Sözümüz Véblaqları سؤزوموز وئبلاقلاري

Telegram Ķanallarıتلگرام کاناللاري

Dış Bağlantılar ديش باغلانتيلار

Monday, January 20, 2025

اعتراف تر پتروسیان اولین رئیس جمهور ارمنستان به ‌اکثریت جمعیتی بودن تورک‌ها در ولایات ماسیس، واردِنیس، آماسیا و انبوهی‌شان در ناحیه‌ی زَنگه‌زور، و پاک‌سازی قومی تورک‌ها از آن نواحی، قاراباغ و دیگر مناطق اشغال شده‌ی آزربایجان توسط شبه‌نظامیان ارمنی

 

اعتراف تر پتروسیان اولین رئیس جمهور ارمنستان به ‌اکثریت جمعیتی بودن تورک‌ها در ولایات ماسیس، واردِنیس، آماسیا و انبوهی‌شان در ناحیه‌ی زَنگه‌زور، و پاک‌سازی قومی تورک‌ها از آن نواحی، قاراباغ و دیگر مناطق اشغال شده‌ی آزربایجان توسط شبه‌نظامیان ارمنی 

مئهران باهارلی

لوون تر پتروسیان، اولین رئیس جمهور ارمنستان در یک سخن‌رانی به تاریخ ٢٣ سپتامبر ١٩٩٣، اعتراف می‌کند که ‌آزربایجانی‌ها [= تورک‌ها] اکثریت جمعیت بومی در سه منطقه‌ی واردنیس، ماسیس، آماسیا، و قسمت قابل توجهی از اهالی در ناحیه‌ی زنگه‌زور را تشکیل می‌دادند. در ادامه او به ‌پاک‌سازی قومی تورک‌ها از قارا‌باغ، از سایر مناطق تحت اشغال ارمنی در آزربایجان، و از خود ارمنستان که توسط نیروهای شبه‌نظامی ارمنی «یرکراپا» انجام شد، افتخار می‌کند.



فارسی

معرفی

ویدئو بلاگر معروف آلبرت ایزاکوف یک سخن‌رانی از اولین رئیس جمهور ارمنستان، لوون تر-پتروسیان، که‌ برای فرماندهان و اعضای دسته‌جات داوطلبان پارامیلتر ارمنی «یرکراپا» ایراد کرده ‌بود را بازیافته ‌و منتشر کرده ‌است[1]. این سخن‌رانی در ٢٣ سپتامبر ١٩٩٣همان روزی انجام شده ‌است که‌ قوای مسلح ارمنی شهر آغدام آزربایجان را اشغال نموده‌ و شروع به‌ آتش زدن شهر کردند.

در این سخن‌رانی، تر-پتروسیان به ‌«دستاوردهای» سه ‌شاخه‌ی سیاسی، نظامی و شبه‌نظامی «جنبش ملی ارمنی» می‌بالد و با افتخار به‌ این « دستاوردها»، تأکید می‌کند که‌ بقای دولت ارمنستان از طریق پاک‌سازی قومی جمعیت بومی تورک قاراباغ، دیگر مناطق اشغالی در آزربایجان و ارمنستان امروزی توسط جنبش ملی ارمنی به ‌دست آمده‌ است. به‌ گفته‌ی پتروسیان  - که ‌متولد حلب سوریه ‌و یک غیر بومی و مهاجر به ‌قفقاز است-، هدف اصلی جنبش ملی ارمنی «پاک‌سازی و تصفیه‌ی ارمنستان، قاراباغ و دیگر مناطق اشغالی آزربایجان از سایر ملت‌ها [تورک]» بود که‌ به ‌صورت مانع بر سر راه‌ استقلال ارمنستان دانسته ‌می‌شدند. او با تاکید یادآور می‌شود که‌ «پاک‌سازی قومی» ارمنستان و قاراباغ و دیگر سرزمین‌های اشغال شده‌ی آزربایجان توسط ارمنی‌ها، آرزوی ٦٠٠ ساله‌ی ناسیونالیسم ارمنی بود، و ادعا می‌کند که‌ ارامنه‌ از نتایج این «دستاورد» خونین حتی تا شش قرن آینده‌ سود خواهند برد.

در قرن بیستم تورک‌های بومی قفقاز جنوبی در چند موج، به طور سیستماتیک معروض به ‌پاک‌سازی قومی توسط گروه‌های مسلح و دولت ارمنی شده‌اند. (در دوره‌ی تزاری: قتل عام، اخراج جمعی، ...؛ در دوره‌ی شوروی: عمدتا اخراج جمعی). آخرین موج پاکسازی قومی تورک‌ها توسط قوای مسلح ارمنی در اواخر دهه‌ی ١٩٨٠ به‌ وقوع پیوست. در این مرحله ‌پس از اشغال ٢٠ درصد اراضی از آزربایجان توسط قوای ارمنی، بیشتر از ٢٠٠٠٠٠ نفر در معرض پاک‌سازی قومی قرار گرفتند، هزاران نفر کشته ‌و ٧٠٠٠٠٠ تورک دیگر آواره‌ شدند. تر-پتروسیان به‌ عنوان رهبر ارمنستان در خونین‌ترین مرحله‌ی آن درگیری‌ها، از طراحان و ترتیب دهنده‌گان اصلی این «پاک‌سازی قومی» جمعیت بومی تورک از ارمنستان، از قاراباغ و از دیگر نواحی اشغالی آزربایجان توسط قوای مسلح ارمنی بود و همان‌طور که ‌در سخنرانی‌اش هم تاکید می‌کند به‌ آن افتخار می‌کرد.

ترجمه‌ی فارسی سخن‌رانی ارمنی تر پتروسیان. ٢٣ سپتامبر ١٩٩٣، خطاب به ‌فرماندهان و اعضاء «یرکراپا»

«بزرگ‌ترین خوش‌بختی ما این است که توانستیم کار شبه‌نظامیان خود را سازمان‌دهی کنیم. دسته‌های مسلحی که تشکیل دادیم، ستون فقرات ارتش ما شدند. به این ترتیب ما حتی قبل از استقلال ارمنستان و آزربایجان تجربیات عظیمی به دست آوردیم ... وقتی که‌ من «حرکت» می‌گویم، منظورم سه‌ جناح سیاسی، نظامی و شبه‌نظامی آن که ‌شما هستید است. ... در سایه‌ی این حرکت، یک معضل و مشکل که‌ ملت ارمنی به‌ مدت ٦٠٠ سال نه‌توانسته‌ بود آن را حل کند، حل شد: ارمنستان و قاراباغ از دیگر ملت‌ها [تورک] تماما پاک‌سازی و تصفیه‌ و تمیز شد. تکرار می‌کنم: این یک مشکل و معضل ٦٠٠ ساله‌ بود. اهمیت و تاثیرات حل این مشکل را ملت ارمنی ٦٠٠ سال بعد از این هم کماکان حس خواهد کرد.

تصورش را به‌کنید، اگر ١٧٠ هزار نفر از ملتی دیگر [تورک] که قبل از سال ١٩٨٨ در ارمنستان زنده‌گی می‌کردند، هنوز هم در اینجا بودند، امروز دولت ما [ارمنستان] وجود نه‌داشت. هم‌چنین ما نه‌می‌توانستیم از مناطق شرقی و شمالی خودمان محافظت و از ناحیه‌ی سوان دفاع کنیم. علاوه ‌بر این‌ها، ما با سه‌ مشکل جدید مواجه‌ می‌شدیم. فراموش نه‌کنید که ‌تورک‌ها در سه‌ منطقه‌ی واردنیس، ماسیس و آماسیا در اکثریت بودند. آن‌ها [آزربایجانی‌ها = تورک‌ها] در زنگه‌زور هم قسمت قابل توجهی از اهالی را  تشکیل می‌دادند. و این مشکل حل شد.

اما راه حل این مشکل مانند هدیه‌ای از آسمان به دامان ما نیافتاد. این مشکل توسط حرکت ما، حرکت سراسری ارامنه و مبارزات آزادی‌بخش مردم ما، همراه با شاخه‌ی نظامی آن «دسته‌های دفاع از خود – یرکراپا» حل شد. در قاراباغ هم همین طور. الآن تمام اراضی قاراباغ، و حتی مناطقی زیادتر و فراتر از آن در دست ارمنی‌ها است. ... دیروز عصر و امروز صبح قوای آرتساخ وارد آغدام شدند» (دست زدن و تشویق آتشین حاضرین).  

Türkçe

Ermenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Levon Ter Petrosian, 23 Eylül 1993'te yaptığı bir konuşmasında Azerbaycanlıların [ = Türklerin] Vardenis, Masis, Amasia olmak üzere üç bölgedeki yerel nüfusun çoğunluğunu ve Zengezur bölgesindeki nüfusun önemli bir bölümünü oluşturduğunu söylüyor, Ermeni Yerkrapah paramiliter Müfrezeleri tarafından gerçekleştirilen Karabağ, Azerbaycan'ın diyer Ermeni işgali altındaki bölgeleri ve Ermenistan'ın kendisinden Türklerin etnik temizliyiyle övünüyor.

Giriş

Ermenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan'ın "Yerkrapah" gönüllü paramiliter örgütü komutanları ve üyelerine yaptığı bir konuşması, tanınmış video blog yazarı Albert Isakov tarafından ortaya çıkarılıp yayınlandı. Konuşma, 23 Eylül 1993'te, Ermeni silahlı paramiliter güçlerinin Azerbaycan'daki Ağdam şehrini işgal edip yakmaya başladığı gün yapılmıştır.

