Sözümüz: در فواید یادگیری تورکی معیار

Monday, November 14, 2022

در فواید یادگیری تورکی معیار – ادبی تورکیه

به نظر من بهتر است ما یعنی تورک‌های ساکن در تورک‌ایلی و ایران (اوغوزهای غربی)، شامل آن تورک‌هایی که به دلیل محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها بر زبان تورکی در ایران قادر به تکلم به زبان تورکی نیستند، در آغاز تورکی تورکیه را یاد بگیریم. این انتخاب، چند دلیل و فایده دارد:

١- در تورکیه (بر عکس جمهوری آزربایجان) آموزش زبان تورکی برای کودکان و خارجیان و کسانی که آن را نمی‌دانند و یا بر آن مسلط نیستند امری بسیار جاافتاده و نهادینه، و دارای سابقه‌ا‌ی طولانی است. موسسات و متون درسی و کتب و ویدئوها و سایت‌ها و دیگر ملزمه‌ی آنلاین متعددی برای آموزش زبان تورکی، در سطوح و با فورمت‌ها و متودها و کیفیت‌های گوناگون وجود دارد.

٢-شخصی که تورکی تورکیه را یاد می‌گیرد علاوه بر تورکیه، در واقع هم‌زمان تورکی رایج در ایران و جمهوری آزربایجان و عراق و سوریه و قبرس و یونان و بولغارستان و رومانی و مقدونیه و کوسووا و دیگر کشورهای بالکان و گاگااوزیئری در مولداوی و آخسیقا در گورجستان، حتی تورکی تاتارها و قارائیم‌های کریمه در اوکرائین را هم اوتوماتیک یاد می‌گیرد. چونکه این‌ها همه یک زبانند و فرق بین لهجه‌ای آن‌ها هم از فرق مابین لهجه‌های فارسی رایج در ایران کم‌تر است.

٣-بعد از یاد گرفتن تورکی تورکیه، اگر بعضی کلمات تورکی را با فارسی و عربی که ما آن‌ها را به سبب تحمیل زبان فارسی بر خود مجبورا می‌دانیم جایگزین کنیم، تقریبا می‌شود تورکی معیار رایج در جمهوری آزربایجان.

٤-فیلم‌های تفریحی و آهنگ‌ها و اخبار و کانال‌های تلویزیونی و آنلاین بی شماری به تورکی تورکیه وجود دارند که تمرین و امر تسلط بر زبان تورکی را بسیار راحت‌تر و سریع‌تر و خوشایندتر و یک سرمایه‌گذاری موفق پرثمره و بازده می‌کنند.

٥-تورکی تورکیه علاوه بر یک زبان رسمی بودن در بسیاری از موسسات اوروپایی (به سبب عضویت تورکیه در ناتو و پارلمان اوروپا و نیز اوروپایی بودن قسمت شمالی قبرس)، در حال تبدیل شدن به زبان رابط ملل و گروه‌های ملی تورکیک در سراسر جهان هم است. در خود جمهوری آزربایجان هم به جای کلمات روسی و فارسی و عربی، کم کم کلمات تورکی از تورکی تورکیه اخذ و رایج می‌شوند.

٦-من سعی می‌کنم چند کتاب و ویدئوی آموزشی زبان تورکی در حد ورودی و مقدماتی پیدا و در اینجا شئیر کنم. باید مخصوصا آن‌هایی را که نهادهای تورکیه حاضر و چاپ کرده‌اند، پیدا و اسکن و در اینترنت پخش کرد تا در دسترس همه باشد.

پ.س.:

- اگر شخصی تورکی تورکیه را که جامع‌تر و مفصل‌تر و کامل‌تر و شامل‌تر است یاد بگیرد خودبخود تورکی رایج در آزربایجان و ایران و عراق و بالکان و .... را هم یاد گرفته است، زیرا آن‌ها به واقع فورم‌های محدودتر و جزئی‌تر و ... تورکی تورکیه هستند.

-بازگشت به استفاده از تورکی آزربایجان بعد از تسلط بر تورکی تورکیه سخت است. چرا که تورکی رایج در آزربایجان بسیار محدودتر است. من خودم بسیاری از نوانس‌ها و جزئیاتی را که به راحتی می‌توان به تورکی تورکیه بیان کرد به سختی می‌توانم به تورکی رایج در آزربایجان (ایضا زبان فارسی) بیان کنم. زیرا زبان رسمی جمهوری آزربایجان (ایضا فارسی) به لحاظ دائره‌ی لغات و مخصوصا مفاهیم و تنوع قالب‌ها و .... بسیار محدود و ساده – ابتدائی است.

-یاد گرفتن آزه‌ربایجان‌جا (زبان رسمی و دولتی جمهوری آزربایجان) بعد از تورک‌جه به نظر من دوباره‌کاری است. زیرا با یاد گرفتن تورک‌جه، اوتوماتیک آزه‌ربایجان‌جا هم یاد گرفته می شود. کافی است که به جای بعضی کلمات تورکی، کلمات عربی و فارسی و روسی را جایگزین آن‌ها کرد. بقیه‌ی فرق‌ها فرق‌های لهجه‌ای است که در هر زبانی وجود دارد.

-این امر (یادگیری تورکی تورکیه) مخصوصا برای ما تورک‌های ساکن در ایران واجب است، زیرا که نه انرژی و امکان یاد گرفتن دو زبان را داریم و نه معمولا خواست و نیت و توان و امکانات و ....

-منظور من از یاد گرفتن زبان، زبان محاوره ای نیست. بلکه زبان مکتوب و ادبی تورکی است که ما در ایران بلد نیستیم و در جمهوری آزربایجان هم متفاوت از جمهوری تورکیه است.

-مخلص کلام آنکه من می‌گویم تورک‌های ساکن در ایران بهتر و مفید به فایده است که به عنوان زبان ادبی مکتوب در وهله‌ی اول تورکی تورکیه را یاد بگیرند، نه تورکی رسمی در جمهوری آزربایجان را ....

- برای ما تورک‌های ساکن در ایران که دارای امکانات فوق العاده کم هستیم یادگیری تورکی تورکیه امکانات بی شماری را ایجاد می‌کند، از جمله دسترسی به متون و تولیدات ادبی و سیاسی و علمی و فرهنگی و تاریخی و ... متعدد و حتی یادگیری زبان خودمان که صرفا تفاوت‌های لهجه‌ای با تورکی ادبی تورکیه دارد.

-بحث و تحلیل و تدقیق مسائل تورکان ساکن در ایران، عرصه و محدوده‌ی صرف پژوهش‌گران و زبان‌شناسان نیست؛ عرصه‌ی همه‌ی مردم، مخصوصا روشن‌فکران عامه است. اساسا ما نسل و صنف پژوهش‌گران و زبان‌شناسان مستقل و دوراندیش و ملی تورک هم نداریم. همه مسموم با هویت‌های ملی استعماری و ایدئولوژی‌های آزربایجان‌گرایی پان‌ایرانیستی و استالینیستی و ایران‌گرایی و ... هستند. به همین دلیل است که به عنوان مثال در مورد هزاران موضوع ملی و حیاتی که برای نخستین بار من تحقیق کرده و قلم رانده‌ام در یک صد سال گذشته حتی یک اثر و نوشته منتشر نشده بود.

-در مورد گوگل ترانسلیت، ترجمه به تورکی تورکیه، بر اساس تجربیات شخصی من، بسته به متن ترجمه از دقتی بین ٨٠-١٠٠ درصد برخوردار است. در حالیکه ترجمه به فارسی بر عکس تورکی دقیق نیست و بسته به متن دقت آن بین ٣٠-٧٠ درصد است.

-در مورد جمهوری آزربایجان، زبان آزربایجان‌جا و یا زبان معیار – رسمی آن کشور عامدانه و آگاهانه با نیت تخریب زبان تورکی و جدا کردن آن‌ها از تورکیه و توسط روسیه - ارمنستان ایجاد شده است. در نتیجه آفریننده‌گان آن به جای ملاک قرار دادن متون و منابع ادبی تورکی گذشته و زبان خالص‌تر روستائیان و ایلات تورک، زبان کوچه بازی به شدت متاثر از فارسی و دیگر زبان‌های ایرانیک محلی را اساس گرفته‌اند.

به همین دلیل است که ما تورک‌های ساکن در ایران به هیچ وجه نباید زبان آزربایجان‌جا را که محصول ذهنیتی خودباخته و استعمارزده است به عنوان زبان مکتوب و ادبی و معیار خود قبول کنیم. این یک انتخاب (و به واقع یک عدم انتخاب) استراتژیک برای ما است. من در تشریح و تبیین و توجیه این مساله، نوشته‌های متعددی دارم.

- پس از جنگ دوم قاراباغ به آزربایجان‌جا و کلا جریان آزربایجان‌گرایی ضد تورک هم ضربه‌ای جدی و کاری وارد شد. پس از این ما از جمله شاهد کاربرد بیشتر کلمات تورکی در همه‌ی سطوح در جمهوری آزربایجان خواهیم بود.

-یکی دیگر از فوائد جنبی یادگیری تورکی تورکیه، گشودن دریچه‌ای تازه به اوروپا برای تورکان ساکن در ایران است. ما به همه حال و به قدر کافی حتی بیش از حد شرقی و خاورمیانه‌ای هستم. آنچه امروز بدان احتیاج داریم قدری توجه به غرب و روی‌کردی اوروپایی است. اتصال زبانی - ادبی دوباره به تورکی تورکیه و تورکان بومی اوروپا، بدین معنا این امکان علاوه را برای ما فراهم می‌کند.

نمونه‌هایی از تورکان بومی اوروپا:

Gagauz yeri Türkleri

https://www.youtube.com/watch?v=MgYwGfxCAfA

Romanya Türkleri

https://www.youtube.com/watch?v=NiooI9VDlBg

Makedonya Türkleri

https://www.youtube.com/watch?v=pr4lD-lYD_E

Kosova Türkleri

https://www.youtube.com/watch?v=8-xLLxQ0v6g

Bulgaristan Türkleri

https://www.youtube.com/watch?v=Bmuznofhjyw

Ahıska Türkleri