«فارس» غیر از «پرس»، و این دو غیر از «پارسی» هستند
مئهران باهارلی
در
تورکیه و به درجه‌ی معینی در جمهوری آزربایجان، و البته در غرب و ... به اشتباه
«ایران» و «فارس» یکی گمان شده و به عنوان مثال به جای «ادبیات فارس»، به خطا
«ادبیات ایران» گفته می‌شود. در تورکیه، حتی مفاهیم «فارس» و «پرس» و «پارسی» هم
یکی شمرده شده و ادعا می‌شود که «در قدیم فارس‌هایی در آناتولی ساکن بوده‌اند». در
حالی که اولا عینیتی بین ایران و فارس وجود نه‌دارد و فارس‌ها یکی از ملل ساکن در
ایران و صرفا اقلیتی هستند که در دوران اخیر دولت و حاکمیت سیاسی بر کل ایران را
غصب کرده‌اند. دوما نه تنها در آناتولی و تورکیه، بلکه در آزربایجان و تورک‌ایلی و
ایران هم تا دوران اخیر، هیچ گروه قومی بومی به اسم «فارس» وجود نه‌داشته است.
گروهی که امروزه «فارس» نامیده می‌شود، تا اوایل قرن بیستم در ایران «تاجیک» (به واقع «تاجیک‌های غربی») نامیده می‌شد. توده‌ی اولیه‌ی «تاجیک‌های غربی» آمیخته‌ای از بومیان و مهاجرین عرب و تورک و موغول و .... بود که پس از اسلام و ایجاد زبان دری در افغانستان کنونی و با رواج از بالا به پائین آن به عنوان زبان ادبی و دیوانی، به آن متکلم شده و زبان‌های اصلی خود را رها کرده بودند.
آمیزش دوباره ی توده‌ی اولیه‌ی تاجیک‌های غربی با دیگر ایرانیک‌زبان‌های بومی، تورک‌ها و عرب‌ها در ایران، در روندی پنج قرنه که با حاکمیت قیزیل‌باشان (صفویان) آغاز و تا قرن بیستم ادامه یافت، منتج به تشکل گروه قومی و چندرگه‌ی امروزی «فارس»، با مذهب شیعه‌ی امامی شد. اما این قوم جدیدالظهور «فارس»، با دو گروه دیگر، یعنی «پرس‌های باستان» و «پارسی‌های زرتشتی» که دارای زبان، دین و فیزیوتیپ متفاوتی بودند، هیچ عینیتی نه‌دارد.
فارس غیر از پارس و پرس است.
نام تاجیک در ایران با انقلاب مشروطیت و پس از سرقت تلفظ عربی نام یک قوم باستانی مرده به اسم «پارس»، جای خود را به «فارس» داد. پارس‌ها و یا پرس‌ها اقوامی ایرانیک در جنوب غربی ایران کنونی بودند که خود و زبانشان قبل از اسلام از صحنه‌ی تاریخ حذف شد. «پارسی» هم نام یک گروه دینی یعنی زرتشتیان، مخصوصا زرتشتیان ساکن در هندوستان است که در قرن هفت میلای پس از سلطه‌ی اعراب مسلمان بر ایران و فرو پاشیدن دولت ساسانی به هند کوچ کرده‌اند و زبان آن‌ها گجراتی است. اما فارس‌های امروزی در ایران، «تاجیک‌های غربی» سابق، یعنی قسمتی از تاجیک‌ها که در ایران زنده‌گی می‌کردند هستند که با ایجاد ناسیونالیسم ایرانی در دوره‌ی مشروطیت بر اساس زرتشتی‌گری توسط دولت‌های استعمارگر صلیبی اوروپایی ظاهر شده‌اند. همان‌گونه که ذکر شد تاجیک به معنی گروه‌های عرب آمیخته با ایرانیک‌ها و تورک‌ها-موغول‌ها و ... تغییر زبان داده به دری (مخصوصا در دوره‌ها‌ی غزنویان، سلجوقیان، ایلخانیان، صفویان و قاجارها) است. شیعه شدن تاجیک‌های غربی در ایران در دوره‌ی حاکمیت سلسله‌ی قیزیل‌باش (صفوی) هم به شکل گرفتن و تثبیت مفهوم قومی «فارس» به معنی امروزی و متفاوت از تاجیک کومک کرده است.