Ter-Petrosyan konuşmasında Ermeni Ulusal Hareketi'nin üç siyasi, askeri ve paramiliter kanadının "başarıları" ile övünüyor. Suriye'nin Halep kentinden bir yerleşimci ve göçmen olan ve Kafkas yerlisi olmayan Ter-Petrosyan, Ermenistan'ın bağımsızlığının Ermeni Ulusal Hareketi tarafından Karabağ'da, komşu işgal altındaki Azerbaycan topraklarında ve günümüz Ermenistan'ında yerli Azerbaycanlı [ = Türk] nüfusuna yönelik yapılan etnik temizlik yoluyla elde edildiyini vurguluyor. Ter-Petrosyan'a göre, Ermeni Ulusal Hareketi'nin temel amacı, Ermenistan'ın bağımsızlığına engel olarak görülen "Ermenistan ve Karabağ'ı diyer halklardan [Türk] arındırmak ve temizlemek" idi. Ter-Petrosyan Ermenistan'ın ve Karabağ ile işgal edilen ona bitişik Azerbaycan topraklarının Türk halkından "arındırılmasının" Ermeni milliyetçiliyinin 600 yıllık bir özlemi olduğunu vurguluyor, bu kanlı başarının Ermenilere gelecek altı yüzyıl boyunca bile fayda sağlayacağını öngörüyor.

Güney Kafkasya'daki yerli Türk halkı 20. yüzyılda Ermeni silahlı kuvvetleri, paramiliter grupları ve devleti tarafından birçok kez etnik temizliye maruz kalmıştır. Buna Çarlık dönemindeki katliamlar ve toplu sürgünler ile Sovyet dönemindeki esas olarak toplu sürgünler dahildir. Türklere yönelik en son etnik temizlik dalgası ise 1980'lerin sonlarında Ermenistan, Karabağ ve işgal edilen ona bitişik Azerbaycan topraklarında gerçekleşti. Ermeni güçlerin Azerbaycan topraklarının %20'sini işgal etmesinin ardından 200.000'den fazla kişi etnik temizliye maruz kaldı, binlercesi öldürüldü ve 700.000 Türk daha yerinden edildi ve zorunlu göç, kaçmaya zorlandı. Çatışmanın en kanlı aşamasında Ermenistan'ın lideri olan Ter-Petrosyan, bölgenin yerli Türk nüfusunun "etnik temizlenmesini" organize eden ve bu videoda ortaya çıktığı gibi bu kanlı etnik temizlmeden gurur duyan şahıştır.

Levon Ter-Petrosyan'ın "Yerkrapa" komutanlarına ve üyelerine yaptığı Ermenice konuşmanın Türkçe tercümesi - 23.07.1993

“Bizim en büyük uğurumuz milislerimizin çalışmalarını organize edebilmemizdir. Oluşturduğumuz silahlı müfrezeler ordumuzun omurgası haline geldi. Bu şekilde, Ermenistan ve Azerbaycan bağımsızlıklarını elde etmeden önce bile muazzam bir deneyim kazandık .... Ben Hareket dediyimde amacım onun siyâsi kanadı, askeri kanadı ve sizden oluşan paramiliter kanadıdır ... bu hareketin sâyesinde Ermeni halkı 600 yıl boyunca çözemediyi bir sorunu çözmüş oldu. Hayastan ve Artsak [Ermenistan ve Karabağ] başka milletlerden [Türk’ten] bütünüyle arıtlanıp temizlendi. Yine tekrar ediyorum: bu 600 yıllık bir sorun idi. Onun çözülmesinin önemi ve etkisini Ermeni halkı bundan sonra 600 yıl daha duyacaktır.

Düşünün eyer 1988nci yıla kadar Ermenistan’da yaşamakta olan başka milletten [Türk milletinden] 170000 insan hâlâ burada yaşıyor olsaydı, bugün bizim [Ermenistan] devletimiz var olmazdı. Ayrıca biz kuzey ve doğu bölgelerimizi ve de Sevan bölgesini savunup koruyamazdık. Üstelik burada üç yeni sorunla karşılaşırdık. Unutmayın üç Vardenis, Masis ve Amasya bölgesinde Azerbaycanlılar [Türkler] çoğunluğu oluşturuyorlardı. Zengezor’da da onlar çoğunlukta idiler. Bu sorun çözüldü.

Ancak çözüm gökten bir armağan olarak bizim kucağımıza düşmedi. Bu sorunu Ermeni Milli Hareketi ve Ermeni Halkının kurtuluş savaşımı ile onun askeri kanatı olan bizim Yerkrapah kendini savunma müfrezelerimiz çözdü. Bugün Karabağ toprakları, hatta ondan daha fazlası ve ötesi Ermenilerin elindedir. ... Dün akşam ve bu sabah Artsak Kuvvetleri Ağdam'a girdi.” (Bulunanların ateşli alkışlaması)

English

Levon Ter Petrosian, the first president of Armenia, acknowledged in a speech on September 23, 1993, that Azerbaijanis [= Turks] constitute the majority of the population in the three regions of Vardenis, Masis, Amasia, as well as a significant portion of the local population in the Zangezur region of Armenia. Then he boasts about the ethnic cleansing of Turks from Karabakh, other Armenian-occupied regions of Azerbaijan, and Armenia itself, which was carried out by the Armenian Yerkrapah Paramilitary Detachments.

Introduction

A speech by Armenia's first president, Levon Ter-Petrosyan, delivered to commanders and members of the "Yerkrapah" volunteer terrorist organization has been uncovered and released by well-known video blogger Albert Isakov. The speech was given on Sempember 23 1993, the same day Armenian armed and paramilitary forces occupied Aghdam city in Azerbaijan and began burning it.

In this speech, Ter-Petrosyan boasts about the "achievements" of the three political, military, and paramilitary wings of the Armenian National Movement. Proud of these so-called "achievements", Ter-Petrosyan, who himself is from the city of Halab in Syria and a settler – a nonlocal new immigrant in Caucasia, emphasizes that Armenia’s independence has been achieved through ethnic cleansing in Karabagh, its adjacent occupied Azerbaijani regions and modern-day Armenia of its native Azerbaijani [= Turkish] population, carried out by the Armenian National Movement. According to him, the Armenian National Movement’s main objective was to "purify Armenia and Karabakh of other peoples" [Turks], who were seen as obstacles to Armenia's independence. He repeatedly emphasized that the "purification" of Armenia, as well as the adjacent Azerbaijani territories occupied by Armenians and Karabakh, had been a 600-year aspiration of Armenian nationalism. He predicted that these bloody achievements would bring benefits to Armenians for the next six centuries.

The native Turks in the South Caucasus have been subjected to ethnic cleansing by Armenian armed forces, paramilitary groups, and the government multiple times in the 20th century. This includes massacres and mass deportations during the Tsarist period, as well as mainly mass deportations during the Soviet period. The most recent wave of ethnic cleansing of Turks by Armenian forces took place in Armenia and Karabagh and its adjecent regions in the late 1980s. Over 200,000 Turkish people were subjected to ethnic cleansing, thousands were killed, and another 700,000 were displaced after Armenians’ occupation of 20% of Azerbaijani territories. As the leader of Armenia during the bloodiest phase of the conflict, Levon Ter-Petrosyan orchestrated the "cleansing" of the region of its native Turkish population - a point of pride for him, as revealed in the footage.

Translation of the Armenian speech of Levon Ter-Petrosyan to the commanders and members of " Yerkrapah " - 23.07.1993

“Our greatest success is that we were able to organize the work of our militia. The armed detachments we formed became the backbone of our army. In this way, we gained enormous experience even before Armenia and Azerbaijan achieved their independence…. When I mention the Movement, I am specifically referring to its Political Wing, its Military Wing, and its Paramilitary Wing, which you represent. …. Thanks to this Movement, Armenia and Karabakh solved a problem that the Armenian people could not solve for 600 years: Armenia and Artsakh [Karabakh] have been completely cleansed and purified of other nations [Azerbaijanis = Turks]. I repeat once more, this was a 600-year-old problem. Armenian people will continue to feel its significance and impact for another 600 years.

Just imagine, if the 170 thousand people of another nation [Azerbaijanis = Turks] who used to live here in Armenia before 1988, were still residing in Armenia, our state would not exist today. We would not be able to protect our northern and eastern regions, to defend the Sevan area. Moreover, we would have three new problems here. Do not forget that Azerbaijanis [Turks] made up the majority in three regions: Vardenis, Masis and Amasia. They [Azerbaijanis = Turks] formed also a significant portion of the population in the Zangezur. And this problem has been solved.

The solution to this problem did not fall into our laps as a gift from the sky. This problem was solved by our movement, the Armenian All-National Movement and the Liberation Struggle of our people, along with its military wing, our Yerkrapah Self-Defense Detachments. The same thing in Artsakh. Today, the entire Artsakh [Karabakh] territory, and much more beyond that, is in the hands of Armenians. … Yesterday evening and this morning, Artsakh Forces entered Aghdam” (The audience erupted in fiery applause)

Francaise

Levon Ter Petrossian, le premier président de l'Arménie, a reconnu dans un discours prononcé le 23 septembre 1993 que les Azerbaïdjanais [= Turcs] constituaient la majorité de la population des trois régions de Vardenis, Masis, Amasia, ainsi qu'une partie importante de la population locale de la région de Zanguezur en Arménie. Il a ensuite se vante du nettoyage ethnique des Turcs du Karabakh, d'autres régions d'Azerbaïdjan occupées par les Arméniens et d'Arménie elle-même, qui a été mené par les détachements paramilitaires arméniens Yerkrapah.

Introduction

Un discours prononcé par le premier président arménien, Levon Ter-Petrossian, devant les membres de l'organisation terroriste volontaire « Yerkrapah », a été découvert et diffusé par le célèbre blogueur vidéo Albert Isakov. Ce discours a été prononcé le 23 septembre 1993, le jour même où les forces armées et paramilitaires arméniennes ont occupé la ville d'Aghdam en Azerbaïdjan et ont commencé à l'incendier.

