گورگور بابايا سلام- تحية الی بابا كركر

گورگور بابایا سلام- تحیة الی بابا كركر

بیرینجی بؤلوم

اسماعیل سه‌رت  تورکمان

سؤزوموز فونئتیک یازیمی ایله
مئهران باهارلی

Saturday, July 22, 2006

 

GÜRGÜRBABAYA SELAM - BİRİNCİ BÖLÜM

İSMAYIL SERT TÜRKMAN

 

ANIQLAYAN: MÉHRAN BAHARLI 

 

توركمان بیزیك وئبلاگی‌ندان

http://kerkuk-az.blogspot.com/

بابا گورگور بیر قیزدیر

کرکوک اوسته یولدوزدور

آچ گؤزون، دونیایا باخ

گئجه‌ده‌کی یولدوزدور

کرکوک‌ون گونئی باتی ته‌په‌له‌ری‌نین قوینوندا، یئریاغی (نفت) یاتاق‌لاری‌نین لاپ اورتاسی‌ندا یئرله‌شه‌ن و بئشیک ته‌کین سالینان «باباگورگور»، اولولوغو، اودونون گؤرکه‌می، باغری‌ندان قوپان و بیربیری آردی‌نجا یوکسه‌له‌ن قیغیلجیم‌لاری ایله اون‌لودور. یالینیق اؤته‌یی (اینسان‌لیق تاریخی) بویونجا وارلیغی‌ندان سؤز ائدیله‌ن بو اود، سویوق یئل‌له‌رده‌ن، قاردان، قیش‌دان، یاغیش و بوران‌دان ائتکی‌له‌نمه‌زلییی ایله بیلینیر. بو اود و قایناغی، بو اؤزه‌ل‌لیک‌له‌ری ایله ده بؤلگه خالقی‌نجا، سیرادان قارشی‌لانماییپ قوتسانمیش‌دیر. بیر سؤیله‌نجه‌یه گؤره، چینگیزخان دا بو اودون قارشی‌سی‌ندا دیز چؤکوپ که‌له‌مه - یاخاری (دعا - التماس) ائتمیش‌دیر. تورکمان‌لار (عراق‌دا یاشایان تورک اوجقاراوباسی (دییاسپوراسی)، بو گؤرکه‌م‌لی اود کیتله‌سی آدی‌نا، یانارکه‌ن آلوولاری‌نین چیخاردیغی «گورگور» سه‌سی‌نده‌ن اه‌سین‌له‌نه‌ره‌ک «گورگوربابا» دئمیش‌له‌ر. (تورک دیلی‌نده «گورگور» سؤزجویو، شلاله (قوبا)، آلاو - آلوو (خاچماز)، «قورقور» ایسه سو ایچیله‌ن ده‌میر قاب (قاخ) و اووال بیچیم‌لی ده‌میر قوتو (شرور) آنلام‌لاری‌ندادیر). (مئهران باهارلی)

Babagürgür bir qızdır

Kerkük üste yulduzdur

Aç gözün dünyaya bax

Gécedeki gündüzdür 

Kerkük’ün günéybatı tepelerinin qoynunda, yéryağı (neft) yataqlarının lap ortasında yérleşen ve béşik tekin salınan Babagürgür, ululuğu, odunun görkemi, bağrından qopan ve birbiri ardınca yükselen qığılcımları ile ünlüdür. Yalınıq öteyi (insanlıq târixi) boyunca varlığından söz édilen bu od, soyuq yéllerden, qardan, qışdan, yağış ve borandan étgilenmezliyi ile bilinir. Bu od ve qaynğı bu özellikleri ile de bölge xalqınca sıradan qarşılanmayıp qutsanmışdır. Bir söylenceye göre, Çingiz Xan da bu odun qarşısında diz çöküp keleme - yaxarı (dua – iltimas) étmişdir. Türkmanlar, Iraqda yaşayan Türk ucqarobası (diyasporası), bu görkemli od kitlesi adına, yanarken alovlarının çıxardığı gürgür sesinden esinlenerek, “Gürgürbaba” démişler. (Türk dilinde gürgür dégisi, şelâle (quba), alav - alov (xaçmaz), qurqur ise su içilen demir qab (qax) ve oval biçimli demir qutu (şerur) anlamlarındadır).

Méhran Baharlı

گورگور بابایا سلام

 

١

گورگور بابا سلام اولسون ده‌رین‌ده‌ن
یابانجی دئییله‌م، اؤزله‌‌ر ایلی‌نده‌ن
نه‌نه قوجاغی‌ندان، مردله‌ر بئلی‌نده‌ن
گورگوربابا سالسان بیزی یادینا
آدیمیز باغ‌لی‌دیر سه‌نین آدینا

٢

گورگوربابا گه‌لدیم عتاب‌لاشماغا
داها دوغروسو بئله دردله‌شمه‌یه
چوخ باخسان باشیم‌داكی باش باغا
باشیم‌داكی‌دیر توركمان اشارتی
قیافتیمیزدیر طوب‌له‌ر عشیرتی

٣
بیر داها حرمت‌ده‌ن سه‌نی سلام‌لار
دئدیییم جمله‌له‌ر اییی كلام‌لار
چوخ ده‌یه‌رلی، چوخ معنالی آنلام‌لار
دﻳنله مه‌نی، اوزون‌دور عتابیمیز
بیر اثردیر ملّته كتابیمیز

٤

آنلادییسان جواب ایسته‌ر سؤزله‌ریم
چئویرمه‌یه‌جه‌یه‌م سه‌ن‌ده‌ن گؤزله‌ریم
مه‌ن اﻳچ‌ده‌ن دردلی‌یه‌م، چوخ‌دور دردله‌ریم
حیدربابا شاهد اولسون بیزله‌ره
قاووشاركه‌ن خوش قونوشسون سیزله‌ره

