فعال تورک است، نه فعال تورک‌گرا و نه فعال آزربايجانی

فعال تورک است، نه فعال تورک‌گرا و نه فعال آزربايجانی

مئهران باهارلی

به جای «فعالین تورک‌گرا» بهتر، صحیح‌تر و دقیق‌تر بود صرفا «فعالین تورک» نوشته می‌شد. زیرا:

معلوم نیست که آیا اینها به لحاظ هویت ملی انتخابی و خط سیاسی «تورک‌گرا» هستند و یا «آزربایجان‌گرا» و یا «آزری‌گرا» و یا «توران‌گرا» و یا «ایران‌گرا»، و یا کومونیست و سوسیال دموکرات و لیبرال و اسلام‌گرا و .... تنها چیزی که معلوم است اینها فعالین فرهنگی و سیاسی تورک هستند. فرق است بین «تورک‌گرا» که به هویت ملی تورک معتقد است و «آزربایجان‌گرا» که به هویت ملی آزربایجانی معتقد است. مخصوصا بدان جهت که این دو گرایش هویت ملی به لحاظ سیاسی اغلب در مقابل یکدیگر قرار دارند. مثلا در جمهوری آزربایجان شوروی در دوره‌ی استالین ٤٠٠٠٠ تن تورک‌گرا از سوی آزربایجان‌گرایان اعدام و سربه نیست شد.

لزومی ندارد که ما به مساله‌ی اینکه یک شخص موضوع خبر به لحاظ سیاسی چطور می‌اندیشد و یا در باره‌ی تمامیت ارضي ایران چه فکر می‌کند و .... وارد شویم. در باره‌ی شخصیتهای تورک و یا خبرسازان تورک باید گفته شود فلان زندانی تورک و یا نویسنده‌ی تورک و ... و اصلا به این بحث که این شخصيت تورک دارای چه اندیشه‌ی سیاسی و ... است وارد نشد (مگر در صورت لزوم در داخل خبر و به طور جداگانه)

اگر مساله، پسوند اتنیکی نزدن به یک فعال و شخصیت است این اصل باید در باره‌ی همه به یکسان رعایت شود. اما ما می‌گوئیم انشتین یک شخصیت یهودی و آزناوور یک شخصیت ارمنی و ... است. در ایران نیز در اخبار مدام از این زندانی سیاسی کورد و آن روستائی عرب و فلان روحانی بلوچ و... سخن گفته می‌شود. نمی‌شود که فقط وقتی صحبت از تورکها چه در اخبار و چه در مورد شخصیتهای تاریخی است، به یک باره و به طور استثنایی تورک بودن آنها را با هزار کلک مرغابی مخفی کرد.

عدم ذکر تورک بودن فعالین و شخصیتهای تورک از سوی منابع خبری ایرانی و آزربایجانی، همچنین ناقض بی طرفی آنهاست و این شبهه را بوجود می‌آورد که آنها هم از سیاست دولتی انکار هویت ملی تورک دفاع می‌کنند

«فعالین آزربایجانی» نامیدن فعالین تورک، (به معنی فعال اهل آزربایجان) قطعا نادرست است. زیرا معلوم نیست که همه‌ی این فعالین اهل آزربایجان هستند و یا خمسه و یا عراق عجم و یا مرکز ایران و یا جنوب ایران و یا شمال شرق ایران و ..... اکنون روند خودآگاهی ملی تورک در میان تورکان در سرتاسر ایران دیده می‌شود و منحصر و محدود به آزربایجان نیست. علاوه بر آن بسیاری از آزربایجانیان، کورد و تالش و تات و آسوری و ارمنی و ... هستند و اصلا دارای هویت تورک نیستند.

اگر آزربایجانی به جای اسم قوم بکار رود آن هم نادرست است. زیرا در مورد فعالین سیاسی قومی رسم است که اسم قوم مذکور آورده شود. مثلا فعال کورد، فعال بلوچ، فعال تورکمن و فعال عرب گفته می‌شود. در حالیکه در ایران قومی به اسم آزربایجانی وجود ندارد، بلکه تورک وجود دارد.

به عنوان مثال بنده مانند دهها هزار روشنفکر و محرر تورک قطعیا نه آزربایجانی هستم و نه راضی به آزربایجانی خوانده شدن و نه آزربایجان‌گرا و نه دارای هویت قومی و یا ملی آزربایجانی. من یک تورک هستم، با دیدگاههای سیاسی خاص خودم که در ضمن هیچ ربطی به تورک بودنم ندارند

بنابراین لازم است که فعالین سیاسی و فرهنگی تورک، با هر گرایش سیاسی و از هر منطقه‌ی جوغرافیایی، به طور مختصر و مفید «فعال تورک» خوانده شوند، بی آنکه بحث زائد گرایشات و تعلقات سیاسی آنها و منسوبیت جوغرافیشان به میان کشیده شود. در خبر موضوع نوشته‌ی شما هم بیان حرفه‌ای خبر باید چیزی مانند این می‌شد (چند جوان «تورک» به سبب شرکت در فلان مراسم دستگیر شدند)...