Dans ce discours, Ter-Petrossian se vante des « réalisations » des trois branches politiques, militaires et paramilitaires du Mouvement national arménien. Fier de ces prétendues « réalisations », Ter-Petrossian, originaire de la ville de Halab en Syrie et un colon – un nouvel immigré du Caucase, souligne que l’indépendance de l’Arménie a été obtenue grâce au nettoyage ethnique du Karabagh, des régions azerbaïdjanaises adjacentes occupées et de l’Arménie actuelle de sa population azerbaïdjanaise autochtone, mené par le Mouvement national arménien. Selon lui, l’objectif principal du Mouvement national arménien était de « purifier l’Arménie et le Haut-Karabakh des autres peuples », considérés comme des obstacles à l’indépendance de l’Arménie. Il a souligné à plusieurs reprises que la « purification » de l’Arménie, ainsi que des territoires azerbaïdjanais adjacents occupés par l’Arménie et le Haut-Karabakh, était une aspiration du nationalisme arménien depuis 600 ans. Il a prédit que ces réalisations sanglantes apporteraient des avantages aux Arméniens pour les six siècles à venir.

Il convient de noter que les Turcs autochtones du Caucase du Sud ont été victimes de nettoyage ethnique de la part des forces armées arméniennes, des groupes paramilitaires et du gouvernement à plusieurs reprises au cours du XXe siècle. Cela inclut des massacres et des déportations massives pendant la période tsariste, ainsi que des déportations massives principalement pendant la période soviétique. La vague la plus récente de nettoyage ethnique des Azerbaïdjanais a eu lieu en Arménie à la fin des années 1980. Plus de 200 000 personnes ont été victimes d’un nettoyage ethnique brutal, des milliers d’autres ont été tuées et 700 000 Azerbaïdjanais ont été déplacés après l’occupation de 20 % des territoires azerbaïdjanais par l’Arménie. En tant que dirigeant de l’Arménie pendant la phase la plus sanglante du conflit, il a orchestré le « nettoyage » de la région de sa population azerbaïdjanaise d’origine – une source de fierté pour lui, comme le révèlent les images.

Traduction du discours arménien de Levon Ter-Petrosyan aux commandants et membres de " Yerkrapah " - 23.07.1993

“Notre plus grande succès est d'avoir pu organiser le travail de notre milice. Les détachements armés que nous avons formés sont devenus l'épine dorsale de notre armée. Nous avons ainsi acquis une expérience considérable avant même que l'Arménie et l'Azerbaïdjan n'accèdent à l'indépendance…. Quand je parle du Mouvement, je fais spécifiquement référence à son aile politique, à son aile militaire et à son aile paramilitaire, que vous représentez. … Grâce à ce Mouvement, l’Arménie et le Haut-Karabakh ont résolu un problème que le peuple arménien n’a pas pu résoudre pendant 600 ans : L’Artsakh [Karabakh] a été complètement nettoyé et purifié des autres nations. Je le répète une fois de plus, ce problème est un problème vieux de 600 ans. Le peuple arménien continuera à ressentir son impact pendant encore 600 ans.

Imaginez un instant que si les 170 000 personnes d’une autre nation [les Azerbaïdjanais = les Turcs] qui vivaient ici en Arménie il y a encore 8 ans résidaient encore en Arménie, notre État n’existerait pas aujourd’hui. Nous ne serions pas en mesure de protéger nos régions du nord et de l’est, ainsi que le district de Sevan. N’oubliez pas que les Azerbaïdjanais [les Turcs] constituaient la majorité dans trois régions: Vardenis, Masis et Amasia. Ils [Azerbaïdjanais = Turcs] constituaient également une part importante dans le Zanguezur. Et ce problème a été résolu.

La solution à ce problème ne nous est pas tombée du ciel. Ce problème a été résolu par notre mouvement, le Mouvement national arménien et la Lutte de libération de notre peuple, avec son aile militaire, nos Détachements d'autodéfense Yerkrapah. La même chose s'est produite en Artsakh. Aujourd'hui, tout le territoire de l'Artsakh [Karabakh], et bien au-delà, est aux mains des Arméniens. … Hier soir et ce matin, les forces de l'Artsakh sont entrées à Aghdam (Le public a éclaté en applaudissements ardents)”

German 

Levon Ter Petrosian, der erste Präsident Armeniens, gab in einer Rede am 23. September 1993 zu, dass Aserbaidschaner [= Türken] die Mehrheit der Bevölkerung in den drei Regionen Vardenis, Masis und Amasia sowie einen erheblichen Teil der lokalen Bevölkerung in der Region Zangezur ausmachen. Er prahlte mit der ethnischen Säuberung der Türken in Karabach, anderen von Armeniern besetzten Regionen Aserbaidschans und in Armenien selbst, die von den armenischen paramilitärischen Einheiten Yerkrapa durchgeführt wurde.

Einleitung

Der bekannte Videoblogger Albert Isakov hat eine Rede des ersten armenischen Präsidenten, Levon Ter-Petrosyan, vor Mitgliedern der freiwilligen Terrororganisation „Yerkrapah“ aufgedeckt und veröffentlicht. Die Rede wurde am 23. September 1993 gehalten, am selben Tag, an dem armenische bewaffnete und paramilitärische Kräfte die Stadt Aghdam in Aserbaidschan besetzten und begannen, sie niederzubrennen.

In dieser Rede prahlt Ter-Petrosyan mit den „Errungenschaften“ der drei politischen, militärischen und paramilitärischen Flügel der Armenischen Nationalbewegung. Stolz auf diese sogenannten „Errungenschaften“ betont Ter-Petrosyan, der selbst aus der Stadt Halab in Syrien stammt und ein Siedler – ein neuer Einwanderer im Kaukasus – ist, dass Armeniens Unabhängigkeit durch die ethnische Säuberung der einheimischen aserbaidschanischen Bevölkerung in Karabach, den angrenzenden besetzten aserbaidschanischen Gebieten und dem heutigen Armenien erreicht wurde, die von der Armenischen Nationalbewegung durchgeführt wurde. Ihm zufolge bestand das Hauptziel der ANM darin, „Armenien und Berg-Karabach von anderen Völkern zu säubern“, die als Hindernisse für die Unabhängigkeit Armeniens angesehen wurden. Er betonte wiederholt, dass die „Säuberung“ Armeniens sowie der angrenzenden aserbaidschanischen Gebiete, die von Armenien und Berg-Karabach besetzt waren, ein 600-jähriges Ziel des armenischen Nationalismus gewesen sei. Er sagte voraus, dass diese blutigen Errungenschaften den Armeniern in den nächsten sechs Jahrhunderten Vorteile bringen würden.

Es ist anzumerken, dass die einheimischen Türken im Südkaukasus im 20. Jahrhundert mehrfach ethnischen Säuberungen durch armenische Streitkräfte, paramilitärische Gruppen und die Regierung ausgesetzt waren. Dazu gehören Massaker und Massendeportationen während der Zarenzeit sowie vor allem Massendeportationen während der Sowjetzeit. Die jüngste Welle ethnischer Säuberungen gegen Aserbaidschaner fand Ende der 1980er Jahre in Armenien statt. Über 200.000 Menschen wurden Opfer brutaler ethnischer Säuberungen, Tausende wurden getötet und weitere 700.000 Aserbaidschaner wurden vertrieben, nachdem Armenien 20 % der aserbaidschanischen Gebiete besetzt hatte. Als Führer Armeniens während der blutigsten Phase des Konflikts orchestrierte er die „Säuberung“ der Region von der einheimischen aserbaidschanischen Bevölkerung – eine Sache, auf die er stolz war, wie das Filmmaterial zeigt.

Übersetzung der armenischen Rede von Levon Ter-Petrosyan an die Kommandeure und Mitglieder von „ Yerkrapah “ – 23.07.1993

„Unser größtes Erfolg ist, dass wir die Arbeit unserer Miliz organisieren konnten. Die bewaffneten Abteilungen, die wir bildeten, wurden zum Rückgrat unserer Armee. Auf diese Weise sammelten wir enorme Erfahrungen, noch bevor Armenien und Aserbaidschan ihre Unabhängigkeit erlangten. Wenn ich von der Bewegung spreche, meine ich besonders ihren politischen, militärischen und paramilitärischen Flügel, den Sie repräsentieren.. … Dank dieser Bewegung konnte Armenien und Berg-Karabach ein Problem lösen, das das armenische Volk seit 600 Jahren nicht lösen konnte: Arzach [Karabach] wurde vollständig von anderen Nationen gesäubert und gereinigt. Ich betone noch einmal, dieses Problem bestand seit 600 Jahren. die Auswirkungen werden das armenische Volk noch weitere 600 Jahre lang spüren.

Stellen Sie sich vor, wenn die 170.000 Menschen einer anderen Nation [Aserbaidschaner = Türken], die bis 1988 hier in Armenien lebten, immer noch hier leben würden, würde unser Staat heute nicht existieren. Wir wären nicht in der Lage gewesen, unsere nördlichen und östlichen Regionen sowie den Bezirk Sevan zu schützen. Vergessen Sie nicht, dass Aserbaidschaner [Türken] stellten die Mehrheit in drei Regionen: Vardenis, Masis und Amasia. Sie [Aserbaidschaner = Türken] bildeten auch einen bedeutenden Teil in Zangezur in Mehrheit. Und dieses Problem wurde gelöst.

Die Lösung dieses Problems fiel uns nicht einfach vom Himmel in den Schoß. Dieses Problem wurde von unserer Bewegung, der armenischen nationalen Bewegung und dem Befreiungskampf unseres Volkes, zusammen mit ihrem militärischen Flügel, unseren Selbstverteidigungseinheiten in Yerkrapa, gelöst. Dasselbe gilt für Artsakh. Heute steht das gesamte Gebiet von Artsakh [Karabach] und weit darüber hinaus unter der Kontrolle der Armenier. … Gestern Abend und heute Morgen marschierten die Streitkräfte von Artsakh in Aghdam ein (das Publikum brach in feurigen Applaus aus)

برای مطالعه‌ی بیشتر:

مخالفت جمهوری اسلامی ایران با کوریدور زنگه‌زور، خیانت به‌ ملت تورک، دیگر ملل ساکن در ایران و منطقه ‌از جمله ‌ارمنی و فارس، جهان تورکیک، دنیای اسلام، و جوامع شیعی است.

https://sozumuz1.blogspot.com/2025/01/blog-post_9.html

سیاحت‌نامه‌ی اولیا چلبی: اوصافِ قلعه‌یِ روان - ایروانِ آزربایجان، روان - ایروان انتهایِ سرحدِ آزربایجان است

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/10/blog-post_12.html

بستان ‌السیاحه: ایروان از مضافات آزربایجان، و مردمش تورک‌زبان است. اهل ارمن و مردم ارمنیه‌ی صغری، تورک‌زبان هستند.

