دانشنامه‌ی ايرانيکا، جايگزينی ايرانی با فارسی-پرشين و غصب ميراث مدنی تورک
مئهران باهارلی
من
در روزهای اول آغاز به کار وبلاگ سؤزوموز نقدی کوتاه بر ایرانیکا-یارشاطر و گرایشات
قوی پان‌ایرانیستی وی نوشته و در آن بخشی از یادداشت رقص‌شناس
آمریکایی، رابین سی. فریند را هم نقل کرده بودم. تخصص خانم فریند در عرصه‌ی تاثیرات
متقابل فولکلور، اتنولوژی و زبانشناسی شبه جزیره‌ی بالکان، خاورمیانه و آسیای
میانه است. رابین فریند در یادداشت خود می‌گوید مقاله‌ی وی با نام «رقص در
ایران» که برای انتشار به ایرانیکا سپرده شده بود، با سائقه‌های سیاسی (ناسیونالیستی
فارسی) تحریف و با نام «رقصهای مدرن فارسی» منتشر شده و این چیزی نیست که
وی خواستار آن بوده باشد.
وی
با تاکید، به جایگزین کردن «ایرانی» با «پرشین-فارسی» از طرف یارشاطر اعتراض کرده و
می‌گوید «ایرانی» و «پرشین-فارسی» بویژه در ساحه‌های زبانی-فرهنگی دو مفهوم
کاملا متفاوتند. «فارسی» زیرمجموعه‌ی «ایرانی» است و با آن یکی نیست. حتی
اضافه می‌کند تورکی و عربی و ارمنی، نه فارسی و نه ایرانی هستند، آنها صرفا در
ایران امروزی هم وجود دارند.
جایگزینی
مصرانه‌ی «ایرانی» به جای «فارسی» توسط احسان یارشاطر و ایرانیکا، به عنوان نمونه رقصهای
تورکی رایج در ایران را -که فقط به اعتبار وجود در ایران، «ایرانی» هستند- به «پرشین» که معنی فارسی می‌دهد تبدیل می‌کند. یعنی میراث مدنی و تاریخی و
هنری و سیاسی و .... همه‌ی ملل ساکن در ایران، و در راس آنها ملت تورک، در ایرانیکا
با تحریف سیستماتیک غصب گردیده و به صورت فارسی و میراث مدنی و تاریخی و هنری و
سیاسی فارس عرضه می‌شود.
در
زیر یادداشت مربوطه‌ی خانم رابین سی. فریند در اعتراض به دستکاری مقاله‌اش توسط
دانشنامه‌ی ایرانیکا را آورده‌ام.
DANCE in IRAN
Robyn
C. Friend
The
Institute of Persian
Originally
published in an abbreviated version in the Encyclopedia Iranica
(volume VI, fascicle 6, pages 641 to 645), under the title "Modern Persian
Dance", as a sub-heading under the entry for "Dance"
The
complete and original version appears below.
Copyright
© 1992, 1993 by Robyn C. Friend. All rights reserved.
Rights statement: This material is the intellectual property of
the author. We encourage hyperlinks to be made directly to this
URL. We encourage recognized academic usage, including quoting (with
appropriate credits) and citing. We also encourage educational use, and
publication in commercial forums; permission for such uses can be obtained by
writing to:
Robyn
C. Friend, Ph.D.
c/o
Snark Records
Such use is
authorized only after obtaining written
permission in advance from Robyn C. Friend. Thank
you.
Note: This article was titled by me "Dance in Iran" -- as appears above -- when I wrote it. I wrote this piece in response to a request by the editorial staff of the "Encyclopedia Iranica" to write an entry for use in that work called "Dance in Iran". The term "Iran" has many potential interpretations; the one I used in the article (as is clear from the content of the article) is "the set of people and cultures who reside in or near the current political entity known as 'Iran' ".
During the
review process, the editor-in-chief of that publication, Dr. Ehsan Yarshater,
made the interesting decision to start substituting the terms "Persia"
and "Persian" for "Iran" and "Iranian";
much argument by me and many other contributors was to no avail. Those of
you who write a lot know that, in the end, the editor will get his way!
So the article appears in the encyclopedia as "Modern Persian Dance",
as a sub-heading under "dance". This is not what I wanted!
I do not
completely understand Dr. Yashater's motivation for this change; in general, I
think it was an unfortunate decision. It is true that the term
"Persia" has been used for political entities whose geographic
boundaries were approximately co-terminus with the boundaries of modern Iran,
and therefore in some sense the term is interchangeable with
"Iran". But from a cultural-linguistic point of view -- one
that I favor -- the terms "Persian" and "Iranian" signify
very different things; the former, the inhabitants of Fars province and their
language (Farsi), the latter, the people who speak Iranian languages (which
includes Farsi, but also includes many other languages, such as Kurdish and
Baluchi). In this sense, "Iranian" is a superset of
"Persian". There are lots of "political"
overtones in this discussion, which are of no interest to me.
Note that
neither "Persian" nor "Iranian" is sufficient, in a
cultural-linguistic sense, to encompass everything that I discuss in the
article; Turkic, Armenian, and Arabic cultures and languages exist within the
political boundaries of modern Iran, but all are clearly not either
"Persian" or "Iranian" . . . except that they exist within
Iran.
No comments:
Post a Comment