راسیسم، آزمایش ژنتیک و تغییر نام موغولی ساوجبلاغ !

راسيسم، آزمايش ژنتيک و تغيير نام مغولی ساوجبلاغ !

وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی

http://128askari.parsiblog.com/

نوشته شده در يکشنبه ۸۹/۹/۷ ساعت ۷:۶ عصر، توسط حسين عسکری 

مردم دشمن چیزی هستند که به آن جاهلند. (امام علی علیه السلام، نهج البلاغه، حکمت۱۳).

نام شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز، به معنای «چشمه‌ي سرد» است. علامه علی‌اکبر دهخدا و دکتر محمد معین، ساوجبلاغ را یک واژه‌ي تورکی می‌دانند. مرحوم جلال آل احمد در کتاب اورازان، املای این کلمه را «ساوجبلاق» نوشته است. دکتر محمدجواد مشکور در کتاب نظری به تاریخ آزربایجان می‌نویسد: «ساوج در اصل همان سویوق تورکی، به معنی سرد بوده است».

حدود سه ماه است که یکی از مخالفان نام «ساوجبلاغ» که اتفاقا" ادعای پژوهش و دانش هم دارد، طی سلسله پیامهای ژورنالیستی نژادپرستانه در لوای «تورک‌ستیزی» و «دفاع از فرهنگ و تاریخ ایران باستان»، همدلی فرهنگی و قومیتی موجود در شهرستان ساوجبلاغ را نشانه رفته است. به قدری این پیامها آلوده به «راسیسم» است که بنده بابت همه‌ي آنها از محضر خوانندگان گرامی عذرخواهی می‌کنم.

ماجرا بر می‌گردد به پاییز ۱۳۸۴ خورشیدی و جلسه‌ي «کومیته‌ي کارشناسی تغییر نام شهرستان ساوجبلاغ» که بنده هم یکی از اعضای آن کومیته بودم. پنج سال از آن جلسه می‌گذرد و نتیجه‌اش مخالفت مطلق و مشروط اکثریت غالب آن اعضاء با تغییر نام ساوجبلاغ بود. الا یک نفر به نام آقای «م» که علت تشکیل آن جلسه هم، نامه‌ي انتقادی او به فرماندار وقت ساوجبلاغ بود. بگذارید ماجرا را از اول بر اساس یادداشتهایم و فایل صوتی باقی مانده از آن جلسه، خدمت خوانندگان گرامی روایت کنم. بی‌شک قضاوت نهایی در این باره با خوانندگان است. این وبلاگ هم آماده‌ي انعکاس دیدگاههای مختلف مخاطبان است.

هدف از انتشار متن مذاكرات «كوميته‌ي تغيير نام شهرستان ساوجبلاغ» با گذشت پنج سال به اين شرح است:

۱- ادامه‌ي فعاليت برخي افراد طرفدار «راسيسم» و تفکر قوميت‌گرايانه‌ي آنها در شهرستان ساوجبلاغ که اتفاقا" عنوان دانش و پژوهش را هم يدک مي‌کشند. به نظر مي‌رسد اين اقليت ناچيز، ناراحتي شکست پروژه‌ي ناصواب تغيير نام «ساوجبلاغ» را فراموش نکرده‌اند و با فعاليتهاي مخرب خود در فضاي مجازي، همچنان يکپارچگي ساوجبلاغي‌ها را نشانه رفته‌اند؛

۲-اشاره‌ي مستقيم و تفصيلي به يکي از تهديدات فرهنگي شهرستان ساوجبلاغ كه از تنوع زباني و قومي برخوردار است. امر مهمي که اتفاقا" محل توجه بدخواهان ايران عزيز هم است و آنها نقشه‌هاي شومي براي انهدام اين وحدت در سر مي پرورند؛

۳- مرور عبرت‌آموز يکي از رويدادهاي مهم شهرستان ساوجبلاغ و بازتابهاي متفاوت آن در فضاي مجازي.

به هرحال وبلاگ «ساوجبلاغ‌پژوهي» درصدد رصد مسائلي است که از چشم متوليان فرهنگي دو شهرستان نظرآباد و ساوجبلاغ دور مانده است. البته در اين سه سال از آغاز فعاليت، نامهربانيهايي را نيز مشتاقانه بر جان خريده، اما موضوعات مهمي را نيز دامن زده است. «وفا کنيم و ملامت کشيم و خوش باشيم، که کافري است در کيش ما رنجيدن».