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/06/blog-post_18.html

گاسپار دروویل: ایروان، عباس‌آباد [گورده‌ش] و خوی، سه ‌‌قلعه‌ی مستحکم دفاعی آزربایجان

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/11/blog-post_17.html

تعداد تورک‌ها در ایروان سال ١٨٦٧: ٣٥٢،٣٥١ (سیصد و پنجاه‌ و دو هزار و ....) نفر

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/09/blog-post_21.html

ایروان، سومین ولایت دارای بیشترین جمعیت تورک در قفقاز جنوبی سال ١٩٠٥

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/10/blog-post.html1914 Yılında Anadolu Ve Rumeli'nin Hiçbir Vilayetinde Ermeniler Nüfusun Çoğunluğunu Oluşturmuyordu

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/06/1914-yilinda-anadolu-ve-rumelinin.html

İrevanlı Türk qız   ایره‌وان‌لی تورک قیز

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/08/blog-post.html

زبان تورکی به ‌مثابه‌ی یکی از سه‌ زبان رسمی دوفاکتوی ارمنستان

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/09/blog-post_9.html

عریضه‌ی دادخواهی تورک‌های ولایت ایروان در سال ١٩١٩ از ظلم و ستم دولت داشناک ارمنستان، نابود کردن میراث تاریخی و مدنی و دینی تورک و قتل عام و کشتار اهالی غیر نظامی صد و هفتاد روستای تورک منطقه

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/04/blog-post_28.html

سید توفیق همدانی-١٩١٩: ارمنیان به جای دربان و خدمت‌کار شدن در قصری بزرگ، برای صاحب شدن به خانه‌ای کوچک تلاش کنند

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_3.html

ارمنی‌سازی شهر ایروان توسط بولشویک‌ها و شخصیت ملی تورک شیخ قاسم ایروانی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/12/blog-post_3.html

جماعت ارامنه‌ و آخرین نقشه‌ی آن‌ها برای تاسیس دولت ارمنی، به‌ قلم جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمویی مجدالسلطنه

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/02/blog-post_28.html

مظالم ارمنی، تروریسم ارمنی، تهجیر ارمنی: درس‌هائی که‌ می‌باید آموخت و سوالاتی که ‌باید پاسخ داده ‌شوند

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_17.html

تورک قیریمی (قارا قیرقین) کشتار تورکان در غرب آزربایجان توسط دسته‌جات مسیحی

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/09/blog-post_29.html

ارمنیان آناتولی و هیستری کشت و کشتار و امرار معاش از طریق تجارت «نسل‌کشی»

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/09/blog-post_16.html

MASSACRES OF TURKS COMMITTED BY ARMENIANS DURING WORLD WAR I, ANATOLIA- 1

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/massacres-of-turks-committed-by.html

MASSACRES OF TURKS COMMITTED BY ARMENIANS DURING WORLD WAR I, ANATOLIA–2

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/massacres-of-turks-committed-by_11.html

جنایات و وحشی‌گری‌های قوای مسلحه‌ی مسیحی در اورمیه، شکم‌های دریده شده‌ی دختربچه‌ها، روده‌های بیرون ریخته، چشمان از حدقه در آمده، مغزهای پاشیده بر دیوار، کودکان زنده انداخته شده در آتش

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_28.html

در آتش سوزانیدن زنان و کودکان تورک روستاهای بالاو، گجین، کوتالان و ... اورمیه توسط قوای مسلحه‌ی مسیحی؛ اعدام غیر نظامیان تورک سنّی توسط ارتش روسیه به تاریخ ١٥ اوکتوبر ١٩١٤

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post_28.html

پختن کودکان و خوراندنشان به مادرانشان، گردن زندن بچه‌ها و زنان: وحشی‌گری‌های اشقیاء ارمنی در قوْتۇر، یئستیکان (یزدکان)، آختاجێ، ... در غرب آزربایجان و وان

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/11/blog-post_22.html

١٩١٨ قالو کؤیو (دره‌جیک که‌ندی) قیرغینی. ائرمه‌نی اشقیاء و تئروریست‌له‌ر اه‌لی‌یله غدّارجا اؤلدوروله‌ن ٣٦٠ تورک اوشاق، قادین و اه‌رکه‌یه آغیت (قتل عام روستای قالو-دره‌جیک، مرثیه‌ای برای ٣٦٠ کودک و زن و مرد تورک که غدّارانه به دست اشقیاء و تروریست‌های ارمنی قتل عام شدند)

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_18.html

تاریخ تهاجمات و جنایات ارامنه، اسماعیل سیمیتقو و سردار ماکو در آزربایجان. مقدمه، لغت‌نامه، ویرایش و بازنویسی مئهران باهارلی

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/09/blog-post_88.html

خویی‌ها و حاج علی‌احسان پاشا در مصاف آندرانیک، به روایت محمدرحیم نصرت ماکویی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/08/blog-post_7.html

صحنه‌ای از کشتار تورک‌ها در باکو توسط فدائیان ارمنی به روایت ابوالقاسم امین الشرع خویی

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/07/blog-post_6.html


[1] SHOCK! The First President of Armenia Ter-Petrosyan and the Real Goals of the Armenian National Movement

https://www.youtube.com/watch?v=JR4yhACAICE

Новые подробности! Откровение Тер-Петросяна. Տեր-Պետրոսյանի հայտնությունը

https://www.youtube.com/watch?v=q-z6mM8dZYE

True Face of Armenian Nationalism: Shocking Video Unveiled by Albert Isakov

https://caspianpost.com/armenia/true-face-of-armenian-nationalism-shocking-video-unveiled-by-albert-isakov

Ter-Petrosyan’s 1993 Speech and Its Impact on the Future of the Armenia-Azerbaijan Peace Process

https://www.commonspace.eu/opinion/opinion-ter-petrosyans-1993-speech-and-its-impact-future-armenia-azerbaijan-peace-process

Ter-Petrosyan’s admission: “We cleansed Armenia and Karabakh of Azerbaijanis”

https://aze.media/ter-petrosyans-admission-we-cleansed-armenia-and-karabakh-of-azerbaijanis/

Western Azerbaijan Community sends letters to UN Sec-Gen and UN High Commissioner for Human Rights

https://www.azerbaycan24.com/en/western-azerbaijan-community-sends-letters-to-un-sec-gen-and-un-high-commissioner-for-human-rights/

وضعیت هشدار دهنده: تعداد کثیر نخبه‌گان گؤزقامان - مانقورت تورک و شدت وضعیت آن‌ها

 

وضعیت هشدار دهنده:

تعداد کثیر نخبه‌گان گؤزقامان - مانقورت تورک و شدت وضعیت آن‌ها

در اخبار مربوط به ایران هر روز نام شخصیت‌های بی شمار تورک ذکر می‌شود. به عنوان نمونه در روزهای اخیر: رازینی (از رزن – همدان – تورک‌ایلی) قاضی بدنام که ترور شد، سید ابراهیم نبوی (طنزنویس ادبیات فارس از آستارا که خودکشی کرد)، امیر تتلو - تاتالی/تاتیلی (خواننده و ترانه‌نویس رپ و پاپ موسیقی فارس از طایفه‌ی تورک مقصودلو)، نرگس محمدی (برنده جایزه‌ی صلح نوبل از زنجان و بزرگ شده در قوروه‌ی تورک‌ایلی)، شیرین عبادی (دیگر برنده‌ی جایزه‌ی نوبل صلح از همدان – تورک‌ایلی)، صدیقه وسمقی (نواندیش اسلامی از وسمق – استان مرکزی – تورک‌ایلی)، غلامحسین ساعدی (نویسنده‌ی چپ‌گرای ادبیات فارسی از تبریز که فارسی را زبان ملی خود می‌دانست و فردی اخیرا بر قبرش شاشید)، بهزاد کریمی (از تبریز منسوب به چپ ایرانی – فارسی و از رهبران سازمان پ‌کاکائیست فدائیان خلق سابق)، رضا پهلوی (شاهزاده‌ی اصلا تورک معروف به منتظرالسلطنه)، مریم قجر عضدان‌لو (از طایفه‌ی عزالدین‌لو، رهبر فعلی کالت - سازمان مجاهدین خلق)، گوگوش (خواننده‌ی موزیک فارس)، میر حسین موسوی (از تبریز و نخست‌وزیر سابق و رهبر جنبش سبز که در حصر خانه‌گی قرار دارد)، خامنه‌ای (رهبر نیمه‌تورک جمهوری اسلامی ایران معتقد به نوع بنیادگرایانه‌ی شیعی پان‌ایرانیسم)، مسعود پزشکیان (رئیس جمهور فعلی تورک)، آیدین آغداش‌لو (نقاش و گرافیست اصلا از جمهوری آزربایجان)، فیروزه بنی صدر (دختر ابوالحسن بنی صدر یک تورک از همدان)، محمد مجتهد شبستری (نواندیش دینی)، .... 

