آرازنیوز

مئهران باهارلی

سایت آرازنیوز یکی از نوشته‌های تحقیقی اخیر من با نام (ترکیب جمعیتی-ملی شهر اورمیه و حومه‌ی آن در سال ١٨٦٩) را، با تبدیل آزربایجان به آذربایجان و کورد به کُورد و .... به هم‌راه دیاگرامی که من ترسیم و عکس‌هایی که من تهیه کرده‌ام، در سایت خود منتشر کرده است. اما این سایت منبع نوشته یعنی وبلاگ سؤزوموز و یا صفحه‌ی فیس بوکی من را ذکر نکرده، نام مولف آن یعنی من - مئهران باهارلی - را حذف نموده، به دروغ آن را برگرفته از صفحه‌ی فئیس بوکی استاد حسن راشدی نمایانده و منبع آن را به نیرنگ کتابی نشان داده که این سایت اصلا دست‌رسی به آن نداشت. (این کتاب که من شخصا آن را پیدا و کنیه‌ی آن را در نوشته‌ی خود ذکر کرده‌ام صرفا منبع داده‌هایی بود که من در تهیه‌ی تحقیق خود از آن‌ها استفاده کردم؛ و نه منبع تحلیل‌ها و تفسیرها و تثبیت‌ها و نتیجه‌گیری‌های این نوشته که تماما متعلق به من هستند و سایت آرازنیوز هم آن‌ها را بدون ارجاع دادن به من، عینا کوپی و نقل کرده است).

من یک بار دیگر به این رفتار نکوهیده‌ی سایت آرازنیوز اعتراض می‌کنم.

لینک نوشته‌ی من در صفحه‌ی فیس‌بوکی من و وبلاگ سؤزوموز

ترکیب جمعیتی-ملی شهر اورمیه و حومه آن در سال ١٨٦٩

http://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_64.html

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=185235021836860&id=100010510893154&ref=notif&notif_t=like

لینک نوشته‌ی من در سایت آذوح که با بدون ذکر منبع-وبلاگ سؤزوموز- و حذف نام مولف آن یعنی مئهران باهارلی منتشر شده است:

https://www.araznews.org/fa/?p=56022

برای مطالعه‌ی بیشتر:

بی‌اخلاقی لجام گسیخته، بی‌احترامی به مولفین و رنج و کوشش آن‌ها در خلق آثار قلمی و روشنفکری‌شان

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_11.html

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_32.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند: امید نیایش

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_28.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_88.html

این بار، سایت آرازنیوز

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_23.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_45.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

 

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر که خود را محقق تاریخ و هنر آذربایجان معرفی کرده، در سری مقالات خود به نام «چھره پنھان رفعت در گستره تاریخ»، بسیاری از یافته‌ها و تفاسیر و نتایج تحقیقات و  ایده‌ها و روایت‌ها و.... من در مورد تقی رفعت و مسائل مربوطه را (حرکت و حزب اتحاد اسلام، مجدالسلطنه، شیخ الرئیس قاجار، علی هئیت، نسخه‌ا‌ی از خاطرات امین الشرع که من تصحیح کرده‌ام، ...) اقتباس و اخذ؛ در مواردی پاراگراف‌ها و جملاتی از مقالات من (مربوط به رهبران حزب اتحاد اسلام در ایران، سیاست حذف شخصیت‌های تورک‌گرا از تاریخ، اشتباهات ایوان زیگال در ترجمه‌ی مقاله‌ی عربی کسروی، ...) و چند اشتباه من در آن‌ها (به سبب نخستین بودن این تحقیقات) را عینا نقل؛ تصاویر و اشکالی که من طراحی و تهیه کرده‌ام (پرچم حزب اتحاد اسلام)، حتی عکس‌ها با زیرنویس‌هایشان که من نوشته‌ام (عکس اوردوی متحد تورک عوثمان‌لی - آزربایجان در منزل خواهر بلوری با زیرنویس و املای من) را در مقاله‌ی خود به کار برده است.