--------------------------------

پنج سال از شکست پروژه‌ي تغيير نام «ساوجبلاغ» می‌گذرد

در روزهای پایانی تابستان ۱۳۸۴ آقای «م» از فرهنگیان ساکن در روستای آردهه شهرستان ساوجبلاغ که خود را کارشناس نام‌گذاری و ریشه‌شناسی واژگان باستانی معرفی می‌کند، نامه‌ای به آقای موسوی - فرماندار وقت ساوجبلاغ - نوشت و در آن پس از برشمردن دلایل زشتی نام «ساوجبلاغ»، خواستار تغییر نام شهرستان شد. فرماندار نامه را جهت پیگیری به معاونش آقای بیگی ارجاع داد.

در روز ۴ مهر ۱۳۸۴ جلسه‌ای با حضور تعدادی از کارشناسان و فعالان فرهنگی در محل سالن جلسات فرمانداری تشکیل شد. در آن جلسه آقای دوکتر حکمت الله ملاصالحی - استاد فرهیخته‌ي دانشگاه تهران - صدرنشین بود. آقایان ابوالقاسم حاتمی نویسنده‌ي کتاب «آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظرآباد»، پوریان از فرهنگیان پیش‌کسوت منطقه، مهدی اصل زعیم کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، بیگی معاون فرماندار ساوجبلاغ، بهمن‌پور بخشدار مرکزی ساوجبلاغ، مجتبی عسگری مسئول اداره‌ي اجتماعی فرمانداری و آقای «م» از دیگر افراد دعوت شده به جلسه بودند.

در آغاز جلسه استاد ملاصالحی ضمن تاکید بر مناسبات نیکوی اهالی تورک‌زبان دشت و فارس‌زبان کوهپایه‌ي شهرستان ساوجبلاغ گفت: «واژه‌ي ساوجبلاغ از نظر تلفظ سنگین به نظر می‌رسد و گرنه نام بامسمایی است». ایشان دو پیشنهاد ارایه کردند: «سایش واژه‌ي ساوجبلاغ، یا جایگزینی آن با نام مناسب دیگری».

بنده که افتخارم شاگردی استاد ملاصالحی است، در ادامه‌ي جلسه با نهایت ادب به ایشان عرض کردم که برخی فعالان فرهنگی دغدغه‌ي این را دارند که با تغییر نام ساوجبلاغ، گسست هویتی و تاریخی پیش آید. چون در منابع تاریخی متعددی از جمله کتاب «نزهت القلوب» این نام منعکس شده است. در آن صورت نیز همچنان نیازمند آوردن نام ساوجبلاغ داخل پرانتز و در کنار نام جدید شهرستان هستیم و این یعنی تغییر نام، بی‌فایده است. استاد هم کریمانه این دغدغه را موجه دانستند.

پس از طرح این پرسش، آقای «م» پیشنهاد دهنده‌ي تغییر نام ساوجبلاغ، منکر هر گونه سابقه‌ي تاریخی برای واژه‌ي ساوجبلاغ شد و حتی واژه‌ي ساوجبلاغ موجود در کتاب «نزهت القلوب» تالیف حمدالله مستوفی قزوینی در سال ۷۴۰ هجری قمری را هم «ساوجبلاغ آزربایجان» دانست. این در حالی است که دلالت ساوجبلاغ مورد اشاره در آن کتاب بر شهرستان ما، اظهر من الشمس است. چون حمدالله مستوفی، روستاهای این ساوجبلاغ را برشمرده و آن را از مناطق «ری» دانسته است. (حمدالله مستوفی در کتاب «نزهت القلوب» به سال ۷۴۰ هجری قمری در باره‌ي ساوجبلاغ نوشته است: «ساوجبلاغ ولایتی است که در اوان سلاجقه مال به ری می‌داده و در عهد موغول سوی شده. هوایی به غایت خوب دارد. اکثر آبش از قنوات است. میوه و غله‌اش بسیار می‌باشد و نانش در غایت نیکویی. و حقوق دیوانی او دوازده هزار دینار مقررست. و مردم آنجا چون اکثرا" صحرانشینند مقید به مذهب نیستند. و از اعظم قرای آنجا خراو و نجم‌آباد و سونقورآباد و در سونقورآباد سادات عالی نسب و حسب‌اند والحال خرابست». حمدالله مستوفی قزوینی، نزهت القلوب، با تصحیح و تحشیه‌ي دکتر سید محمد دبیر سیاقی، ص۱۰۶). به آقای «م» گفتم «انکار سند تاریخی به این روشنی، فقط شائبه‌ي ناآگاهی تاریخی و جوغرافیایی و یا لجاجت گوینده‌اش را تداعی می‌کند!» همچنان انکار از آقای «م» و اصرار اعضای جلسه که در نهایت با کوتاه آمدن غیر صریح وی، ماجرا ختم به خیر شد!