٥
گورگوربابا آتش‌له‌رین یانان‌دا
یاری ساری، یاری‌سی دومان‌لانان‌دا
بیلمه‌زیدیك دئدییینی او آن‌دا
قورخوموزدان اوزاق‌لاردان باخاردیق
یولدوز كیمین یاتاق‌لارا آخاردیق
    
٦
گورگوربابا یاز گئجه‌سی ایشیغین
ساووق‌لاردا قیزغین قیزغین قیش‌لیغین
اوشاق‌لاری سئویندیره‌ن خوش‌لوغون
مه‌ن بئشیك‌ده‌ن ایشیل ایشیل باخاردیم
اوشاق ایكه‌ن حكمتینی اوخاردیم
    
٧
بؤیوك اولدوم، آدین اییی یازاردیم
دووارلاردا، خیرجان‌لاردا قازاردیم
آدینی سئومه‌یه‌نه آغیز بوزه‌ردیم
ایشته زمان نئتدی، ائتدی بیزله‌ره
دایانمیشیق چولوم - چوجوق سیزله‌ره
    
٨
گورگوربابا ایشیغین‌دا اویناردیق
قازان‌داكی نفت‌ین كیمین قایناردیق
صباح ائركه‌ن خوروزلاردان بایناردیق
هاردا قالدی گون‌له‌ریمیز، چاغیمیز
ویران اولدو باغوانیمیز، باغیمیز

٩
گورگوربابا بیز بیلیریك، بیزیم‌سه‌ن
باهالی‌سان، جگریم‌سه‌ن، گؤزوم‌سه‌ن
فدا اولسون سه‌نه اوغلان، قیزیم سه‌ن
دامارین‌دا آخان مه‌نیم قانیم‌دیر
توپراق‌لارین کومانیم‌دیر، جانیم‌دیر

١٠
گورگوربابا سیغینمیشیق یانینا
ایسته بیزده‌ن، جان قاتاریق جانینا
بو بایقین‌لیق هاردان گه‌لدی قانینا
دامارلارین‌داكی ده‌ده‌م قانی‌دیر
نئدیم «كركوك» مسافرله‌ر خانی‌دیر
    
١١
گورگوربابا قالامیزا قارشی‌سان
بیزده‌ن اوزاق بیلمه‌م كیمه قونشوسان
گور سه‌سین‌له‌ن نه‌له‌ر، نه دانیشیرسان
گورگوربابا اوزاق باخاق یول‌لارا
سونا اوچار، گه‌نه قونار گؤل‌له‌ره
    
١٢
گورگوربابا ده‌ده‌له‌رین ایلی‌نده
كیم‌له‌ر گئتدی، كیم‌له‌ر قالدی یئری‌نده
بیر اویونجاق اولدوق زمان اه‌لی‌نده
بو فلك ایسته‌رسه گوله‌ر حالینا
تراش ائده‌ر، گؤزگو وئره‌ر اه‌لینه
    
١٣
گورگوربابا آغیر باش‌لی اولایدین
قوجالایدین، چوخ دا یاش‌لی اولایدین
قالام كیمین مرمر داش‌لی اولایدین
بیر قیرسایدین دشمن‌له‌رین باشی‌نی
پوزار ایدین هر خاینین ایشی‌نی
    
١٤
گورگوربابا محلّه‌مین سوقاغی
هر یئرده‌ن چوخ ایمیش یانان اوجاغی
نئشه‌لی اولسایدی چیچه‌ك‌لی باغی
دییه‌ریدیم زمان گولدو اوزومه
سولموش ایدیم، گه‌نه گه‌لدیم اؤزومه
    
١٥
گورگوربابا قویونون قوردا وئردین
آرامادان اؤزون یئرین‌ده دوردون
مین اولدو دردله‌رین، بیر ایكه‌ن دردین
هر كسین یوكونو وئردین دالی‌نا
دوران ایسه قالیپ حالی حالی‌نا
    
١٦
گورگوربابا سه‌ن‌ده‌ن ایل‌له‌ر گئچیپ‌دیر
یاناشان‌دان نئچه كروان كؤچوپ‌دور
گوگورت‌لو سویون‌دان مین‌له‌ر ایچیپ‌دیر
سه‌ن‌ده‌ن ایسته‌ردی‌له‌ر خسته‌له‌ر شفا
نه یازیق‌دیر بوگون قالماییپ وفا
    
١٧
گورگوربابا زمان بیزی چورقالار
تهدید ائده ائده باشین یورقالار
بلبل‌له‌ر یئری‌نه قونوپ قارقالار
آللاه بلا وئرسین بئله خوی‌لارا
بیلمه‌م نه‌ده‌ن ظلم اولور اییی‌له‌ره
    
١٨
گورگوربابا خرمن‌له‌رین یئری‌نده
قیزلار اوینار آلتین كمر بئلی‌نده
معنی دیییپ، سؤزون اه‌ریر دیلی‌نده
بیز ده اوزاق‌لاردان دوروپ، دینله‌ردیك
آرا سیرا اوزلاری‌دان (؟) اویناردیق
    
١٩
گورگوربابا مِحَطّه‌نین یولوندا
گؤزه‌ل یارین قول‌لاریمیز قولوندا
ساغ یانیمیز تاخیل، گول‌له‌ر سولوندا
قوخلاریدیق اوبا اوبا نرگیزی
آرار ایدی گؤرمه‌سه‌یدی یار بیزی
    
٢٠
گورگوربابا باغ‌لار قوخو ساچاردی
چئشیت چئشیت گول‌له‌ریمیز آچاردی
آرخ‌لاریمیز هیچ دورمادان قاچاردی
سوسوزلوق‌دان سولدو په‌مبه گول‌له‌ریم
داها نه‌یه وارسین اه‌كه‌ن اه‌ل‌له‌ریم
    
٢١
گورگوربابا داغ‌لارین‌دا ایچه‌ردیك
خیال‌لانیپ، اورمان‌لارا قاچاردیق
گول‌له‌رین اییی‌سین بیزله‌ر بیچه‌ردیك
كیمه قالدی سه‌ن بیلیرسه‌ن چاغیمیز
گئچدی گه‌نج‌لیك، خه‌زه‌ل اولدو باغیمیز
    
