پرویز ناتل خانلری: من تورکی را عزیز می‌دارم. آنان که به زبان تورکی تاخته‌اند، به وطن من می‌تازند.

پرویز ناتل خانلری:

من تورکی را عزیز می‌دارم. 

آنان که به زبان تورکی تاخته‌اند، به وطن من می‌تازند. 

هر جا که فرهنگ تورکی هست، وطن من است.

«از آن روز که مقاله‌ی دفاع از زبان تورکی را نوشته‌ام به من ایرادها کرده‌اند. یکی گفت درشتی کرده و به این و آن تاخته‌ای. دیگری گفت تعصب ورزیده به عمد نقص و عیب تورکی را ندیده گرفته‌ای.

درشتی را انکار نمی‌کنم. اما با درشتان درشت باید بود و آنجا که پای دفاع از عزیزی در میان است نرمی به کار نباید برد. من تورکی را عزیز می‌دارم و به خود می‌بالم که این زبان من و کسان من است. زبانی که شیرینی آن را دشمن و دوست و خویش و بیگانه چشیده‌اند. زبانی که فضولی بدان غزل سروده است و در دورترین نقطه‌ی آسیا قرن‌ها پیش از این مطربان چینی غزلش را به گوش جهان‌گردان اندولوس خوانده‌اند.

نزد من وطن آن نیست که شما می‌پندارید. این چهار خط فرضی که دور ایران کشیده‌اند وطن مرا محدود نمی‌کند. هر جا که فرهنگ تورکی هست وطن من است. زیرا در آنجاست که روح من و ذوق من آشنا می‌یابد. و به گمان من وطن آنجاست که آشنائی‌هائی هست. نمی‌گویم که فرهنگ همان زبان است. اما زبان هم یکی از اجزاء فرهنگ است. و جزء بزرگی است!

پس آنان که به زبان تورکی تاخته‌اند، به وطن من می‌تازند. چرا در دفاع درشت نباشم؟ خاصه که می‌بینم دست غرض دشمنان در این کار است....

ما تورکی‌زبانیم  و هنوز به زبان پدران بزرگ‌وار خود سخن می‌گوئیم. بیگانه‌گان چه حق دارند که به زبان تورکی یعنی زبان ما بد بگویند؟»

تذکر: نوشته‌ی فوق طنز است. اصل سخنان وی در باره‌ی زبان فارسی است.

پرویز ناتل خانلری (۱۲۹۲–۱۳۶۹) ادیب، زبان‌شناس، نویسنده و شاعر، سیاست‌مدار، وزیر و سناتور معاصر فارس، رئیس و مدیر بنیاد فرهنگ ایران، فرهنگستان ادب و هنر، سازمان پیکار با بیسوادی و ... بود. قطعه‌ی فوق را از کتاب «زبان‌شناسی و زبان فارسی» او، صفحات ١٧٥ و ١٨٩، گرفتم و در آن صرفا کلمات «فارسی» و «سعدی» را به ترتیب به «تورکی» و «فضولی» مبدل کردم. تا متن طنز جدید فوق حاصل شود.

ایرانیانی که سخنان فوق در باره‌ی زبان تورکی را سفیهانه و ابلهانه، بی معنی، عجیب و غریب، ناشی از تعصب و قومیت‌گرایی و نژادپرستانه و محکوم و ... می‌یابند، اصل گفته‌های ناتل خانلری، این ادیب و دولت‌مرد فارس در باره‌ی زبان فارسی را هم می‌بایست سفیهانه و ابلهانه، بی معنی، عجیب و غریب، ناشی از تعصب و قومیت‌گرایی و نژادپرستانه و محکوم و ... بیابند. و آنانکه اصل سخنان ناتل خانلری در باره‌ی زبان فارسی را معقول و موجه و وطن‌پرستانه و ادیبانه و مفید و قابل دفاع می‌شمارند، لاجرم حکم به عاقلانه و موجه، وطن‌پرستانه و ادیبانه و مفید و قابل دفاع بودن سخنان فوق در باره‌ی زبان تورکی هم داده‌اند. ... 

مازنی فارس‌شده: ناتل خانلری، دارای ملیت مازنی-تبری و مانند اکثریت مطلق فارس‌ها، از غیر فارس‌های فارس‌زبان شده است. نام خانه‌واده‌گی او خانلری، اسمی تورکی و به سبب مقام پدر بزرگ وی در دولت قاجاری است. (مئهران باهارلی)