آقای «م» در ادامه گفت: «ما آثار ۳ هزار ساله‌ي خوروین داریم. زمانی که فوق لیسانس می‌خواندم؛ در کلاس می‌گفتم ما مردم متمدنی هستیم. دوستانم و اساتید می‌گفتند شما هر چه بگویید تاریخ داریم، فایده‌ای ندارد. چون ساوجبلاغ یک واژه‌ي تورکی است و قدمت ندارد. این نام، تاریخ و تمدن شما را بازتاب نمی‌دهد. این لغت نامانوس است و نوشتنش سخت است. ساوجبلاغ که می‌گویند یاد دشت و جولگه می‌افتیم. این در حالی است که وسعت کوهپایه و کوهستان در ساوجبلاغ بیشتر از مناطق دشتی است و مناطق دشتی ساوجبلاغ به شهرستان نظرآباد ملحق شده است». آقای بهمن‌پور که در اصل فشندی و اهل کوهپایه‌ي ساوجبلاغ است، به او اعتراض کرد و گفت: «هم اکنون هم مناطق دشتی شهرستان ساوجبلاغ بیشتر از شهرستان نظرآباد است».

بنده در حین گفت و گو عرض کردم: «سنگین‌ترین واژه‌ها همانند کهکیلویه و بویراحمد را هم می‌توان با معرفی فراگیر و درست، به واژه‌ای مانوس و آشنا در ذهن ایرانیان تبدیل کرد. بیایید ببینیم که ما برای معرفی شهرستان ساوجبلاغ چه فعالیتهایی انجام داده‌ایم. چه مقدار کتاب چاپ شده و چه اندازه فیلم تولید شده است. طالقانی‌ها در این زمینه بسیار کامیاب بوده‌اند. به طوری که حدود ۱۳ روستای طالقان، دارای کتاب مستقل است. اما تعداد آثار چاپ شده‌ي مستقل در باره‌ي ساوجبلاغ، به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد».

استاد ملاصالحی ضمن انتقاد از مقایسه‌ي آقای «م» بین کارکرد این کومیته با تغییر نام شهرها در دوره‌ي رضا شاه پهلوی گفت: «تغییر نام در این گونه جلسات ماهیتا" با تغییر نام رضاخانی متفاوت است. آنها اهداف دیگری را دنبال می‌کردند... ما یک جامعه‌ای هستیم که در عین تنوع باید بپذیریم وحدت ملی و یگانگی فرهنگی ما در گرو همین تنوع فرهنگی است. پس باید هوشمندانه عمل کنیم».

اصل زعیم ضمن اشاره به پیامدهای منفی تغییر نام ساوجبلاغ که گسست هویت تاریخی را در پی دارد، خطاب به آقای «م» گفت: «پدیده‌های اجتماعی چند متغیره است و با یک متغیر نمی‌توان یک اجتماع را کونترول کرد و برایش تصمیم گرفت. بخشی از علت نامانوس بودن واژه‌ي ساوجبلاغ بر می‌گردد به عملکرد مسئولان شهرستان و نهادهای فرهنگی که در معرفی آن کوتاهی کرده‌اند».

آقای «م» که تمایل داشت جلسه از حالت کارشناسی خارج شده و به مباحث ژورنالیستی و قومیتی سیر کند، گفت: «تورکها اهل چین و تورکستان هستند و در اصل موغول می‌باشند و ساوجبلاغ نیز یک واژه‌ي بیگانه است». این ابراز نظر او واکنشهای تندی در برخی اعضای جلسه برانگیخت. به طوری که استاد ملاصالحی گفت: «تغییر نام یک مسئله‌ي قومی و نژادی نیست. چون بار فرهنگ ایرانی فراتر از نژاد و قومیت است... تمنا می‌کنم دقت کنید که مساله‌ي ما، اصالت یا عدم اصالت قوم آریا نیست. ما یک هویت فرهنگی و اعتقادی هستیم. از سرخس گرفته تا اروند، از اروند تا ارس، از ارس تا هیرمند، همه یک هویت فرهنگی است و چاره‌ای نداریم تا دوش به دوش هم به عنوان یک واقعیت فرهنگی، در کنار هم زندگی کنیم».

 آقای بیگی پس از سخنان استاد ملاصالحی گفت: «ما باید همه‌ي جوانب فرهنگی - تاریخی و بار امنیتی تغییر نام را بررسی کنیم و حواسمان جمع باشد که مبادا اهالی تورک‌زبان شهرستان بر آشفته شوند. چون عده‌ای مغرض درصدد تحریک مسائل قومی در کشور می‌باشند».

ابوالقاسم حاتمی که از آغاز جلسه ساکت و شنونده بود، صریح‌ترین دیدگاه جلسه را بیان کرد: «من با تغییر نام ساوجبلاغ مخالفم. چون سیرت است که صورت را زیبا می‌کند. به خاطر بررسیهای باستان‌شناختی در شهرستانهای ساوجبلاغ و نظرآباد، با آن آشنایی کامل دارم. به نظر من ساوجبلاغ اسم بامسمایی است. ریشه‌ي لغوی پر معنایی هم دارد. چون این منطقه مرکز آب و آبادانی بوده است. ثقیل بودن هم بهانه خوبی نیست. چون نسبت به کهکیلویه و بویراحمد که سنگینتر نیست. به دلیل اینکه یک واژه‌ي تورکی است نمی‌توان و نباید این نام را کنار گذاشت».

آقای «م» که از جو منطقی و استدلالی جلسه به شدت ناراحت بود، بار دیگر جملات تحریک‌آمیزی را بر زبان راند. از جمله اینکه بار دیگر تاکید کرد: «ساوجبلاغ یک واژه‌ي موغولی و بیگانه است و هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی ندارد!». این سخن او مورد انتقاد آقای بیگی قرار گرفت. اما او همچنان دلایل سست خود را مطرح کرد که اوج دیدگاه اهانت‌آلودش این بود که گفت: «بولاق (به معنای چشمه) هم وزن اولاغ است؟!». پس از طرح این سخن سخیف، بنده به او اعتراض کردم، که جلسه اندکی دچار تشتت شد. بلافاصله آقای بهمن‌پور هم اعتراض کرد و همچنین آقای اصل زعیم نگاه آقای «م» را پوپولیستی توصیف کرد.

آقای بیگی به بهانه‌ي پایان وقت و در اصل، جهت جلوگیری از بروز تنش، پایان جلسه را اعلام کرد و در یک جمله نتیجه گرفت که «قریب به اتفاق اعضای جلسه با تغییر نام ساوجبلاغ مخالف هستند و تنها موافق آن آقای «م» است».

جلسه به پایان رسید، اما انگار توهینهای خلاف عرف و عقل آقای «م» تمامی نداشت. او در پایان جلسه، وقیحانه به بنده گفت که آزمایش ژنتیک دهم و ببینم که «تورک» هستم یا «ایرانی»!؟ بنده فقط به احترام حضور آقای دوکتر ملاصالحی و جلوگیری از تنش، مظلومانه سکوت کردم. تا امروز که پس از گذشت پنج سال از آن جلسه‌ي عبرت‌انگیز، ایشان با ارسال پیامهای سخیف و خلاف اخلاق به وبلاگ «ساوجبلاغ‌پژوهی» همان ادعاهای واهی خود را در باره‌ي نام ساوجبلاغ تکرار می‌کند...

شکر خدا که همچنان این شهرستان «سرزمین چشمه‌ها» است و به مدد فعالیتهای رسانه‌های دیداری و شنیداری موجود در شهرستان، واژه‌ي ساوجبلاغ دلالت التزامی دارد به فرهنگ و تاریخی کهن و نامی شناخته شده در عرصه‌های ملی و بین المللی است. آقای «م» و دوستانشان هم باید بدانند که در شهرستان چند زبانه و چند قومیتی، نمی‌توان با «راسیسم» زندگی کرد.

 پانوشت:

۱-جهت آگاهی از بازتاب جلسه‌ي فوق در وب سایت خبرگزاری میراث فرهنگی  (CHN)رجوع کنید به

http://www.chn.ir/news/?section=2&id=25372

۲-بازتاب متفاوت خبر فوق را هم ببینید

http://savucbulaq-shehriyar-islamshehr-az.blogspot.com/2006/03/blog-post.html

Wednesday، March 01، 2006

توطئه‌ي تغيير نام تورکی ساوجبلاغ آزربايجان از طرف دولت

مخالفت دانشگاهيان با تغيير نام سرزمین چشمه‌های آب سرد

بسیاری از ساکنان ساوجبلاغ تورک‌زبان بوده و از دیر باز تاکنون به دفاع از ارزشها و اصالتهای تاریخی این شهر کوشیده‌اند، حتی اگر قرار است واژه‌ي سهلتری از نظر زبانی برای این شهر انتخاب شود، نباید مغایر با فرهنگ و زبان تورکی باشد

تصمیم به تغییر نام «ساوجبلاغ»، سرزمین چشمه‌های آب سرد در حالي از سوي برخي مسئولان عنوان مي‌شود که برخي دانشگاهيان و صاحب‌نظران میراث فرهنگی مخالف آن هستند.

تهران – میراث خبر:

گروه اجتماعی، فاطمه علی اصغر: تصمیم به تغییر نام «ساوجبلاغ»، سرزمین چشمه‌های آب سرد در حالي از سوي مسئولان متولي عنوان مي‌شود که کارشناسان و صاحب‌نظران میراث فرهنگی این تغییر را مغایر با ارزشها و اصالت تاریخی این شهر کهن می‌دانند.

ساوجبلاغ، نام یکی از شهرستانهای تاریخی استان تهران است که دارای دیرینگی ۷ هزار ساله بوده و نه تنها از نظر تاریخی بلکه به لحاظ طبیعی نیز دارای جاذبه‌های بسیاری است. طی سالهای گذشته مسئولان این شهر تصمیم به تغییر نام ساوجبلاغ که در اسناد و مدارک تاریخی گویای اصالت و هویت این شهر بوده و به معناي سرزمين چشمه‌هاي آب سرد است، گرفته‌اند. مهترین دلیل ارایه شده از سوی این مسئولان خواست اکثریت مردم مبنی بر ثقيل بودن این نام و همچنین تورکی بودن این واژه است .

به همین منظور ۵ مهر سال جاری طی جلسه‌ای که با حضور کارشناسانی چون دکتر «ملاصالحی»، عضو فرهنگستان ادب فارسی و پایه‌گذار فلسفه‌ي باستان‌شناسی در ایران و عضو انجمن حکمت، «حاتمی»، کارشناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، «پوریان»، کارشناس جغرافیا، «عسگری»، باستان‌شناس و مولف کتاب ساوجبلاغ‌شناسی، مهندس «زعیم»، کارشناس معدن و مسئولان فرمانداری ساوجبلاغ برگذار شد، بيشتر استادان با تغيير نام ساوجبلاغ مخالفت كردند و هویت فرهنگی را بر هویت نژادی ارجح دانستند.

«دکتر ملاصالحی» در این باره گفت: «اگر چه واژه‌ي ساوجبلاغ از زبان تورکی گرفته شده، اما نباید این موضوع را فراموش کرد که همواره فرهنگها در طول تاریخ بر یکدیگر تاثیر گذاشته و در حال حاضر بسیاری از کلمه‌های رایج در زبان فارسی از جمله آقا و خانم، عربی و تورکی است و این نمی‌تواند دلیلی برای نامگذاری دوباره‌ي این شهر تاریخی شود». وی همچنین با تاکید بر ارزشهای تاریخی این نام، افزود: «در کشور ایران که ۲ هزار سال در طول تاریخ مقاومت کرده و همواره هویت فرهنگی بر هویت نژادی آن ارجحیت داشته است، نباید بگذاریم که قومگرایی باعث ایجاد تفرقه میان مردم شود».

از سوی دیگر ملاصالحی با بیان این مطلب که بسیاری از ساکنان ساوجبلاغ تورک‌زبان بوده و از دیر باز تاکنون به دفاع از ارزشها و اصالتهای تاریخی این شهر کوشیده‌اند، افزود: «حتی اگر قرار است واژه‌ي سهلتری از نظر زبانی برای این شهر انتخاب شود، نباید مغایر با فرهنگ و زبان تورکی باشد».

«ابوالقاسم حاتمی» نیز که سالها به بررسی و شناسایی آثار و بناهای تاریخی ساوجبلاغ پرداخته، در مخالفت با تغییر نام این شهر گفت: «این شهر کهن سالهاست با این نام در اسناد و مدارک تاریخی شناخته شده و تا دلایل علمی و اصولی ثابت شده‌ای وجود نداشته باشد نباید برای تغییر این نام اقدام کرد». وی این نام را حاصل فرآیند اجتماعی و فرهنگی ۷ هزار ساله‌ي این شهر دانسته و گفت: «در صورتی که نامی غنی از ماهیت فرهنگی و تاریخی شهر ساوجبلاغ وجود نداشته باشد، تغییر نام آن کاملا نادرست است».

در پایان جلسه مقرر شد دلیل اصلی تغییر این نام به صورت علمی و مستند توسط مسئولان مربوطه ارایه شده و در جلسه‌ي بعدی با حضور این استادان بررسی شود.