همان‌گونه که تاجیک‌ها آمیخته‌ای از اعراب و ایرانیک‌ها و تورک‌ها و موغول‌ها هستند و ارتباطی با «پرس»های باستان نه‌دارند؛ فارس‌های کنونی هم آمیخته‌ای از اعراب و ایرانیک‌ها و تورک‌ها و موغول‌ها هستند و عینیتی با پرس‌های باستان نه‌دارند، ادامه‌ی مستقیم آن‌ها هم نیستند. به جز نامشان که تلفظ عربی اسم پارس است و این تلفظ عربی نیز، قرینه‌ی دیگری بر اصلیت عربی آن‌ها است. (البته داشتن تبار مختلط از بومیان و مهاجرین، کمابیش در مورد همه‌ی ملل ساکن در ایران و منطقه صادق است و امری منحصر به فارس‌ها و تاجیک‌ها نیست. اصولا بحث تبار و دی‌ان‌آ و ژنتیک و ... ملل و اقوام موضوعاتی آکادمیک هستند. اما به سبب آن که این موضوعات از طرف ایدئولوژی رسمی دولت ایران و پان‌ایرانیست‌ها برای ثبوت اصالت آریایی و نژاد خالص فارس‌ها و تاجیک‌ها و نژاد ناخالص تورک‌ها و .... مدام در رسانه‌ها و اجتماع مطرح می‌شوند، روشن‌گری در باره‌ی آن‌ها لازم است).
یکی نمایاندن فارس‌های امروزی با پرس‌های باستان، گفتمانی غیر علمی و یک سیاست ملت‌سازی پان‌ایرانیستی و صلیبی به منظور آفریدن سابقه و تاریخ باستان برای ملت فارس و زبان فارسی و توجیه و مشروع‌سازی توسعه‌طلبی داخلی و خارجی (مینی‌امپریالیسم) فارسی است. قابل ذکر است که ایدئولوژی و تاریخ‌نگاری آزربایجانی هم در یک موضع‌گیری ضد تورک و غیر علمی، عینا این سیاست ملت‌سازی پان‌ایرانیستی و صلیبی را تبلیغ، و فارس‌های امروزی را با پرس‌های باستان یکی می‌نماید.
ا. اسمیت و ه.گ.او. دووایت (١٨٣٣ میلادی): پرشیا نامیدن ایران یک دروغ یونانی
است: «پرشیا»
(فارسستان) نامیدن ایران و «پرشین» (فارس-فارسی) نامیدن ایرانیان، یکی از دروغ‌های
یونانیان باستان و یک نام‌گذاری غلط است. زیرا در این کشور تورک‌ها (و عرب‌ها و
کوردها و لورها) فارس نیستند و کلمه‌ای فارسی نه‌می‌دانند. حتی حاکمیت کشور
[قاجارها]، فارسی و یا پرشین نیست. هرچند اوروپائیان وقت به استفاده از این نام‌گذاری‌های
غلط یونانیان دروغ‌گو ادامه می‌دهند، اما خود ایرانیان اطلاعی از مفاهیم پرشیا و
پرشین نه‌دارند. برای آن‌ها فارس و یا فارسستان صرفا یک استان در جنوب این کشور
است.
http://sozumuz1.blogspot.com/2019/03/blog-post_9.html
Fars ayrı,
Pers başka, ve Pârsi bambaşkadır
Méhran Baharlı
Türkiye’de yanlışlıkla “İran” ile “Fars” aynı sanılır. Örneyin “Fars Edebiyatı” yerine yanlışlıkla “İran Edebiyatı” denir. Oysa İran’da Farslar hakimiyeti gasp eden ve elinde tutan bir azınlıktır. Dahası Türkiye’de “Fars” ile “Pers” ve “Pârsi” kavramları da aynı sanılır ve “Anadolu’da eskiden Farsların var olduğu” iddia edilir …..
Bırakın Anadolu’yu, İran’da bile son döneme kadar “Fars” diye bir etnik grup yoktu. Bugün İran’da “Fars” adlanan etnik grup, yirminci yüzyılın başlarına dek bu ülkede “Tacik” adlanırdı. Bunlar aslında “Batı Tacikler” idi ve Selçuklarla Afganistandan ithal edilmiş ve yukarıdan inme edebi - divan dili olarak kullanılan Tacikçe’yi benimsemiş gruplardı.
Kızılbaş devleti (Safeviler) ile başlayarak yirminci yüzyıla uzanan süreç içinde bu Batı Taciklerle öteki yerli İranik dilliler, Türk ve Arapların karışımından ortaya çıkan ve İmami Şii olan, yenice oluşan bir halktır Fars halkı. Yeni oluşmuş bu “Fars” halkının başka bir dili, dini ve fiziyotipi olan Eski “Persler”le, ve de Zerdüşti dininde olan “Pârsiler”le hiç bir bağ veya ayniyeti yoktur.
Dolayısı ile geçmişte
ne Anadolu’da ve Türkiye’de, ne de Azerbaycan ve Türkili’nde hiç bir zaman “Fars”
halkı var olmamıştır.
PS:
Burada bu üç ad - kelimenin (Fars, Pers, Pârsi) bir biriyle olan kökensel bağı tartışılmıyor. Bu üç adla, bağları ne olursa olsun, adlanan tarihi ve çağdaş etnoslar - etnik antitelerin farklı şeyler olduğu söyleniyor
Etnik olarak bugünkü “Fars” halkının, yaklaşık yüzde otuzu dili Farsçaya dönüşmüş Türkler, yüzde otuzu dili Farsçaya dönüşmüş Araplar ve geriye kalanı da dilleri deyişmiş yerli İranik halklardan (Râciler, Lurlar, Mazeniler, Gilekler vs.) oluşmaktadır. Mezhebi de İmami Şiilik olan bu Fars halkı, yirminci yüzyılın başlarına dek bütün kaynak ve belgelerde “Tacik” adlanır ki Doğu Tacikler, yani Sünni olan Ortaasyalı halktan farklıdır.
Farsca başlıca Türk Selçuklu sarayı ve en önemlisi Kızılbaş (Safevi) devletlerce yeni oluşmuş bir İranik dildir ve başka İranik diller olan eski Partca, Medce, Pehlevice... nin devamı ve aynısı deyildir. Hatta Afganistandaki Derice ve Tacikistandaki Tacikçe’den de farklıdır. Zaten bugünkü Tahran Farsçası’na -ki ülkenin resmi dilidir- Türk Fethelişah Kacar ve sarayı tarafından olusturulduğu için, 19 yüzyılda “Fethelişah Farsçası” denirdi...
Bu yeni oluşan “Fars” etnik grupu, farklı dili ve farklı dini olan eski “Persler”in devamı olmadığı gibi, onların kalıntısı ve mirasçısı da deyildir. Aynen “Farsça” gibi ki eski “Persce”nin devamı değildir....
Aralarında binlerce yıl uçurum olan iki farklı Pers ve Fars etnosların ve dillerinin aynı olduğunu iddia eden zihniyet, bin yıllarca tarihi deyişim ve etkileşim ve evrim ve dönüşümleri yok sayan, en iyi halde saf ve basit düşünen, ve en kötü halde Paniranism ve aşırı Fars milliyetcileri ile onları yaradan Batı koloniyalismi ve oksidentalismini destekleyen ırkçı bir zihniyettir.
Farslar kendilerine “Pers” veya “Pârsi” demezler. Yakın zamana dek bunların ne olduğunu bile bilmezlerdi. Bu adlar yirminci yüzyılda İngiltere eliyle İran’da Türk hakimiyetine son verilip Pehlevi devleti iktidara getirdildikten sonra devlet ve Batı tarafından yaygınlaştırıldı.
Günümüzde de sadece milliyetçi Paniranist ve Ariyan ırkçı kesimler kendilerini “Pars” ve “Persler”in mirasçısı adlandırır. Bunlar İran’da nüfusun yüzde yetmişini oluşturan gayri Farsların varlığını da inkar ediyor ve onların târihi miras ve medeniyetini, en başta Türk devletleri ve Türk medeniyetini, “İran” ve dolayısı ile “Fars”, oradan da çaktırmadan “Pers”, “Pârsi” gösterme ve yuttumağa çalışıyor
Türk ve Arap karışımı olan bugünkü “Farslar”ı eski “Persler”le, hele fiziyotip olarak İndik olan “Pârsiler”le aynı göstermek, yirminci yüzyılda Batı koloniyalisminin İran’da Fars dilli homojen ve yeni bir “İran millet” yaratma koloniyalist milli kimlik mühendisliği projesidir. Bunun gerçeklerle hiç bir ilgisi yok, tersi gerçekleri inkar etme ürünüdür.
Son yüzyılda Türkiye Cumhuriyeti de aktiv biçimde bu dört binyıllık “Fars, Pers, Pârsi medeniyeti” masalını desteklemiştir. Bunun sonucundadır ki Türkiye’de insanlar İran nufusunun yüzde kırkının (devletin son yüzyılda uyguladığı şiddetli Farslaştırma politikasına ragmen) hala Türk olduğunu duyunca, bunun uydurma olduğunu sanırlar. Nasıl ki İran’da “Azeriler”in ve “Azerbaycancılar”ın varlığı yalanına da inanıdırılmışlardır.
İran devleti, Fars aşırı milliyetçiliyinin en başarılı biçimde kendi ırkcı yalanlarını yaydığı ve benimsettiyi ülkelerin başında Türkiye geliyor ...
فارس‌ها از کجا آمدند؟ تورک و عرب و موغول و ... چه‌‌طور
فارس‌زبان شدند؟
https://sozumuz1.blogspot.com/2020/07/blog-post_26.html
تازیک، تات‌جیک، تاجیک؛ و پارس، فارس
https://sozumuz1.blogspot.com/2020/07/blog-post_34.html
«فارس» غیر از «پرس»، و این دو غیر از «پارسی» هستند
https://sozumuz1.blogspot.com/2019/04/blog-post_7.html
پرس‌های
باربار (وحشی) و عجم (گنگ)؛ و یا گر حکم شود که مست گیرند، در شهر هر آن‌که هست
گیرند
https://sozumuz1.blogspot.com/2022/02/blog-post_20.html
ا.
اسمیت و ه.گ.او. دووایت (١٨٣٣ میلادی): پرشیا نامیدن ایران یک دروغ یونانی است.
http://sozumuz1.blogspot.com/2019/03/blog-post_9.html
تاسیس
جمعیت تورک‌تبارهای فارسی‌زبان در ایران
No comments:
Post a Comment