Friday, July 21, 2023

تورک‌جه‌ده قیسا و اوزون ایشارت ضمیرله‌ری - دو گروه ضمایر اشاره‌ی کوتاه و بلند در زبان تورکی

 

تورک‌جه‌ده قیسا و اوزون ایشارت ضمیرله‌ری - دو گروه ضمایر اشاره‌ی کوتاه و بلند در زبان تورکی

 

مئهران باهارلی

تورک‌جه‌ده ایکی چئشیت قیسا و اوزون ایشارت ضمیرله‌ری واردیر:

قیسا ایشارت ضمیرله‌ری: شو، بو، او. و چوخول بیچیم‌له‌ری اولان: شولار، بولار، اولار

اوزون ایشارت ضمیرله‌ری: شول، بول، اول. و چوخول بیچیم‌له‌ری اولان: شول‌لار، بول‌لار، اول‌لار

بیر چوخ چاغ‌داش تورکیک دیل و لهجه‌ده، چوخول بیچیم‌له‌رده‌کی «ل» بیچیییی، «ن» بیچییی‌نه دؤنوشموش‌دور: شون‌لار، بون‌لار، اون‌لار

بیر سیرا آغیزلاردا دا «لار» سون اه‌کی‌نده‌کی «ل» بیچییی، «ن» بیچییی‌نه دؤنوشور: شوننار، بوننار، اوننار

 

Türkcede iki çéşit qısa ve uzun işâret zemirleri vardır:

Qısa işâret zemirleri: Şu, Bu, O. Ve çoxul biçimleri olan: Şular, Bular, Olar.

Uzun işâret zemirleri: Şul, Bul, Ol. Ve çoxul biçimleri olan: Şullar, Bullar, Ollar.

Bir çox çağdaş Türkik dil ve lehcede çoxul biçimlerdeki L biçiyi, N biçiyine dönüşmüşdür: Şunlar, Bunlar, Onlar.

Bir sıra ağızlarda da Lar sonekindeki L biçimi N biçiyine dönüşür: Şunnar, Bunnar, Onnar.

 

در زبان تورکی دو گروه ضمایر اشاره‌ی کوتاه و بلند وجود دارد:

ضمایر اشاره‌ی کوتاه: شو، بو، او. و فورم‌های جمع آن‌ها: شولار، بولار، اولار

ضمایر اشاره‌ی بلند: شول، بول، اول. و فورم‌های جمع آن‌ها شول‌لار، بول‌لار، اول‌لار.

در بسیاری از زبان‌های تورکیک معاصر حرف ل در ضمایر جمع این گروه با حرف ن جای‌گزین شده است: شون‌لار، بون‌لار، اون‌لار

در بعضی از لهجه‌ها هم حرف ل در پسوند جمع «لار» به حرف «ن» تبدیل شده است: شوننار، بوننار، اوننار

تورک‌جه‌ده ایشارت ضمیرله‌ری

 

ته‌کیل

چوخول

 

ته‌کیل

چوخول

یاخین

شوُل Şul

شوُل‌لارŞullar  (شوُن‌لارŞunlar )

شوُ Şu

شوُلار Şular

اورتا یاخین‌لیق‌دا

بوُل Bul

بوُل‌لارBullar  (بوُن‌لارBunlar )

بوُ Bu

بوُلار Bular

اوزاق

اوْل Ol

اوْل‌لارOllar  (اوْن‌لارOnlar )

اوْ O   

اوْلارOlar

No comments:

Post a Comment