در میان این اشخاص تنها مسعود پزشکیان است که هویت قومی خود را تورک می‌داند و در حیات سیاسی خود به دفاع از حقوق زبانی و فرهنگی و ملی او برخاسته است (بعد از انتخاب شدن پزشکیان به مقام بی اختیار ریاست جمهوری، هسته‌ی اصلی رهبری نظام که به شدت پان‌ایرانیست است نه تنها از کوچک‌ترین اقدام او در راستای احقاق حقوق تورک‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه او را مجبور به اجرای سیاست‌های ضد تورک و پان‌ایرانیستی در داخل و خارج می‌کند).

بقیه‌ی این افراد هر چند دارای هویت ملی تورک تباری (از طریق والدین)، اما فاقد شعور ملی تورک هستند. آن‌ها ملیت خود را ایرانی و زبان ملی‌شان را فارسی می‌دانند، یعنی هویت ملی انتخابی‌شان تورک نیست. آن‌ها در عرصه‌های مربوط به خود صرفا به عنوان عضوی از ملت ایران حضور دارند و هرگز کوچک‌ترین قدمی در راستای حفظ حقوق ملی و یا اعتلای موقعیت سیاسی و فرهنگی و فرهنگ سیاسی و ادبیات و موسیقی و هنر و نقاشی و .... مردم خود – یعنی تورک برنه‌داشته‌اند.

نکته‌ی بسیار مهم در این رابطه آن است که تعداد کثیر این قبیل نخبه‌گان و شدت وضعیت گؤزقامانی – مانقورتی‌شان بسیار هشدار دهنده است و نشان می‌دهد که عنصر تورک در ایران با شتابی فوق العاده در حال استحاله‌ی کامل در فارسیت است. استحاله‌ی ملی تورک‌ها در فارس‌ها و فارس‌سازی موفق ایشان وارد آخرین مرحله‌ی خود شده است و اگر وضعیت به این منوال ادامه یابد و تغییر عمده‌ای در آن ظاهر نه‌شود، مخصوصا با توجه به وجود آزربایجان‌گرایی در میان بعضی از فعالین سیاسی تورک از مرکز و شرق آزربایجان که در دشمنی با هویت ملی تورک و نام ملی تورک و یگانه‌گی ملی مردم تورک ساکن در ایران و وطن تورک – تورک‌ایلی، دست کمی از پان‌ایرانیسم و ذهنیت صلیبی نه‌دارد، یکی دو نسل دیگر اثری از تورک و تورکیت در ایران باقی نه‌خواهد ماند ....

Friday, January 17, 2025

از خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان: دشمنی با تورک و مخالفت با فدرالیسم


 از خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان: دشمنی با تورک و مخالفت با فدرالیسم 

مئهران باهارلی

خلاصه:

در ربع اول قرن بیستم در نتیجه‌ی ظهور و تعمیق سریع شعور ملی تورک در میان تورک‌های امپراتوری‌های تزاری و عوثمان‌لی، قفقاز و ایران قاجاری، در تورک‌ایلی هم تشکیلات و احزاب و جمعیت‌های متعدد تورک‌گرا تاسیس شد (تورک موجاهيدله‌ر فيرقه‌سی- تبریز، جمعیت اتحاد اسلام، حزب اتفاق و ترقی اسلام، حزب اتحاد تورک – به صدارت جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمولو مجدالسلطنه، تورک اوجاغی قاجار، کومیته‌ی تورکوفیل - اورمو، هئیت فلاحین و مالکین - اورمو، ...)[1]. به لحاظ سیاسی بعضی از این تشکیلات طرف‌دار تحت الحمایه‌ی امپراتوری عوثمان‌لی شدن کل دولت و قلم‌روی قاجاری در بستر اتحاد تورانی، بعصی دیگر طرف‌دار تاسیس دولت فدرال تورک در شمال غرب ایران (شامل همه‌ی مناطق تورک‌نشین ایالت آزربایجان و ولایات خمسه ‌و دیلم و عراق عجم)، و دسته‌ی بزرگ‌تری خواهان الحاق تورک‌ایلی به ‌قفقاز تورک و تحت‌الحمایه‌ی عوثمان‌لی شدن مجموع آن دو و یا مستقیما الحاق تورک‌ایلی به‌ قلم‌روی عوثمان‌لی بودند. تشکیلات و احزاب و جمعیت‌های تورک‌گرا مخصوصا در غرب آزربایجان و ولایت همدان ریشه‌دار و قوی و دارای حمایت مردمی بسیار گسترده‌ای بودند.

در این دوره فرقه‌ی دموکرات آزربایجان ‌مهم‌ترین نیروی سیاسی ضد تورک در تبریز  بود. فرقه‌ی دموکرات آزربایجان - تبریز، شعبه‌ی ایالتی فرقه‌ی دموکرات ایران – تهران و یک تشکیلات سیاسی و تروریستی و پان‌ایرانیستی بود. اساس ایدئولوژی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – تبریز را اعتقاد به‌ ملت ایران ایجاد شده ‌در دوره‌ی مشروطیت انگلیسی توسط بریتانیا و ازلی‌ها و پارسی‌های هندوستان و ماسون‌ها و باستان‌گرایان ایرانی، انکار وجود تورک در ایران و آزربایجان، دشمنی با هویت ملی تورک و زبان تورکی، این که‌ فارسی زبان ملی همه‌ی ایرانیان و از جمله‌ تورک‌ها است، لزوم «توحید لسانی» (فارس‌سازی تورک‌ها)، اعتقاد شدید به‌ «مرکزیت» (یونیتاریسم) و دشمنی با «عدم مرکزیت» (فدرالیسم) تشکیل می‌داد.

فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – تبریز که ‌رهبران آن باقی‌مانده‌گان جنبش ضد تورک مشروطیت انگلیسی بودند، در کارنامه‌ی خود اقداماتی ضد تورک مانند ایجاد رسم جریمه ‌و مجازات برای صحبت کردن به‌ تورکی، و ممنوع کردن زبان تورکی در محافل و ادارات و مدارس برای نخستین بار در تاریخ ایران را دارد. در سال‌های جنگ جهانی اول و فاجعه‌ی قاراقیرقین - جیلولوق نیز، فرقه‌ی دموکرات آزربایجان متفق انگلیس‌ها و داشناک‌ها و دیگر تروریست‌ها و ناسیونالیست‌های افراطی ارمنی، و بر علیه ‌و دشمن ولی‌عهد تورک‌گرا محمدحسن میرزا، قوای ملی تورک بومی و عوثمان‌لی، احزاب تورک‌گرا و طرف‌داران اتحاد آزربایجان با قفقاز و الحاق تورک‌ایلی به‌ عوثمان‌لی بود و به ‌زدوخورد و عملیات تروریستی و سابوتاژ بر علیه‌ آن‌ها می‌پرداخت (متفق انگلیس بودن فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز، در منابع متعدد فارسی، تورکی و اوروپایی ذکر و تثبیت شده ‌است[2]).

اما تاریخ‌نگاری آزربایجانی در رفتاری ناشایست، مانند کل تاریخ ملت تورک و وطن تورک‌ایلی، فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – تبریز را هم به ‌صورت وارونه، یک تشکیلات دموکرات، ملی، طرف‌دار فدرالیسم، حتی خواهان استقلال آزربایجان از ایران و تورک‌گرا معرفی کرده ‌است. این عمل، شارلاتانیزم است. امروز هم علاوه بر تاریخ‌‌نگاری آزربایجانی، حرکت موسوم به‌ حرکت ملی آزربایجان هم، علی‌رغم دست‌رسی گسترده‌ی عموم به ‌اسناد و منابع دست اول در باره‌ی حقایق و ماهیت و سیاست‌های  فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز، به‌ وارونه‌نویسی و وارونه‌نمایی این جریان پان‌ایرانیستی و ضد تورک، و تقدیر و تقدیس رهبر آن حرکت (خیابانی) به‌ عنوان یک شخصیت ملی تورک ادامه‌ می‌دهد و با این عمل خیانتی جدید در ادامه‌ی خیانت‌های آزربایجان‌گرایان ربع اول قرن بیستم مرتکب می‌شود.

AZERBAYCAN DEMOKRAT FIRKASI’NIN HIYANETLERİNDEN: TÜRK DÜŞMANLIĞI VE FEDERALİZM’E KARŞI ÇIKMA

Özet

20. yüzyılın ilk çeyreyinde Çarlık ve Osmanlı imparatorlukları, Kafkaslar ve Kacar İranında Türkler arasında modern Türk milli bilincinin ortaya çıkması ve hızla derinleşmesi sonucu, Türkili’de de çok sayıda Türkçü örgüt, parti ve kurum ortaya çıkmıştır) Türk Mücahidler Fırkası -Tebriz, İttihad-ı İslam Cemiyeti, İslam İttifak ve Terakki  Partisi, Türk Birliyi Partisi - Urmulu Cemşid Han Subataylı Afşar Mecd üs-Seltene liderliyinde, Kacar Türk Ocağı, Urmu Türkofil Komitesi, Urmu Ekinçilerle Mâlikler Komitesi, … ) .

Siyasi açıdan bu kuruluşların bir kısmı Turan Birliyi bağlamında Kacar devleti ve topraklarının tamamının Osmanlı İmparatorluğu koruması altına bulunan bir devlet ve ülkeye dönüştürülmesinden yanayken, öteki bir kısmı İran’ın kuzeybatısında (Azerbaycan, Hamsa, Deylem ve Irak-ı Acem’in tüm Türk bölgelerini içeren) bir Türk federal devletin kurulmasından yanaydı. Daha büyük bir grup ise, Türkili'nin Türk Kafkasya'yla birleşip ve bu ikisinin Osmanlı'nın himayesi altına girmesini, veya Türkili’nin tek başına doğrudan Osmanlıya katılmasını istiyordu. Bu Türkçü örgütler, partiler ve kuruluşlar özellikle Batı Azerbaycan ve Hemedan vilayetlerinde çok daha köklü ve güçlülerdi.

Bu dönemde Türk karşıtı en önemli siyasi güç, Tahrandaki İran Demokrat Partisinin Tebriz şübesi olan Azerbaycan Demokrat Partisi idi. Paniranist, Farsçı ve Anti Türk siyasi ve terörist bir örgüt olan Azerbaycan Demokrat Partisinin ideolojisini şu ilkeler oluşturuyordu: İngiliz Meşruteçiliyi  döneminde Britanya devleti, Hindistan'daki Zerdüştiler, Masonlar ve islam öncesi Pers İmparatorluğunu ihya etmek isteyenler tarafından yaratılan İran Milletine inanç; İran ve Azerbaycan'da Türklerin varlığının inkar edilmesi; Türklerin milli kimliyine ve Türk diline düşmanlık; Farsçanın Türkler dahil tüm İranlıların milli dili olmasını savunma; "dil birliyi"in gerekliliyi (Türklerin Farslaştırılması) ile "merkezileşmeye" güçlü inanç (unitarizm), ve "adem-i merkezileşmeye" (federalizm) katı düşmanlık.

Liderleri Türk karşıtı İngiliz Meşruteçilik Hareketinin kalıntıları olan Azerbaycan Demokrat Partisi'nin karnesinde İran tarihinde ilk kez Türkçe konuşmak için getirilen cezalar, ve devlet daireleri ile okullarda Türkçenin yasaklanması gibi uygulamalar vardır. Birinci Dünya Savaşı ve Hırıstiyan silahlı güçlerin yaptığı Kara kırkın-Ciloluk soykırımı yıllarında da Azerbaycan Demokrat Partisi Türkçü veliaht Muhammed Hasan Mirza Kacar ve yerli- Osmanlı Türk milli güçlerine karşı İngilizler, Taşnaklar ve diyer Ermeni aşırı milliyetçiler ve teröristler ile ittifak halindeydi. Türkçü şahsiyetler ve partiler, Azerbaycan'ın Kafkasya ile birleşmesini veya Türkil'inin Osmanlı'ya ilhakını destekleyenlerle çatışıyor, onlara karşı terörist operasyonlar ve sabotajlar yapıyordu (Tebriz Demokrat Partisinin İngiliz müttefiki olduğu gerçeyi bir çok Fars, Türk ve Avrupa kaynağında geçmektedir).

Geçen yüzyılda Azerbaycan tarih yazıcılığı, Türk milletinin ve Türk vatanı Türkili’nin tüm tarihi gibi, son derece yanlış bir davranışla ve tarihi gerçeklere ters bir şekilde yeniden yazarak, Tebriz Azerbaycan Demokrat Partisini de federalizmden yana, demokrat, ve milli bir teşkilat, hatta Azerbaycan'ın İran'dan bağımsızlığı isteyen Türkçü bir parti haline dönüştürmüştür. Bugün bile araştırmacılar ve kamuoyunun belgelere ve kaynaklara ilk elden ve geniş erişimine rağmen, sözde Azerbaycan Milli Hareketi, Tebriz Azerbaycan Demokrat Partisi ve politikaları hakkında, yalan yaymaya devam ediyor, bu Türk karşıtı hareketi Türklerin milli karakteri ve onun Paniranist – Farsçı liderini milli şahsiyet diye övüp kutsuyor. Bununla da 20. yüzyılın ilk çeyreyindeki Azerbaycan Demokrat Partisi'nin yaptığı hıyanetlerin devamında Türk halkına karşı yeni bir ihanete imza atıyorlar.

٢-در زیر دو پاراگراف از محمدعلی بادام‌چی تبریزی، یکی از پنج رهبر اصلی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز و شخص دوم آن بعد از خیابانی را در باره‌ی مرام پان‌ایرانیستی، فارس‌گرایانه‌ و ضد تورک آن، دشمنی‌اش با هویت ملی تورک، سیاست‌های این تشکیلات در مخالفت با فدرالیسم و استقلال آزربایجان و در دفاع از توحید لسانی – فارس‌سازی تورک‌ها، و توسل او به‌ خشونت برای مقابله ‌با تورک‌گرایان در سال‌های جنگ جهانی اول را آورده‌ام. (از جزوه‌ی «فعالیت و اقدامات شیخ محمد خیابانی»، به‌ قلم محمدعلی بادام‌چی تبریزی و حسین کاظم‌زاده ‌ایران‌شهر تبریزی، با مقدمه‌ی رضازاده شفق تبریزی، نوشته‌ شده ‌در سال ١٩٢٦. این جزوه ‌٥ سال بعد از اتمام ماجرای آزادی ‌سِتان، توسط انتشارات پان‌ایرانیستی ایران‌شهر در برلین و به ‌خاطره‌ی خیابانی چاپ شده ‌است).

مرام، ایدئولوژی و مواضع و تاکتیک‌های سیاسی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان را بادام‌چی که یکی از مطلع‌ترین و باصلاحیت‌ترین افراد در این موضوع بود در این دو پاراگراف به‌ وضوح بیان می‌کند:

-بادام‌چی آزربایجان را «اکلیل تاج با عظمت کیان» می‌نامد. این بیان، اعتقاد رهبران فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز به‌ باستان‌گرایی ایرانی و نژادپرستی آریایی را نشان می‌دهد. در این بیان کیان به‌ معنی پادشاهان کیان (کی‌قباد - اولین آن‌ها، کی‌خسرو، کی‌کاوس، کی‌لهراسب، دارا - آخرین آن‌ها)؛ و منظور از تاج کیان، کلاه ‌پادشاهان کیانی است (به‌پرسیدشان از نژاد کیان/وز آن نام‌داران و فرخ گوان؛ به‌ سر بر نهادش کلاه‌کیان/به‌بستش کیانی کمر بر میان .فردوسی)

-فرقه‌ی دموکرات آزربایجان مساله‌ی تورک – فارس و ایران – توران را محصول عوثمان‌لی‌ها می‌دانست و منکر وجود ریشه‌های بومی برای آن بود. در حالی که ‌کشمکش تورک – تاجیک ریشه‌های تاریخی بومی عمیقی در ایران و منطقه دارد. حتی حرکت ضد تورک مشروطیت که‌ فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – تبریز محصول آن بود هم نتیجه‌ی کشمکش تاریخی تورک – فارس و پیروزی عنصر فارس و فارس‌گرایان (مشروطه) بر عنصر تورک (قاجار) و تورک‌گرایان بود.

-بادام‌چی می‌گوید فرقه‌ی دموکرات آزربایجان معتقد به‌ وطن‌پرستی (میهن ایران) بود و به ‌ایرانیت (ملت ایران و نژاد ایرانی و ....) مباهات و افتخار می‌کرد و امتحان خود را در ایرانیت (انکار تورکیت و دشمنی با آن) داده ‌بود. این بیان آشکارا نشان می‌دهد که فرقه‌ی دموکرات آزربایجان ربطی به ملت تورک و مجادله‌ی ملی تورک نه‌داشت، در خارج و بر علیه آن‌ها، و یک حرکت ملی‌گرایانه‌ی ایرانی - فارسی بود (نام دیگر دموکرات‌های آزربایجانی در تبریز «ملیون»، به معنی ناسیونالیست‌های ایرانی بود).

-بادام‌چی از دو تشکیلات سیاسی وقت به‌ نام «اتحاد اسلام» و «جمعیت اتفاق و ترقی» که ‌فرقه‌ی دموکرات آزربایجان با آن‌ها دشمنی داشت و به‌ مبارزه و زدوخورد می‌پرداخت نام می‌برد. به‌گفته‌ی او اتحاد اسلام خواهان جدا ساختن آزربایجان، الحاق آن به ‌قفقاز و داخل نمودن ترکیب آن دو در ممالک عوثمان‌لی؛ و جمعیت اتفاق و ترقی یک جریان معتقد به ‌عدم مرکزیت و فدرالیسم بود. (دو تشکیلات تورک‌گرای مذکور، «جمعیت اتحاد اسلام»، و «فرقه‌ی اتحاد و ترقی اسلام» که ‌بعدا توسط رهبر ملی تورک جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمولو – مجدالسلطنه‌ تبدیل به‌ «فرقه‌ی اتحاد تورک» شد، است). بادام‌چی تورک‌های بومی حامی این دو تشکیلات تورک و تورک‌گرا را «خائنین داخلی» و «بی‌شرف‌ترین مردم» می‌نامد. و با این ناسزاگویی، عمق دشمنی و کینه‌توزی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان به قوای ملی تورک و تورک‌گرایان و شخصیت‌ها و تشکیلات ملی تورک را به ‌عیان آشکار می‌سازد.

-بادام‌چی می‌گوید فرقه‌ی دموکرات آزربایجان به ‌شدت مخالف استقلال آزربایجان و نیروی اصلی مخالف اتحاد – الحاق آزربایجان به‌ قفقاز و عوثمان‌لی در تبریز بود. این واقعیت در شعار اصلی این تشکیلات، یعنی «آزربایجان جزء لاینفک ایران است» که ‌آن را با خطوط برجسته‌ در تمام نشریات و جراید خود درج و به ‌عموم اعلام می‌کرد هم منعکس شده ‌بود. او ایده‌ی الحاق آزربایجان به ‌قفقاز و جزء ممالک عوثمان‌لی شدن آن را «مالیخولیای چندین صد ساله‌ی عوثمان‌لی» (مالیخولیا: بیماری روانی با عوارضی چون توّهم، هذیان)، «خیالات» و «فکر سخیف» می‌نامد.

-بادام‌چی می‌گوید ‌فرقه‌ی دموکرات آزربایجان نه ‌تنها خواستار استقلال آزربایجان از ایران نه‌بود، بلکه ‌مدافع شدید «مرکزیت» (یونیتاریسم) و مخالف قطعی «عدم مرکزیت» (فدرالیسم) بود. این در حالی است که‌ تاریخ‌نگاری آزربایجانی و مانقورتیسم تبریزی و مخصوصا آزربایجان‌گرایان استالینیست، در یک صد سال گذشته تشکیلات پان‌ایرانیستی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز که ‌حتی مخالف فدرالیسم بود را به‌ صورت طرف‌دار استقلال آزربایجان عرضه ‌کرده‌اند. تقدیم حکومت آزادی ‌سِتان به‌ عنوان یک حکومت ملی تورک، فدرالیست، استقلال‌طلب،... هم یکی از سلسله دروغ‌پردازی‌های سیستماتیک و بی‌شمار تاریخ‌نگاری آزربایجانی است.

-بادام‌چی «تورک»‌ را صرفا در اشاره ‌به‌ عوثمان‌لی‌ها به‌کار می‌برد. این یک تلقی پان‌ایرانیستی است که صرفا و فقط عوثمان‌لی‌ها (و تورکستان قدیم و ....) ‌را تورک می‌داند. اما هرگز تورک‌های ساکن در ایران و تورک‌ایلی و دیگر نقاط ایران را تورک نه‌می‌نامد؛ منکر تورک بودن این‌ها، معتقد به ‌ایرانی و فارس بودن و تغییر داده‌ شدن زبانشان به‌ زور توسط موغول‌ها است. انکار تورکیت تورک‌های ساکن در ایران و صرفا عوثمان‌لی‌ها را تورک نامیدن، ترمینولوژی کلیسای ارمنی و دولت‌های صلیبی اوروپایی است و ریشه‌ی تاریخی آن به ‌دوران سه ‌شاه ‌ضد تورک صفوی یعنی شاه ‌اسماعیل اول، شاه ‌تهماسب اول و شاه ‌عباس اول و دوکترین صلیبی ساخته‌ی صفویسم بر می‌گردد. این کاربرد در دوره‌ی مشروطیت در ایران بسیار شایع شد. مخصوصا مانقورت‌های تورک منسوب به جریان چپ ایرانی از مرکز و شرق آزربایجان مانند تقی ارانی تبریزی تورک نامیدن ملت تورک ساکن در ایران را ننگ می‌دانستند. پیشه‌وری نیز که ‌یک چپ ایران‌گرا و ضد تورک و از ستایش‌گران ارانی بود، تورک را مانند پان‌ایرانیست‌ها و ارانی، صرفا برای عوثمان‌لی‌ها به‌کار می‌برد و معتقد بود که‌ «تورک‌ها از قدیم دشمن ما هستند».

-بادام‌چی می‌گوید «آزربایجان فعلا تورک‌زبان است»، یعنی زبان او در آینده‌ دوباره ‌فارسی خواهد شد. به ‌واقع فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز، علاوه ‌بر فعالیت‌های سیاسی و تروریستی‌اش بر علیه ‌تورک‌گراها، پیش‌گام در اقدامات فرهنگی برای فارس‌سازی مردم تورک و تغییر دادن زبان تورکی به ‌فارسی و الهام دهنده به رضا شاه بعدی در نسل‌کشی زبانی و ملی تورک در ایران هم است. اقداماتی مانند: تاسیس مدارس فارسی‌زبان در آزربایجان، ممنوع ساختن زبان تورکی در مدارس و ادارات، گذاردن صندوق جریمه‌ برای صحبت کردن به ‌تورکی، دعوت از شاعر پان‌ایرانیست و ضد تورک عارف قزوینی که رهبر معنوی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – تبریز بود برای اجرای کونسرت‌های ضد تورک در تبریز و تامین مالی او، و بعدها برگزاری کونگره‌ی فارسی در تبریز، نقش در تاسیس سلطنت پهلوی ....

-بادام‌چی می‌گوید فرقه‌ی دموکرات آزربایجان با تورک‌گراها که‌ قائل به ‌عدم مرکزیت و یا طرف‌دار مستقل شدن و الحاق آزربایجان قاجاری به ‌قفقاز آزربایجان و یا عوثمان‌لی بودند همیشه‌ در «مبارزه» بود و به ‌«زد و خورد» می‌پرداخت. در این‌جا منظور از زد و خورد و مبارزه، صرفا «مبارزه‌ی سیاسی» و «زد و خورد اندیشه» نیست. بلکه‌ با توجه ‌به مشی خشونت‌آمیز رهبری فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز که ‌معتقد به ‌سرکوب مخالفین فکری و سیاسی خود و دارای یک کومیته‌ی ترور برای قتل و حذف مخالفینشان بود، مقصود مبارزه‌ی قهرآمیز و زد و خورد فیزیکی و ترور و به ‌قتل رسانیدن تورک‌گرایان است.

-بادام‌چی هنگام اشاره به شخصیت ملی تورک مین‌باشی «یوسف ضیاء بیگ طالب‌زاده» رئیس «هئیت مخصوصه‌ی اوردوی ششم» عوثمان‌لی به هنگام آزادسازی تبریز و رئیس قفقازی «جمعیت اتحاد اسلام» تاسیس شده در ١٩١٨[3]، اسم شهر باکو را به صورت پارسی سره‌ی «بادکوبه» ذکر می‌کند. فارس‌سازی اسامی تورکی و غیر فارسی هم یک رفتار و تدبیر پان‌ایرانیستی بود و است.

پایان مقدمه‌ی مئهران باهارلی

دشمنی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان تبریز با تورک و مخالفت او با فدرالیسم

محمدعلی بادام‌چی تبریزی-١٩٢٦

(از جزوه‌ی «فعالیت و اقدامات شیخ محمد خیابانی»، به ‌قلم محمدعلی بادام‌چی تبریزی و حسین کاظم‌زاده‌ ایرانشهر تبریزی، با مقدمه‌ی رضازاده‌ شفق تبریزی، نوشته ‌شده‌ در سال ١٩٢٦، ٥ سال بعد از اتمام ماجرای آزادی ‌سِتان، چاپ انتشارات پان‌ایرانیستی ایرانشهر در برلین به ‌خاطره‌ی خیابانی).

«پس از ورود عوثمانی‌ها به‌ تبریز جمعیتی به ‌نام «اتحاد اسلام» تشکیل داده‌ و «یوسف ضیاء بیگ» را که ‌اصلاً قفقازی و از معلمین بادکوبه‌ بود صدر جمعیت مذکور معین؛ و کم کم بنای مداخله‌ در امورات کشوری و لشگری ایران گذاشته؛ و زمزمه‌ی تورک - فارس؛ ایران - توران کرده؛ می‌خواستند آزربایجان را که ‌جزء لاینفک ایران و اکلیل تاج باعظمت کیان است به‌ قفقاز ملحق و جزو ممالک شاهانه‌ی عوثمانی به‌کنند. تنها قوه‌ای که‌ در مقابل این مالیخولیای چندین صد ساله‌ی خود دیدند که ‌بنای مخالفت با این فکر سخیف گذاشته، فرقه‌ی مقدس دموکرات را – که ‌با وطن‌پرستی و ایرانیت مباهی و مفتخر و در مواقع سخت امتحان ایرانیت خود را داده‌اند - مشاهده‌ کرده؛ و دیدند که ‌با وجود فرقه‌ی دموکرات نه‌می‌توانند این لقمه‌ی چرب از حلقوم به ‌پائین به‌برند و هر گونه ‌عملیات استقلال‌شکنانه‌ی آن‌ها را فرقه‌ی دموکرات خنثی می‌کند. ... خائنین داخلی و بی‌شرف‌ترین مردم که‌ از جمله‌ی آن‌ها بود «مکرم الملک» پسر حاجی عدل الملک که ‌حالا لقب قائم‌مقامی دارد، موید خیالات آن‌ها شده ‌و در این باب سندی که ‌به ‌عوثمانی‌ها نوشته ‌فعلاً اصل و فوتوگراف همان سند در دست است ....  در صوفیان بنا به ‌تحریک مکرم الملک عوثمانی‌ها تلفون کردند که‌ حبسی‌ها [خیابانی، نوبری، ...] را به‌ قارس به‌برند. ... در آلکساندراپول بنا به‌ شیطنت دو سه‌ نفر سلماسی، «کاظم پاشا» فرمانده‌ی قوای ساخلوی تبریز که ‌مراجعت کرده ‌و در آلکساندراپول اقامت داشت، سه ‌نفر حبسی را دوباره ‌توقیف.... [کرد]».

«چه ‌طور تصور می‌توان کرد که‌ دموکرات‌ها قائل به ‌تجزیه‌ی آزربایجان [از ایران] شوند، در حالتی که ‌اصل مهم مرام آن‌ها و شالوده‌ی تشکیلات فرقه‌ی دموکرات در روی مرکزیت ریخته ‌شده ‌و دموکرات‌ها هستند که ‌با «جمعیت اتفاق و ترقی» که ‌قائل به‌ عدم مرکزیت بودند همیشه‌ در «زد و خورد» بودند. شعار فرقه‌ی دموکرات که ‌با خطوط برجسته ‌در تمام نشریات و جراید خود درج و به ‌عموم اعلام کرده ‌این است: «آزربایجان جزء لاینفک ایران است». مبارزه‌ی دموکرات‌ها با تورک‌ها و آن همه‌ حبس و فشار در سر همین مساله‌ بود که ‌تورک‌ها می‌خواستند آزربایجان را که ‌فعلا تورک‌زبان است به‌ خودشان ملحق کنند و دموکرات‌ها قبول نه‌کرده‌ و مخالفت نمودند»

گؤروتون یازی‌لاری:

باش‌لیق: ایران شاعیری، خواننده‌سی و سازنده‌سی عاریف

یئرکیپ‌ده (نقشه‌ده): بو توپراق‌دا فارس دیلی‌نده‌ن باشقا دیل گه‌ره‌ک اولماسین. ایران

آلت‌دا (عاریف): بو زهریمار اولموش تیریه‌ک دیلیمه ده‌یه‌ن گیبی، جهان‌گیرلیک فیکیرله‌ری باشیم‌دا اویناماغا باش‌لییور.

Görütün yazıları:

Başlıq: Îrân şâiri, xânendesi ve sazandası Ârif

Yérkipde: Bu topraqda Fars dilinden başqa dil gerek olmasın. Îrân

Altda Ârif: Bu zehrimar olmuş tiryek dilime deyen gibi, cahangirlik fikirleri başımda oynamağa başlıyor.

(ایران: در این زمین، به جز زبان فارسی، زبان دیگری نه‌باید وجود داشته باشد.

عارف، شاعر، خواننده و نوازنده‌ی ایرانی: هر وقت زبانم به این تریاک زهرمار شده می‌خورد، افکار جهانگیرانه در کله‌ام شروع به رقص می‌کنند)

موللا نصرالدین، شنبه ٩ ربیع الاخر، ١٣٤٣ [نووامبر ٦، ١٩٢٤]، اون‌سه‌ککیزینجی ایل، سایی ٢٢، ص ١٢

Molla Nesreddin, Şenbe 9 Rebi’elâxir 1343 [Nov 6, 1924], Onsekkizinci il, Sayı 22, s. 12

برای مطالعه‌ی بیشتر:

عارف، بانا باخ! هجو عارف قزوینی شاعر نژادپرست ضد تورک و رهبر معنوی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان در نشریه‌ی موللانصرالدین

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html

کربلایی علی آقا حریری از رهبران فرقه‌‌ی دموکرات آزربایجان: دشمن تورک، عامل انگلیس، تروریست، پان‌ایرانیست، پاک‌دین و حامی و مرید نژادپرست معروف عارف قزوینی

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/06/blog-post_10.html

جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمویی و دخترانش در تورک اوجاغی استانبول به‌روایت عارف قزوینی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/01/blog-post_17.html

ممنوع ساختن زبان تورکی در مدارس و تعلیم و تعلم به‌‌تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان- آزادی‌ستان

تبریز مرکز جنبش ملیت‌گرایی ایرانی بوده‌‌ است

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/01/blog-post_12.html

کتاب درسی مشروطیت: بعد از این تورکی حرف نه‌زنیم. اگر او تورکی حرف زد جواب نه‌دهیم

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/04/blog-post_19.html

کتاب درسی دوره‌ی مشروطیت: زبان مردم تورک در آزربایجان قبل از غلبه‌ی موغول، فارسی بود

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/02/blog-post_9.html

موضع منفی خیابانی نسبت به ‌زبان تورکی  به‌ ادعای عبدالله‌ بهرامی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/blog-post_26.html

دستور موکد خيابانی برای تحميل زبان فارسی به ‌کودکان تورک و تنبيه ‌آنان به‌ جرم تورکی‌گويی به ‌روايت ناصح ناطق

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/07/blog-post_8.html

مخالفت خیابانی با انتشار مجله‌ی تورکی موللا نصرالدین در تبریز، و دورغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های آزربایجان‌گرایان

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_29.html

مئهران باهارلی – آزادی ستان، نشریه‌ی دموکرات‌های آزربایجان تبریز برای اعتلای زبان و ادبیات فارسی (منتشر خواهد شد)

لغو تدریس زبان تورکی در دوره‌ی حاکمیت آزادی‌ سِتان در مدرسه‌ی مموریال آمریکایی تبریز

http://sozumuz1.blogspot.com/2022/09/blog-post_13.html

از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان: ممنوع کردن تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/07/blog-post.html

از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان: فیوضات و طراحی نسل‌کشی ملی و زبانی تورکی در ایران

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_17.html

مواضع غیر ملی و ضد تورک دموکرات‌های آزربایجان، سرکوب تورک‌گرایان و نیروهای ملی تورک توسط دموکرات‌های آزربایجان – آزادی ‌ستان

مبارزه‌ی قهرآمیز و زدوخورد فیزیکی دموکرات‌های آزربایجان با تورک‌گرایان و قائلین به‌ع دم مرکزیت (فدرالیست‌ها، آزادی‌خواهان و ملیون واقعی)

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/03/blog-post_3.html

کومیته‌ی تروریستی خیابانی- دموکرات‌های آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/03/blog-post.html

اخلالگری‌ها و سابوتاژهای دموکرات‌های آزربایجان در تبریز بر علیه‌‌ نیروهای متحد تورک بومی-عوثمان‌لی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/blog-post_28.html

خیانت عده‌ای از دموکرات‌های آزربایجان و اشغال اورمو ‌‌توسط سیمیتقو

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/1.html

از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان مشروطه‌طلب و دموکرات‌های آزربایجان:  برآمدن رضا شاه

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/12/blog-post_12.html

فریت گووه‌ن آجودان مخصوص جمشید خان، و از نزدیکان آتاتورک: مجدالسلطنه‌ افشار یک تورک بسیار فداکار، فوق‌العاده ‌‌اصیل و دانش‌مند بود که‌ خانواده ‌‌‌و ثروت خود را در راه‌‌ تورک‌چولوک – تورک‌گرایی فدا نمود

http://sozumuz1.blogspot.com/2022/11/blog-post_18.html

حسین جاوید: مجدالسلطنه ‌‌‌تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post.html

شخصیت ملی تورک تبریزلی حاجی بیگ (حاجی میرزا آقا بلوری) و حزب مجاهدان تورک (تورک موجاهیدله‌ر فیرقه‌سی)

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_9.html

تبعید سه ‌‌‌رهبر فرقه‌ی دموکرات آزربایجان (خیابانی، نوبری، بادام‌چی) به‌‌‌ دلیل تبلیغات انگلیس‌پرستانه‌‌‌ و فعالیت‌های ضد تورک‌شان

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/08/blog-post_49.html

پیوستن تقی رفعت به ‌حرکت ایران‌گرا‌ی آزادی‌ سِتان و دلائل آن

http://sozumuz1.blogspot.com/2022/05/blog-post_19.html

ميرزا علی آقا هئيت تبريزی: يک شخصيت ملی تورک

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_15.html


[1] کومیته‌ی تورکوفیل – تورک‌گرای اورمو ‌١٣٠٤ (اورمو تورک‌چو قومیته‌سی ١٩٢٥)

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/09/blog-post_3.html

حزب مجاهدان تورک (تورک موجاهيدله‌ر فيرقه‌سی) و رهبر آن تبريزلی حاجی بيگ (حاجی ميرزا آقا بلوری)

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_9.html

تشکیل «حزب اتحاد اسلام» در خوی، سالماس و اورمو

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_31.html

مارش‌های تورکی در خاطرات سردار شجاع داماد ناصرالدین شاه‌ و از موسسین تورک اوجاغی قاجاری

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/12/blog-post_24.html

تاسیس و اهداف تشکیلات «تورک اوجاغی قاجار» به‌ روایت علی‌محمد دولت‌آبادی

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_22.html

تروئیکای مدافع استقلال آزربایجان ایران، اتّحاد با قفقاز و ایجاد دولتی تورک تحت‌الحمایه‌ی عوثمان‌لی در سال ۱۹۱۸ ویا «قاجار تورک اوجاغی» به روایت ملک‌زاده‌ی تبریزی

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/02/blog-post_27.html

شعبه‌ی ایرانی کومیته‌ی تورک اوجاغی عوثمان‌لی به‌ ‌روایت عمارلو

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_14.html

کومیته‌های بومی «تورک اوجاغی» در آستارا و توصیه‌های کارگزار وزات خارجه‌ی ایران برای ریشه‌کن کردن زبان تورکی و مستعمره‌سازی آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/05/blog-post_20.html

شعبه‌ی حزب اتّحاد و ترقّی، و کومیته‌ی اتّحاد اسلام در تبریز، ١٩٢٢-١٩٢٣

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_21.html

تشکيلات تورک‌گرای «هئيت ملاکين و فلاحين» در اورمو - مارس ١٩٢٥ و سرکوب آن توسط مقامات دولتی و لشکری ايران

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/10/blog-post_7.html

میرزا اسدالله ‌افشار اورمویی - منشورالسلطان، تشکیلات «هئیت متحده‌ی آزربایجان»، و اعتراض به‌ سیاست نسل‌کشی زبانی و ملی تورک و مستعمره‌سازی تورک‌ایلی توسط دولت رضا شاه‌

https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_26.html

[2] «فرقه‌ی اتحاد اسلام» در تورک‌ایلی و برافراشتن پرچم آن در اردبیل توسط حاجی شعبان‌علی زنجانی

«حاج شعبان‌علی پس از آن که ‌از طرف کومیته‌ی ایالتی فرقه‌ی دموکرات نزد جنگلی‌ها رفت، بر ضد انگلیسی‌ها و روس‌ها از تورک‌ها جانب‌داری نمود و پس از مراجعت به‌ اردبیل فعالیت‌هائی برای اتحاد اسلام به‌عمل آورد. در آن هنگام، تورک‌ها در تبریز بودند و طرف‌داران سیاست انگلستان [فرقه‌ی پان‌ایرانیستی دموکرات آزربایجان] از آن شهر فرار کرده‌ یا تبعید می‌گشتند ...»

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/01/blog-post_6.html

کربلایی علی آقا حریری از رهبران فرقه‌‌ی دموکرات آزربایجان: دشمن تورک، عامل انگلیس، تروریست، پان‌ایرانیست، پاک‌دین و حامی و مرید نژادپرست معروف عارف قزوینی

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/06/blog-post_10.html

حسین جاوید: مجدالسلطنه‌‌‌ تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post.html

تبعید سه ‌‌‌رهبر فرقه‌ی دموکرات آزربایجان (خیابانی، نوبری، بادام‌چی) به ‌‌‌دلیل تبلیغات انگلیس‌پرستانه ‌‌‌و فعالیت‌های ضد تورک‌شان

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/08/blog-post_49.html

[3] مین‌باشی یوسف ضیاء طالب‌زاده، و اقدامات او در ایجاد پایه‌های دولت ملی تورک‌ایلی ١٩١٨- ١٩١٩

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/06/blog-post_27.html