٢٢
گورگوربابا «مصلّا»نین دوزلویو
سئیران اولان باهارلیغی، یازلیغی
ده‌ده، نینه‌م دییه‌ن خوش آوازلیغی
پیس قارقالار ایندی اوردا گه‌زیری
بو حال‌لاردان اوره‌ییمی اه‌زیری
    
٢٣
گورگوربابا روزگار گه‌لیپ گه‌زه‌ردی
عاشق‌لارین هر دردی‌نی یازاردی
غم‌لی اولان‌لارا هه‌مه‌ن قیزاردی
ایندی بیلمه‌م نه‌ده‌ن گه‌لمه‌ز یانیما
خوش‌لوق ایكه‌ن غم بویاندی قانیما
    
٢٤
گورگوربابا «دؤرت باغ‌لار»ین یانی‌ندا
دؤشه‌نه‌ردیك گؤزه‌ل‌جه هئیوانی‌ندا
تونکولوپ دؤشه‌ردیك گول زمانی‌ندا
ایندی باخیم هیچ گئتمه‌‌ریك اورایا
دال‌داكی اوزوم‌له‌ر‌ دؤندو قورایا
    
٢٥
گورگوربابا دردیمیزی سورمورسان
گؤزله‌ریم‌ده‌ن آخان یاشی گؤرمورسه‌ن
بو گورگور سه‌سین‌ده‌ن بیر آز دورمورسان
چوخ آنلاتیم سه‌نه اولان دردیمی
گؤزوكور، سئومیرسه‌ن بیزه یاردیمی
    
٢٦
گورگوربابا ظلمه قارشی، قارشی دور
یورد خاین‌له‌ری‌نه چال دا مارشی، دور
اؤك‌سوزله‌ری، مظلوم‌لاری اوخشا، دور
یوخ‌سا نئده‌جه‌یه‌م گورگور آدی‌نی
سالماز ایسه‌ن، بیزی گونده یادینا
    
٢٧
گورگوربابا «قتلِ عام»ین گونونده
آسیلان‌لار نه‌یدی قیشلا اؤنونده
كور دئییلدین، گؤزون، باشین یئری‌نده
غافل غافل سمالارا باخیردین
دوردورمادان نفت‌ین كیمه آخیردین؟
    
٢٨
آسلان كیمین گه‌نج‌له‌ر چوخورا دولدو
قان‌لاری آرخ ته‌كین گؤل‌له‌ره دولدو
كیمسه‌لی كیمسه‌سیز اه‌ل‌له‌رده قالدی
توپراغی‌نین یارسی قاندی، یارسی جان
بیز قربان اولموشوق، سه‌ن ده اول قربان
    
٢٩
گورگوربابا كومونیست‌له‌ر قاچاردی
پنجره، قاپی‌یا آتش آچاردی
سیلاح‌سیز ایگیدله‌ر حالی ناچاردی
حق‌دی سه‌ن اولاری اوخالایایدین
مملكت خاینین یاخالایایدین
    
٣٠
گورگوربابا گئجه‌له‌رین یاری‌سی
شهیدله‌رین یالغیز قالدی یاوروسو
مال‌لارین كومونیست اولدو واریثی
گه‌نه شرفیمیز قورتارابیلدیك
دشمن‌له‌ری اه‌زیپ، دهره بیلدیردیك
    
٣١
گون‌له‌رجه باشیمیز دالقالی قالدی
ده‌ره، ته‌په، آغاج، هر طرف دالدی
بیر گون بیزده‌ن فلك نامردجه چالدی
هیچ ده اونوتماریق گؤردویوموز گونو
دهرین یاسی وارسا، وارمیش دویونو
    
٣٢
بیلمه‌م نئجه آولادی‌لار بیزله‌ری
كه‌سدی‌له‌ر بئشیك‌ده بالا قیزلاری
ییغلاتدی‌لار باباسیز اؤك‌سوزله‌ری
او گونون یاراسی ایش‌له‌ر گؤیلوم‌ده
دردیمیز درمان‌سیز، چاره یوخ اه‌ل‌ده
    
٣٣
خاین اولما، خیزمه‌ت ائیله یوردونا
اؤلمه‌ده‌ن چاره تاپ یامان دردینه
سونرا قیران دوشه‌ر قالان اوردونا
بیز سایاق‌كه‌ن، سه‌ن ده بیر آز سایاق اول
بیز سه‌نه دایاغیق، سه‌ن ده دایاق اول
    
٣٤
بیلمه‌م نئجه خبرله‌ره اولاشدیم
چیلقین چیلقین، اویان بویان دولاشدیم
گاه دووارا، گه اطرافا ساتاشدیم
یول‌لار كه‌سیلمیشدی یئریم اوزاق‌دا
بیلمه‌م كیم‌له‌ر اؤلوپ، كیم‌له‌ر توزاق‌دا
    
٣٥
ایكینجی گئجه‌نین په‌ك یاری‌سی‌ندا
خولیالار ایچی‌نده، غم آراسی‌ندا
قارانلیق ساعت‌له‌ر قاپ قاراسی‌ندا
بیری‌سی گه‌لدی تئلفون‌لا بیلدیردی
دئدی اوشاق‌لارین بیرله‌ر اؤلدوردو
    
٣٦
هیجان‌دان پارچالادیم اؤزومو
یاش یئری‌نه قان دولدوردوم گؤزومو
كیمسه دینله‌میردی فریاد، سؤزومو
میدانا گئتمه‌یه یول بولماز اولدوم
كه‌سدی‌له‌ر یولومو، قاتیلماز اولدوم
    