در مورد تعابير فارس‌زبان و تورک‌زبان

تعبیر «فارسی‌زبان» توسط ایشان به این منظور بکار رفته که منکر وجود ملت و هویت ملی به نام «فارس» شود و عقیده‌ی خود به وجود «ملت ایران» را به طور ضمنی بیان کند. یعنی اینکه به زعم او امضاء کنندگان، گروهی از «ملت ایران» بودند که صرفا زبانشان فارسی است و نه ملیتشان

این روش در مورد مخصوصا تورکها و اغلب اعراب ایران هم بکار می‌رود و ناسیونالیستهای ایرانی (فارسی)، برای اجتناب از بکار بردن تورک و عرب و به منظور نفی تلویحی هویتهای ملی تورک و عرب در ایران، آنها را «تورک‌زبان» و «عرب‌زبان» می‌خوانند. البته ناسیونالیستهای افراطی ایرانی (فارسی) همین اصطلاح آبکی شده‌ی «تورک‌زبان» را هم قبول ندارند و به جای آن «آزری» و اولترا ناسیونالیستهای افراطی شدید ایرانی (فارسی) تعبیر «آزری‌زبان» را بکار می‌برند.

این بازیهای زبانی در تورکیه هم رایج بود و دولت دهه‌ها از قبول واقعیت وجود هویت ملی کورد در تورکیه سر باز می‌زد و آنها را به نامهای جعلی و جانشین گوناگون از جمله کوردزبان خطاب می‌کرد. اما پس از آنکه این ذهنیت به یک جنگ داخلی فرسایشی پرهزینه تبدیل شد، اکنون دولت تورکیه نه تنها هویت کورد را پذیرفته، بلکه خود کانال تلویزیونی سراسری کوردی و مدارس کوردی تاسیس و مجبور به پذیرفته شدن سیاسیون و احزاب کوردی حتی در مجلس شورا شده است.....

در ایران هم می‌باید این بازیهای کلامی را کناری گذاشت و وجود تورک و فارس و عرب و لور و بلوچ و تورکمن و دیگران را در این کشور به عنوان واقعیتی غیر قابل انکار و طبیعی پذیرفت

اصطلاح «هويت‌پروری» به جای «هويت‌جوئی»  و «هويت‌طلبی»

اصطلاحات «هویت‌جوئی»، «هویت‌طلبی» و حتی «هویت‌بخشی» اصطلاحاتی نارسا و اشتباه برانگیزند. به جای آنها بهتر است اصطلاح «هویت‌پروری» را بکار برد (به سیاق ترکیبات رایج وطن‌پرور، ملیت‌پرور، صلح‌پرور، ترقی‌پرور، مسافرپرور، منفعت‌پرور در زبان تورکی).

توده‌ی تورک در ایران و تورک‌ایلی-آزربایجان اتنیک دارای هویت ملی تورک است، آنرا گم نکرده است که بجوید و یا بی‌هویت نیست که کسی هویتی به وی ببخشد. هویت تورک وی در دست دولت و اقوام دیگر هم نیست که آنرا از آنها طلب کند. بلکه سیاستی دولتی وجود دارد که هویت ملی تورک وی را انکار، تضعیف، زار و نزار و خوار و زبون می‌سازد. مردم و نخبگان تورک هم طبیعتا به حراست و پرستاری و تقویت و پروراندن هویت ملی تورک و پرورش خود و دیگران برای مهرورزی و خیرخواهی و حساسیت و تقید و تعهد نسبت به آن برخاسته‌اند. این هویت‌پروری است، نه هویت‌جوئی. 

---------

Alireza Kiani

پس از بازداشت اخیر برخی فعالان ترک گرا در صفحه برخی رفقا دیدم بحثی در گرفته است که آیا فعالان ایرانگرا باید واکنش نشان دهند یا خیر! این بحثی کهنه و تکراری ست و برای من عجیب است که هنوز درگیر آن هستیم. من این فعالان بازداشت شده را نمی‌شناسم. صرفاً می دانم ترک گرا هستند و علاقه‌ای که من و شمای ایرانگرا به مملکت داریم آن‌ها ندارند و موضوعات مورد علاقه آنان با ما تفاوت دارد. نه اسلحه‌ای برداشته‌اند نه بمبی کار گذاشته‌اند و نه رفته‌اند سر کوی و برزن داده زده‌اند که هرکه فارسی حرف زد را بکشید. باوری دارند که از دید ما ناحق است. روایتی از ایران و أذربایجان دارند که از دید ما نادرست است. خب طبیعی ست که ما باید حق ناحق بودن را به رسمیت بشناسیم و به بازداشت آنان به صرف نوع باور و عقیده معترض باشیم. در ایران مطلوب ما «هر» باوری باید بتواند سخن بگوید به شرط عدم نفرت پراکنی که آن هم مصادیقی روشن، قانونمند و محدود باید داشته باشد. ضمناً دیدم وبسایت خوب هرانا این فعالان بازداشت شده را «فعالان ترک» نامیده است. به نظرم نامگذاری اشتباهی ست. چه بسیار رفیق ترک آذربایجانی داریم که ایرانگرا هستند. به نظرم نام صحیح برای گرایش این دسته از افراد «ترک گرا» ست نه ترک. ترک بودن که به خودی خود گرایش سیاسی نیست!

https://www.facebook.com/kianmard/posts/1987483441314664