شاه اسماعیل یک بنیادگرای بسیار متعصب در مذهب قیزیل‌باشی و به شدت سنی‌ستیز بود.

 

شاه اسماعیل یک بنیادگرای بسیار متعصب در مذهب قیزیل‌باشی و به شدت سنی‌ستیز بود.

 

شاه اسماعیل یک بنیادگرای بسیار متعصب در مذهب قیزیل‌باشی و به شدت سنی‌ستیز بود. او که در نوجوانی توسط کشیش‌های کلیسای ارمنی وان اندوکترینه و مغزشویی شده بود از تورک‌های سنی چه در  ایران و قفقاز چه در عثمانلی و آناتولی و چه در تورکستان و آسیای میانه نفرت داشت. از اخلاف او شاه عباس اول ویا حقیر هم مخفیانه به دین مسیحیت کلیسای ارمنی درآمده بود. (اسناد مربوطه‌ی این دو موضوع فوق العاده مهم تاریخی، برای نخستین بار در سؤزوموز منتشر خواهد شد). شاه اسماعیل بنا به اصول مذهب تورکی قیزیل‌باشی (علی اللهی) قاعدتا برای زبان تورکی نوعی قداست و برای شوراندن تورکان آناتولی و بالکان بر علیه عثمانلی برای آن اهمیت ابزاری سیاسی قائل بود.

اما علی رغم این و در عمل مانند اغلب شاهان منسوب به خاندان صفوی و بر خلاف پیروان آن مذهب تورکی و یاسا و تؤره و یوسون‌های حکمرانان تورک عصرهای قبلی و بعدی (جهان‌شاه قاراقویون‌لو، سولطان اوزون حسن آغ‌قویون‌لو، نادرشاه افشار و شاهان قاجار)، مساله‌ی قومیت و تورکیت و تورکمانیت و میتولوژی و تاریخ حماسی تورک و موغول، هیچ اهمیتی برای وی نداشت. این حقیقت در نام‌های باستانی ایرانیک و شاهنامه‌ای که او برای فرزندانش انتخاب نموده هم آشکارا منعکس شده است: تهماسب، القاس، سام، بهرام، پری، مهین، فرنگیس.

در عرصه‌ی هویتی و سیاسی شاه اسماعیل اول ضرباتی تاریخی و مهلک و ماندگار بر جهان تورکیک، هم تورکان ساکن در ایران، هم تورکان آناتولی و عثمانلی و هم تورکان تورکستان و آسیای صغیر وارد آورده است.

 

Şah İsmail, Kızılbaş dininde aşırı fanatik bir köktendinci ve şiddetle Sünni karşıtıydı.

 

Şah İsmail, Kızılbaş dininde çok fanatik bir köktendinci ve şiddetle Sünni karşıtıydı. Ergenlik çağında Van Ermeni Kilisesi rahipleri tarafından beyni yıkanan Şah İsmail bundan dolayı da İran ve Kafkasya'daki, Osmanlı ve Anadolu'daki, Türkistan ve Orta Asya'daki Sünni Türklerden nefret ediyordu. Onun soyundan biri olan Şah Abbas I veya Alçak, gizlice Ermeni Kilisesi'nin Hıristiyan dinine geçmişti. (Son derece önemli olan bu iki tarihi konunun ilgili belgeleri ilk kez Sözümüz'de yayınlanacaktır). Kızılbaş (AliAllahi) Türk dininin esaslarına göre Şah İsmail, Türk dilini bir nevi kutsal saymış, Anadolu ve Balkan Türklerini Osmanlı aleyhine kışkırtmak için siyasi bir araç olarak önemli bulmuştur.

 

Ancak buna rağmen uygulamada,  Safevi ailesine mensup kralların çoğu gibi ve bu dinin mensuplarından farklı olarak, önceki ve sonraki Türk hükümdarlarının (Cihanşah KaraKoyunlu, Sultan Uzun Hasan Akkoyunlu, Nadirşah Afshar ve Kacar krallarının) Yasa, Töre ve Yosunlarına ters olarak, Etnisite, Türklük, Türkmenlik, Türk ve Moğol mitoloji ve tarihi onun için hiç bir önemi yoktu. Bu gerçek, çocukları için seçtiği eski İranik Pers ve Shahnameh isimlerinde de açıkça yansıtılmaktadır: Tahmasb, İlqas (?), Sam, Behram, Peri, Mehin, Firengiz

 

Kimlik ve siyaset alanında I. Şah İsmail, gerek İran'da yaşayan Türkler, gerek Anadolu ve Osmanlı Türkleri, gerekse Türkistan ve Orta Asya Türkleri olmak üzere Türk dünyasına tarihi, ölümcül ve kalıcı darbeler indirmiştir.

 

Shah Ismail was a very fanatical fundamentalist in the Qizilbash religion and strongly anti-Sunni.

 

Shah Ismail was a very fanatical fundamentalist in the Qizilbash religion and strongly anti-Sunni. He was indoctrinated and brainwashed by the priests of the Armenian Church of Van as a teenager. He hated the Sunni Turks in Iran and the Caucasus, in Osmanli and Anatolia, and in Turkestan and Central Asia. One of his descendants, Shah Abbas I or Inferior, had secretly converted to the Christian religion of the Armenian Church. (The relevant documents of these two extremely important historical issues will be published for the first time in Sozumuz). According to the principles of Qizilbashi (Ali Allahi) Turkish religion, Shah Ismail considered the Turkish language to be a kind of sacredness, and important as a political tool to incite Anatolian and Balkan Turks’ revolts against Osmanli.

 

But in spite of this and in practice, like most of the kings belonging to the Safavid family and unlike the followers of that Turkish religion, and against Yasa, Tore, and Yusons of the Turkic rulers of the previous and later eras (Cihanşah Qaraquyunlu, Sultan Uzun Hasan Ağquyunlu, Nadirşah Afşar and Qacar kings), the issue of Turkish Ethnicity, Turkishness, Turkmanishness, mythology, and the epic history of Turkics and Mongolics were of no importance to him. This fact is clearly reflected in the ancient and pure Iranic and Shahnameh names that he chose for his children: Tahmasb, İlkas (?), Sam, Behram, Peri, Mehin, Firengiz

 

In the field of identity and politics, Shah Ismail I has inflicted historical, fatal and lasting blows on the Turkic world, both Turks living in Iran, Anatolian and Osmanli Turks, and also Turk of Turkestan and Asia Minor.