اما این شخص، اسم مقالات مذکور من - که نخستین تحقیقات در این باره در ایران و آزربایجان و تورکیه و ... و ضمنا منبع اصلی نوشته‌ی یاشار ناهیدی آذر هم هستند - را در لیست منابع نوشته‌اش نشان نداده، در داخل مقاله هم حتی یک بار از منبع آن‌ها وبلاگ سؤزوموز و یا صفحه‌ی فیس بوکی من، و مولف آن‌ها من مئهران باهارلی را ذکر نکرده است.

من شدیدا به این رفتار زشت و نکوهیده، به غایت غیر مدنی اعتراض می‌کنم.


برای مطالعه‌ی بیشتر:

بی‌اخلاقی لجام گسیخته، بی‌احترامی به مولفین و رنج و کوشش آن‌ها در خلق آثار قلمی و روشنفکری‌شان

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_11.html

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_32.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند: امید نیایش

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_28.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_88.html

این بار، سایت آرازنیوز

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_23.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_45.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند.

 

بعضی از آزربایجان‌گرایان مخصوصا از تبریز، تحقیقات و یافته‌های من را با بی شرمی‌ و بی شرفی تمام دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها یعنی مئهران باهارلی و سؤزوموز حتی برای یک بار، به ‌اسم خود منتشر می‌کنند. یکی از این اشخاص فردی به اسم امید نیایش است. او قسمت مهمی از مقالات، ایده‌ها و منابع و اسناد تاریخی که من آن‌ها را پیدا و برای اولین بار بازنشر کرده‌ام را اقتباس و در یک مقاله،‌ که متاسفانه توسط بنیاد تاریخ ترک هم منتشر شده، درج کرده است. بی آن که نه نام من و نه نام مقالات من و نه نام وبلاگ سؤزوموز را که مطالب مذکور را از آن‌ها سرقت کرده در لیست منابع و ماخذ خود ذکر کند.

Başta Tebriz'den olmak üzere bir takım Azerbaycançılar, benim araştırmalarımı çalıyor ve onların kaynağı ile yazarı yani Méhran Baharlı ile Sözümüz’ü bir kez bile anmadan kendi adlarına yayınlıyorlar. Bu kişilerden biri, Ümid Niyayeş adında bir kişidir. O benim makalelerim ve fikirlerimin önemli bir kısmını uyarlayarak ve İlk defa bulup yeniden yayımladığım tarihi belgeler ve kaynakları alıntılayarak, bunları üzülerek Türk Tarih Kurumunun yayınladığı bir makaleye dahil etmiş, ancak kaynak listesinde ne benim adımı, ne söz konusu materyalleri çaldığı makalelerimin adını, ne de Sözümüz blogunun adını belirtmemiştir.

A number of Azerbaijanists, especially from Tabriz, steal my research and findings and shamelessly publish them in their own names without even once mentioning the name of their source and author, that is Mehran Baharli and Sozumuz. One of these people is a person named Umid Niayesh. He adapted a significant part of my articles, ideas and historical sources and documents that I have found and republished for the first time, and included them in one of his articles published unfortunately by the Turkish Historical Society, without mentioning my name, nor the name of my articles, nor the name of Sözümüz blog, from which he has stolen the mentioned material.


برای مطالعه‌ی بیشتر:

بی‌اخلاقی لجام گسیخته، بی‌احترامی به مولفین و رنج و کوشش آن‌ها در خلق آثار قلمی و روشنفکری‌شان

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/02/blog-post_11.html

آلینتی کولتورو، چالینتی اخلاق‌سیزلیغی: محمدرضا کریمی، دکتر خانگلدی اونق

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_32.html

آزربایجان‌گرایان تحقیقات و یافته‌های من را دزدیده‌ و بدون ذکر کردن نام منبع و مولف آن‌ها به ‌اسم خود منتشر می‌کنند: امید نیایش

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_28.html

سرقت تحقیقات علمی من از طرف شخصی به اسم یاشار ناهیدی آذر

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_88.html

این بار، سایت آرازنیوز

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_23.html

بازنشر نوشته‌ام توسط رحیم ممقانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_45.html

Tuesday, December 26, 2023

مقاله‌ای تورکی از سید حسن تقی‌زاده: شرقه ‌خطاب

 