٣٧
اوچ گون ایكی گئجه حبسه آتیلدیم
تورلو تورلو افكارلارا قاتیلدیم
اه‌ل‌ده‌ن اه‌له قوزو ته‌كین ساتیلدیم
اوسكوت اول دئدی‌له‌ر، قونوشما فضله
قانینی ایچه‌ریك اویون‌لا، سازلا
    
٣٨
گئچدی گون‌له‌ر هر شئی به‌ل‌لی اولونجا
حكومت‌ده‌ن امداد قوولو گه‌لینجه
حق میدانی اوزوموزه گولونجه
قورتاردی‌لار آلان اولان واریمیز
آللاه ایدی بیزه دوغرو یاریمیز
    
٣٩
مه‌نی ده سالدی‌لار قان‌لی حبس‌ده‌ن
یئل ته‌كین اه‌سیردیم، قوشوردوم حرص‌ده‌ن
هوره‌ن، های‌لایان چوخ تهدیدلی سه‌س‌ده‌ن
آرامادیم، كه‌سه‌ر اولدوم یولومو
بوشا وئردیم قیپ قیرمیزی اؤلومو
    
٤٠
ائوین قاپی‌سی‌نا چوخ گوج‌له واردیم
یول‌لاری قاپلایان قان‌لاری گؤردوم
بیر سه‌س دویمایینجا قاپی‌نی قیردیم
گؤزوكموردو بالالاریم، اؤزله‌ریم
قوّتیم قورودو، كور اولدو گؤزله‌ریم
    
٤١
دووارا دایاندیم ده‌لی‌له‌ر كیمین
آللاهیم سه‌نه‌دیر، سه‌نه‌دیر یمین
بیر شئیه آرتیق مه‌ن دئمیره‌م امین
تا اؤز بالالاریم توخ گؤرمه‌یینجه
یا دا نان‌كورلاری گئده‌رتمه‌یینجه (؟)
    
٤٢
نه‌ده‌ن سورا بیر آز اؤزومه اویدوم
سان كی سمالاردان گیزلی سه‌س دویدوم
نئچه دوست احبابی مه‌ن اؤزوم سایدیم
سه‌س دئدی كه سه‌نین‌كی‌له‌ر اوردادیر
بیر چوخ توركمان‌لاردان باجوكل‌دادیر
    
٤٣
اولاشدیرابیلدیم اه‌لیم اه‌ل‌له‌ره
باخدیم ساری اوزلو، توتقون دیل‌له‌ره
قالان قالیپ، قاچان قاچیپ چؤل‌له‌ره
وار بیزده‌ن اؤله‌ن‌له‌ر دئدیم؟ یوخ دئدی
عرق‌داش‌لاریمیزدان اؤله‌ن چوخ دئدی
    
٤٤
دؤندو مه‌نه گؤیچه‌ك اوغلوم، باخیشدی
بیلمه‌م نئجه هر یانیما ساریشدی
دویا دویا توختاشلاندی، قوخلاشدی
بابا دئدی شهیدله‌رمیز چوخ ایمیش
بیزه یاردیم ائده‌ن هیچ ده یوخ ایمیش
    
٤٥
نئجه گه‌لدین بابا، نئجه اولاشدین؟
ناخسی سوقاق‌لاردان قورخمادان گئچدین؟
او یامان اه‌ل‌له‌رده‌ن نئجه ده قاچدین!
اوغلوم دئدیم بیزیم بودور یولوموز
وظیفه‌میز قورتارماق‌دیر ایلیمیز
    
٤٦
بئله قالدی اولان حال‌لار گون‌له‌رجه
سه‌س صداسیز اؤله‌ن‌له‌رمیز اون‌لارجا
یاس‌لی غم‌لی یاتان مین‌له‌ر ، مین‌له‌رجه
بولاشمیشدی هركس غم‌لی غمی‌نه
كیمسه گه‌لمه‌ز، كیمسه گئتمه‌ز یانی‌نا
    
٤٧
بیر چوخ ائوله‌ریمیز سوسوز یاماق‌سیز
گون‌له‌ری پریشان، خسته‌له‌ر حال‌سیز
یاری جان‌لی ایكه‌ن یاری‌سی جان‌سیز
بوتون دونیا قیپ قیرمیزی بویاندی
یاتمیش اولان‌لاریمیز هه‌مه‌ن اویاندی
    
٤٨
آراماغا باش‌لادی‌لار هر یئری
كیمی بوتون گؤمولوپ، كیمی یاری
كیمی كه‌سیلیپ‌دیر قوجایلا قاری
تانینماز اولموشدو شهیدین اوزو
بیر اولموشدو شیرین قاشی‌یلا گؤزو
    
٤٩
ظالم اه‌ل‌له‌ر ایش‌له‌میشدی هر یئرده
چالیپ قیریپ تؤكوپ قیییپ‌دیر مرده
كیم‌له‌ری حبس ایدی، كیم‌له‌ری توردا
تا نه‌له‌رده‌ن سورا آتش كه‌سیلدی
گئجه ایكه‌ن خیرخیزلار یولو بولدو
    
٥٠
سایدیق شهیدله‌ری، اون‌لاری گئچیپ
كیمی آسیلمیشدی، كیمی بوغولوپ
كیمی پارچا پارچا یئرله‌ره دوشوپ
اه‌له دوشه‌ن‌له‌ری توپراغا گؤمدوك
اه‌لی بوش، اوز قارا دا ائوله‌ره دؤندوك
    
٥١
نه‌یه دالاق آرتیق یاس‌لار باش‌لادی
ده‌رین ده‌رین خاطیره‌له‌ر ایش‌له‌دی
شهید وئره‌ن آنا كؤكسون داش‌لادی
ییغلاری، سازلاری هارداسان بالام
كیم‌له‌ر مه‌نه دیل‌دی، كیم‌له‌ره دیله‌م
    
٥٢
آی بالام بیلمیره‌م هاردا گؤمولدون
دونه‌ن یانیم‌دایدین، نامازین قیلدین
مه‌نه باخا باخا حسرت‌له گولدون
دئدین گئده‌جه‌یم یول‌داش یانی‌نا
قاتیلاجاغیم وار مرد میدانی‌نا
    
٥٣
ایچین ایچین سازلاماق‌لار هر یان‌دا
شهیدین اورباسی قایناردی قان‌دا
سولموش اوزله‌ریمیز، قافا دومان‌دا
چیلدیرتمیشدی عقلیمیزی اولای‌لار
دؤنموشدو ماتمه شان‌لی هالای‌لار
    
٥٤
گورگوربابا ایشته بویدو آنلاتدیم
تورلو تورلو آجی بئله دینله‌تدیم
بیلمه‌م سیخدیم سه‌نی، یوخسا آغلاتدیم
داها دا سور، جواب‌لارا حاضیرام
اؤز ایلیمه، اؤز یوردوما ناظیرام
    
٥٥
گورگوربابا داها نئجه گولوم مه‌ن؟
نه‌یه وارسین، نه سؤله‌شسین دیلیم مه‌ن؟
ییغلادان دردیمی كیمه دیییم مه‌ن؟
كاش‌كی دردیم‌ده‌ن بیر بیله‌ن اولایدی
آرا سیرا گؤز یاشیمی سیله‌یدی
    
٥٦
بیلدین نه‌ده‌ن اطراف داغ‌لاریم غمگین
بول بول پارالار وار، یوردوموز زه‌نگین
ایسته‌رسه بوكه‌رمیش فلكین چنگین
نه فایدا كی یاریم مه‌نه یار اولماز
آللاهی ویریپ‌دیر، قدری‌نی بیلمه‌ز
    
٥٧
دالقالار ایچی‌نده یاشایان ملّت
گئجه‌سی درد دولو، گوندوزو علّت
یاخیشمازدی بیزه بوگون‌كو ذلّت
گئچه‌ن‌له‌رده بیزله‌ریدیك وار اولان
ملّت‌له‌ره مردلیك بیزده‌ن‌دیر قالان
    
٥٨
گورگوربابا بو دونیالار دؤنورو
نفت‌ین دینار باسار، گازین یانیری
كیم‌له‌ر وئردی جفا، كیم قازانیری
فلك وئریر، بیر ده آلیر اه‌لی‌نده‌ن
كیمسه بیلمه‌ز نئجه كه‌سه‌ر دالی‌ندان
    
٥٩
گورگوربابا دؤندوم عتاب‌لاشماغا
یئنگی‌ده‌ن اوتوروپ چوخ دردله‌شمه‌یه
بولوت‌لار قارالسا، دؤنسه ده آغا
واز گئچمه‌ره‌م، عقلین چئویر باشینا
قویما یابانجی ایش قاتسین ایشینه
    
٦٠
گورگوربابا آسمانینا باخارام
دارقین دارقین سیرلارینی اوخارام
خیال‌لاردان دووار یاپیپ ییخارام
گاه بولوت‌لار قاپلار سما یوزونو
گاه دا یاغیش یاغار، یاش‌لار گؤزونو
    
٦١
دؤرت اطرافین رنگ رنگ اولور گئجه‌له‌ر
سئوداندایام، حسرت مه‌نی قورجالار
گئجه‌ن گؤره‌ن گوندوزونده‌ن بورج آلار
عاشیقینام، یوخسا باخمام اوزونه
گؤزوم تیكمه‌م گئجه گوندوز گؤزونه
    
٦٢
سه‌نه عاشیق اولان محروم‌دور سه‌ن‌ده‌ن
گئچه‌ر گئجه‌له‌ری، گوندوزو غم‌له‌ن
كاش‌كی اوزاق‌لارا دوشه‌یدین مه‌ن‌ده‌ن
راحت اولوردوق بیز بو بلالاردان
نه قازانمیش اولدوق گؤز آلالاردان
    
٦٣
بو نفتین‌دیر بیزه هر شئی گؤسته‌ره‌ن
فنالیق‌لار، پیس هاوالار اه‌سدیره‌ن
سه‌ن‌سه‌ن سوچ‌لو، بون‌دا سه‌ن‌سه‌ن باسدیران
نه‌مه ده‌یه‌ر، وئردیم اه‌ر شهیدله‌ری
گؤمدوم اؤز اه‌لیم‌له‌ن گه‌نج اومودلاری
    
٦٤
نه‌ده‌ن اوزوم گولسون بابا گورگور´وم
آز قالیپ‌دیر شیرین عقلیم چیلدیریم
سه‌ن‌ده‌ن باشقا دردیم كیمه بیلدیریم
بو ایشه بیر چاره آللاه عئشقی‌نه
چوخ وارلی‌ییق، به‌نزیریك چوخ دوشكونه
    
٦٥
گورگوربابا زمان‌لارین دیلی‌نده
چاش قالمیشیق اونون بونون اه‌لی‌نده
باشیمیز قویموشوق ملّت یولوندا
خالخ نه دیییر، قوی دا دئسین، نئیده‌غین
یا بو درده دؤزه‌ك، یا دا گئده‌غین
    
٦٦
گورگوربابا فلك نه یاپدی، یاپدی
یالغیز اولان اؤزویچون بیر دوست تاپدی
هر گه‌له‌ن یئری‌نده‌ن مه‌ن مه‌نه‌م قوپدو
بیزله‌رسه بیلمیریك كیم‌دیر دوستوموز
كیم‌له‌رین اه‌لی‌نه دوشه‌ر پوستوموز
    
٦٧
گورگوربابا قالان قولان بیزله‌ریك
ده‌ده‌له‌رده‌ن گئری قالان ایزله‌ریك
گئچمیش تاریخ‌له‌ره ایچ‌ده‌ن سیزلاریق
قافقاس‌لاردا پنجه‌له‌شه‌ن كیم واردی
كیم‌له‌ریدی آت‌لارمیزی سوواردی
    
٦٨

گورگوربابا قورخما بوگون، یارین‌دان
سیجاغی‌ندان، ساووغوندان، قاری‌ندان
دوشونجه‌سی ضعیف سوغان زاری‌ندان
بوگون بئله ایسه، یارین دایانماز
فلك بیر یامان‌دیر، هر شئیه قانماز
    
٦٩
گورگوربابا سه‌نی قیزان قالیپ‌دیر
گئجه گوندوز دوشونجه‌یه دالیپ‌دیر
اؤزو ده بیلمیری نه‌له‌ر آلیپ‌دیر
نئجه گیردی، نئجه چیخسین بو ایل‌ده‌ن
نئجه قورتاراجاق گورگورو سئل‌ده‌ن
    
٧٠
گورگوربابا یانا یانا كول اولدون
كیمین ایدین؟ ایندی كیم‌له‌ره قالدین؟
نه‌لر دوشونه‌ردین، نه‌له‌ره دالدین!
بیر آز دا دال بیزیم اولان خوی‌لارا
وایینی قات بیزه دوشه‌ن وای‌لارا
    
٧١
گورگوربابا ظالیم اولما حاققیما
یوك اه‌ك‌له‌مه آغیرلاشان یوكومه
دردله‌شه‌غین، سه‌ن ده آجی دردیمه
یارالی‌یام، اؤزوم چئشیت‌لی یئرده‌ن
آلمادیم بیر خبر وفاسیز یاردان
    
٧٢
یانا یانا گورگوربابا قالاسان
اؤز غمینه گئجه گوندوز دالاسان
مه‌ن دیدیییم عئشقه اؤزون سالاسان
بلكه یانار سه‌رت گؤیلون حالیمیزا
گئچیرده‌سه‌ن قولونو قولوموزا
    
٧٣
گورگوربابا ده‌ره ته‌په بیلمیرسه‌ن
سه‌نه دیله‌ن‌له‌ره هیچ ده دیلمیرسه‌ن
ییل‌لارجا آغلادیم، گؤزوم سیلمیرسه‌ن
كؤلگه‌ن‌ده یاشایان غریبی تانی
نه جانی جانین‌دان، نه قان‌دی قانی
    
٧٤
سُفله بیر قان به‌سله‌ر، بنزه‌مه‌ز قانا
ظالیم‌جه قییدی‌لار چوخ شیرین جانا
آتشین‌ده‌ن به‌ته‌ر اوره‌ییمیز یانا
اؤلسه‌م بیله، اونوتمارام گون‌له‌ریم
چوخ ایری دارتدی‌لار یومشاق ده‌ن‌له‌ریم
    
٧٥
گورگوربابا، گه‌ل یادلایاق اؤزله‌ری
اوزاق‌لاردان سیزه باخان گؤزله‌ری
توخ ائدیپ‌سه‌ن آلتینین‌دان یوزله‌ری
سه‌نی به‌كله‌یه‌ن‌له‌ر كیم‌دیر بیلسه‌ن
نه‌ده‌ن سئوگی‌لی‌یه جفا قیلسان؟
    
٧٦
گورگوربابا ییغناق اولاق بیر یئره
قالماسین آرادا ته‌په‌یله‌ن ده‌ره
مادام كه بختیمیز قارادیر قارا
توپلاناغین، بیر اولاغین ایلیمیزده
ائو بیزیم‌دیر، آناختاری بئلیمیزده
    
٧٧
قوجا بابا قویما دوشه‌ك دیل‌له‌ره
رذیل اولاق اصیل‌ده‌ن رذیل‌له‌ره
بیلمه‌م سه‌نه دیییم، بیلمه‌م ایل‌له‌ره
خاین بیزه چاغ‌داشیمیز، چاغیمیز
لال اولوپ‌دور باغوانیمیز، باغیمیز
    
٧٨
گورگوربابا اطراف داغا باخاركه‌ن
یاغیش یاغار ده‌ره‌له‌ره آخاركه‌ن
سئل‌له‌ر داشار معمورلاری ییخاركه‌ن
كاش كه مه‌ن ده یاغمور اولوپ اینه‌یدیم
فایداسیز آتشین بیر سؤندوره‌یدیم
    
٧٩
چوخ آجیدیم یانینا گه‌لدیییمه
غم داشییان حال‌لاری گؤردویومه
سیرر بیلمه‌یه‌ن‌له‌ره سیرر وئردیییمه
گورگوربابا دؤنه‌جه‌یه‌م، گئدیر‌ه‌م
چوخ عتاب‌لار سه‌نه قارشی ائدیره‌م
    
٨٠
كاش كه دردیم فلكه بیلدیره‌یدیم
بلكه دینله‌ردی، آه بیر دیندیره‌یدم
قیزمیش ایسه آوودوپ، سؤندوره‌یدم
سه‌ن‌ده‌ن اییی بلكه سیزلار حالیما
یالوارمادان سه‌نین ته‌كین ظالیما
    
٨١
گورگوربابا كؤی‌له‌ریمیز اوزاق‌دیر
چؤل‌له‌ریمیز بولبول یئری‌نه زاغ‌دیر
بادام‌لی قوزوموز قوخموش قوزاق‌دیر
یاغیش یاغار بیزده‌ن اوزاق چؤل‌له‌ره
سویوموز یوخ، قوش قونمورو گؤل‌له‌ره
    
٨٢
گورگوربابا آرخ‌لاریمیز قاچاردیر
اوراغیمیز دسته دسته بیچه‌ردیر
بوگونه باخ، خسته‌له‌ریم ناچاردیر
نئده‌غین گولمورو اوزوموزه فلك
بیر سؤز دئسه‌م چالینیر دف، دومبه‌له‌ك
    
٨٣
قیرمیزی‌لار دوراندی‌لار  (؟) اییی‌جه
بیر دم فیكیرله‌ره سالان دالماجا
دوراندی‌لار بیر عاشیق دوران‌جا (؟)
دالقا گه‌لدی، سیلدی اولان ایزله‌رین
گه‌نه دئدیك‌له‌رمیز اولدو بیزله‌رین
    
٨٤
آی ییلدیزا باخاریدیق گئجه‌له‌ر
دوشونجه‌له‌ریمی دردله‌ر قورجالار
بورجو ویران بیر ده دؤنه‌ر بورج اولار
ساخین گووه‌نیلمه‌ز فلك ایشی‌نه
سه‌نی آلدادیر، گولدورور بوشونا
    
٨٥
دئدیییمیز سؤزله‌ری آنلامادی‌لار
بویوردوغوموزو دینله‌مه‌دی‌له‌ر
اویقون اولان شئیی آرامادی‌لار
فلك دئدی دور باخ، سیزه نئده‌ره‌م
ذاتن بودور، بیلدیییمی ائده‌ره‌م
    
٨٦
گورگوربابا چوخ سؤله‌شدیم، بس دئییل
قارشی‌داكی موللا دئییل، قه‌س دئییل
گور سه‌سینه گؤره سه‌سیم سه‌س دئییل
گه‌ل گئده‌ك ده، گه‌زه‌ك شیرین ایل‌له‌رده
باخ نه خراب گه‌زینیرسه‌ن دیل‌له‌رده
    
٨٧
«تلعفر»ین ایگیدله‌ری، مردله‌ری
بیزده‌ن‌دی‌له‌ر جوان‌لاری، قارت‌لاری
صاف قان‌لاری، سوموك‌له‌ری، اه‌ت‌له‌ری
گل بولارا بیر گون سفر ائده‌غین
آیاق‌داكی باشیمیزدان گئده‌غین
    
٨٨
«اربیل‌ین قالاسی» یوكسه‌ك‌ده‌ن باخار
فلكه اوخ‌لاری اوخ اوسته تاخار
یاش یئری‌نه گؤزله‌ری‌نده‌ن قان آخار
اطرافی‌ندا نیسان سویو ایچه‌ن‌له‌ر
دسته دسته نرگیزله‌ری بیچه‌ن‌له‌ر
    
٨٩
«آلتین كؤپرو» عشرت ییغار باشی‌نا
چوخ اه‌سكی‌دیر، كیمسه بیلمه‌ز یاشی نه
خوش دوران‌دیر، اه‌ل اوزاتما ایشی‌نه
اورادیر هر زمان سیران‌گاهیمیز
كور ائده‌یدی دوشمان‌لاری آهیمیز
    
٩٠
گورگوربابا ته‌زه دئییل داغ‌لاریم
اطرافی‌ندا نرگیز گول‌لو باغ‌لاریم
غمگین ایمیش ایندی دیییر چاغ‌لاریم
كیمسه گه‌لمه‌ز، كیمسه گئتمه‌ز یانی‌نا
گئچه‌ن گون‌له‌ر هه‌پ‌سی منّت جانی‌نا
    
٩١
گورگوربابا «تاووغ‌ون میناراسی»
یارالدی، قاپانمیری یاراسی
اه‌سكی دوستوموزدور دوست‌لار آراسی
یاراسی‌نا حكیم، طبیب اولایدین
قاران‌لیق‌لاری‌نا ایشیق بولایدین
    
٩٢
گورگور بابا «طوز خورماتی» داغ‌لاری
نشئه وئره‌ن عاشیق‌لارا باغ‌لاری
هاردا قالدی دوزه‌ن وئره‌ن چاغ‌لاری؟
اونون سه‌ن‌ده‌ن به‌كله‌دییی چوخ ایمیش
گول‌له‌ری وار، باغوان‌لاری یوخ ایمیش
    
٩٣
گورگوربابا «شاه سیوه‌ره‌ك» یال‌لاری
بیزی قوجاق‌لایان تمیز قول‌لاری
قورویوپ‌دور بوداغی‌ندا دال‌لاری
آچ گؤزونو ،باخ‌گیلان اوزاق یول‌لارا
سه‌نی به‌كله‌یه‌ن چوخ، اویما ایل‌له‌ره
    
٩٤
«خانقین»ین آلما اه‌ریك باغی‌ندان
«وه‌ند نهری»دیر آخان اولو داغی‌ندان
گؤره‌ن دیییر اؤپه‌یدم یاناغی‌ندان
«حج قه‌ره»یه بیر گون یولو دوشه‌ن‌ده
باخ نه‌له‌ر وارایمش او گول، گولشن‌ده
    
٩٥
ایسته‌رسه‌ن گه‌ل گئده‌ك «قیزیل رباط‌لار»ا
اوغرایاغین ایگیت‌له‌ره، ذات‌لارا
باخ كیم‌له‌ر مینه‌ردی قوشان آت‌لارا
قافله‌میز اورالاردن گئچه‌ردی
هر شئیین اییی‌سین اوردان سئچه‌ردی
    
٩٦
«مندلی»ده‌ن كروانیمیز گئچه‌ن‌ده
«آلتین تاس»دا سولاری‌نی ایچه‌ن‌ده
یام یاشیل باغی‌ندان لاله بیچه‌ن‌ده
حرمت اهلی‌دیرله‌ر «منده‌لاوی»له‌ر
آسلان‌لاردان‌دی‌لار قالان یاورولار
    
٩٧
«شهره‌بان»دان، «بعقوبه»ده‌ن «بغداد»ا
كوچه كوچه یاییلمیشدی اوزده ده
كیمی باغ‌لاری‌ندا، كیمی قرفه‌ده
دیل‌له‌ری‌نده‌ن آنلا نه وار ایچی‌نده
دوزگون دوزگون اینجی صدف ایچی‌نده
    
٩٨
«بصره كورفه‌سی»نده‌ن گئده‌ك «تبریز»ه
«شهرییار»لان قاووشاغین اوز اوزه
دیز به دیز اوتوراق، دنیا بیز بیزه
حیدر بابا «قاییش قورشاق» كؤیونده
باخاق نه‌له‌ر قازانیپ‌دیر اوینده (؟)
    
٩٩
حیدربابا گه‌لدیم سلام‌لاشماغا
كوسموش ایسه‌ن، سه‌ن‌له‌ن باریشماغا
چوخ یورقون‌سان، آهین یوخ قونوشماغا
«شهرییار»ا جواب وئرمیش اولایدین
دردله‌ری‌نه قولاق وئرمیش اولایدین
    
١٠٠
اوزاق‌داییق، سانما سه‌نی گؤرمه‌ریك
واللاه دیلیمیزده‌ن سه‌نی سالماریق
سیزده‌ن باشقا كیمسه‌له‌ره دالماریق
حیدربابا گؤردوم سه‌نی دوشوم‌ده
خیالین هه‌له ده قالیپ باشیم‌دا
    
١٠١
یازیق فلك دونیامیزی آییردی
دوستو آتدی، دشمن‌له‌ری قاییردی
سان كی خوش گون‌له‌ری بیر بیر ساییردی
ماراق ائتمه، گه‌نه بیزیك دوران‌لار
فلك ایچین درت‌لی (؟) تورو هؤره‌ن‌له‌ر

 

سؤزلوک

 

آناختار: آچار، کیلیت

اوخاردیم: اوخماقUxmaq : آنلاماق، اؤیره‌نمه‌ک، بیلمه‌ک، قاوراماق

اوخالایایدین: ؟

اوربا (؟): (اورواUrva –اوغراUğra : چوخ سولو خمیر، اون و سو قاریشیمی بولاماج)  

اوز ده ده (؟):

اوزلاریدان (؟):

اوسکوت: أَسْكُتْ، سوس، ساکیت اول (عر‌ب‌جه)

اؤک‌سوز: یتیم

آووتماق: تسلی دادن

اویدومÜydüm  (؟): اولاشماق، واصیل اولماق

اوینده (؟): اؤیونده؟، ائوینده؟

ایشته: این، آها، اینک

باجوكلدا (؟):

بایناماق: بانلاماق

په‌ک: به‌رک، قاتی، سیخی، ساغلام، دایانیق‌لی

تاووغ‌ون میناراسی: داقوق‌ون مناره‌سی (داقوق: شهر آدی)

توختاشماق: دوروپ دینله‌نمه‌ک، راحات‌لاماق، سه‌رین‌له‌مه‌ک، موت‌لو اولماق

تونکولمه‌کTünkülmek  (؟): سیچراماق، آتیلماق، زیپلاماق

چاش قالمیشیق: شاشیپ دونماق، حیرت‌ده‌ن حرکت‌سیز قالماق

چورقالاماق: ییغماق، توپلاماق؛ چولقالاماق

چیلدیریم:

چیلقین: دلی، دیوانه

خالخ: خالق، مردم

خیرجان: ایش‌له‌نمیش کیره‌ج

خیرخیز: اوغرو، دزد

خیزمه‌ت: خدمت

دالماجا: دالما بیچیمی‌نده، بیرده ن دالما

دورانجا؟:؟

دوراندی‌لار؟: قالان‌لاردیر؟

دومبه‌له‌ك: دومبه‌ک، تنبک

دویون: عقد، جشن عروسی

دیلمیرسه‌ن (؟): دینمیرسه‌ن؟

دیله‌ن‌له‌ره (؟): دینه‌ن‌له‌ره ؟

زار: غشاء، پوسته، رویه

سازلاماق: اؤلو اوچون آغیت سؤیله‌مه‌ک

سایاق: یوخوسو یونگول اولان

سُفله: آلچاق، اه‌کسیک، پست، خوار

سوقاق: کوچه

سؤله‌شسین: سؤیله‌شسین

تور: طور، ائوین ایچی، اوتاغین یوخاری باشی

قاپلاماق: بوتونویله قاپاماق، اؤرتمه‌ک، قاپساماق

قارت‌: یاش‌لی

قافا: باش

قالان قولان: بیر شئی توکه نیپ و یا داغیلاندان سونرا اوندا آردا قالان پارچا و داغینتی‌لار

قاییردی: باشقالاری‌نین ضرری‌نه و حاق‌سیز یئره بیری‌نه یاردیم‌چی اولماق و بیله‌سی‌نه قولای‌لیق ساغ‌لاماق

قرفه (؟): (قَرْعه: زمین خشک و بایر که در آن چیزی نروید)

قه‌س: قس، کشیش مسیحی (پائین‌تر از اسقف، بالاتر از متولی کلیسا)، هم‌ریشه با «قَشه» و «کشیش»

قورجالاماق: قورتالاماق، اه‌ل‌له قاریشدیریپ باخماق

قوْز: جه‌ویز

قوزاق:خام میوه، توپاج، ده‌وه دیشقی‌سی

قیشلا: ساخلاو، پادگان

کوْمانKoman : اوموت

گئده‌رتمه؟: گیده‌رتمه می، یوخسا گه‌به‌رتمه ؟

گئده‌غین: گئده‌لیم، گئده‌ک

مِحَطّه‌: ایستگاه راه آهن

معنی: مانی، تورکو، بایاتی

ناخسی: هانگی‌سی، هانسی‌سی

نئیده‌غین: نه ائده‌ک، نئیله‌یه‌ک

هالای‌: قادین اه‌رکه‌ک بیرلیک‌ده اوینادیغی بیر چئشیت بییی (رقص)

هئیوانیندا (؟): ائیوانی‌ندا (؟)

یارسی: یاری‌سی

یاماق‌سیز (؟): (یاماق :تارلا و باخچانین سولاما ایشی‌نه باخان کیمسه، گئنیش آغیزلی قابلاما)

یاناشا: یاناشی، یانی، بیتیشییی

یورقالاریورقالاماق: یورقا یورومه‌ک، یورغه رفتن

ییغلاماق: آغلاماق، گریستن

ییل‌لار: ایل‌له‌ر، سال‌ها