مقاله‌ای تورکی از سید حسن تقی‌زاده: شرقه ‌خطاب 

مئهران باهارلی


سید حسن تقی‌زاده‌ در سال‌های اقامت خود در استانبول یکی دو مقاله ‌به ‌زبان تورکی هم نوشته ‌است که ‌هیچ‌کدام از آن‌ها تاکنون منتشر نشده‌اند. دلیل اصلی این وضعیت، خود تقی‌زاده ‌است. او ‌به ‌عنوان یکی از رهبران اصلی جنبش پان‌ایرانیستی و ضد تورک مشروطیت در ایران و رهبر عملی آن در آزربایجان و قفقاز، نقشی کلیدی در اشغال تهران پایتخت دولت تورک قاجار توسط داشناک‌ها و پان‌ایرانیست‌ها و سپس پایان دادن به ‌حاکمیت سیاسی تورک بر ایران، آفرینش هویت قومی آزربایجانی و آزربایجان‌گرایی پان‌ایرانیستی داشت. تقی‌زاده‌ اولین و عالی‌ترین مقام رسمی و دولتی بود که از کورسی نماینده‌گی مجلس شورای ملی ‌خواستار ریشه‌کن کردن تورکی از ایران و فارس‌سازی تورک‌های ساکن در آن شد. تقی‌زاده ‌هم‌چنین یک باستان‌گرای ایرانی و یک ماسون مطیع و مجری سیاست‌های ضد تورک وقت دولت بریتانیا در ایران و منطقه ‌بود (و به ‌همین جهات در ادبیات سیاسی و تاریخ تورک از سمبول‌های «مانقورتیسم تبریزی و قفقازی» و مشهور به «‌خائن اعظم» است). به‌ سبب این سابقه و ماضی، ‌تقی‌زاده ‌از نوشتن چند مقاله‌ به ‌تورکی در سال‌های اقامتش در استانبول شرم داشت و آن‌ها را بازنشر نمی‌کرد.

وی تنها اشاراتی بسیار کوتاه ‌به ‌این مقالات تورکی‌اش کرده ‌و در این اشارات آن‌ها را – همان طور که‌ به‌ واقع هم بودند – کم‌اهمیت جلوه‌ داده ‌است: «تعداد همهٔ آثار قلمی یا بیانات شفاهی من در مدت هشت نه ‌‌سال از ورود به ‌‌استانبول تا آخر جنگ اول عالم‌گیر چون کم‌اهمیت بودند لازم نیست. فقط شاید چهار مقالهٔ مسلسل فرانسوی من در مجلهٔ «عالم اسلامی» پاریس در باب جریانات سیاسی در مملکت عثمانی و جریانات سیاسی در عالم عرب و جریانات سیاسی در ایران قابل ذکر باشد. در استانبول نیز گاهی مقاله‌ای به‌‌ زبان ترکی در جراید آنجا نوشتم».

یکی از مقالات تورکی تقی‌زاده، مقاله‌ای است به ‌نام «شرقه ‌خطاب» که او ‌آن را به ‌مناسبت جنگ ایتالیا و متحدان اوروپائی‌اش بر علیه ‌عوثمان‌لی در دریای مدیترانه‌ و شمال آفریقا به سال ١٩١١ نوشته ‌است. در ویژه‌نامه‌ی سید حسن تقی‌زاده‌٢ این مقاله ‌به‌ صورت آتی معرفی شده ‌است:«۸ ـ مقاله‌ای بسیار شدید و بلیغ به ‌ترکی در روزنامهٔ «طنین» (استانبول) در دفاع از عثمانی بر ضد ایطالی در موقع جنگ آن دولت در سنهٔ ۱۹۱۱ مسیحی». (ویژه‌نامهٔ سید حسن تقی‌زاده‌۲، سرگذشت ادبی سید حسن تقی‌زاده‌۲، فهرست کتب و مقالات به ‌کوشش ایرج افشار. ۲۸ مهر ۱۳۸۸)

در زیر مقاله‌ی تورکی شرقه ‌خطاب به ‌قلم تقی‌زاده ‌را برای اولین بار و ١٠٣ سال بعد از چاپ آن در نشریه‌ی طنین استانبول در سال ١٩١١ منتشر می‌کنم. اما نخست چند نکته: