گؤتۆرمهکGÖTÜRMEK ، قۇرتارماق QURTARMAQ، قوْتارماق QOTARMAQ، قۇتۇرماق QUTURMAQ، کؤتهرمهک KÖTERMEK، قۇدۇرماق QUDURMAQ
مئهران
باهارلی
آزهربایجانجادا سیخلیقلا فارسجا «آزاد» کلیمهسیندهن یاپیلمیش «آزاد ائتمهک»، «آزاد اولماق» کیمی بیلهشیک (مرکب) فعللهر ایشلهدیلیر. اویسا بونلارین تورکجه قارشیلیغی «قورتارماق» و «قورتاریلماق» فعللهریدیر. بو فعلله کؤکهندهش و بنزهر بیچیمی اولان نئچه فعل:
|
برداشتن، بلند کردن، همراهی کردن |
گؤتورمهک Götürmek |
|
ارتقاء مقام دادن، ترفیع دادن |
کؤتهرمهک Kötermek |
|
نجات دادن، خلاص و رها کردن |
قۇرتارماق Qurtarmaq |
|
به انجام رسانیدن، خاتمه دادن |
قوْتارماق Qotarmaq |
|
از ظرفی به ظرف دیگر ریختن، خالی کردن |
قۇتۇرماق Quturmaq |
|
|
|
|
هار شدن |
قۇدۇرماق Qudurmaq |
گؤتۆرمهک Götürmek (کؤتۆرمهک، گؤتهرمهک): سیرتا یوکلهمهک، دالا آلاراق یوخاری قالدیرماق، یوکسهلتمهک، بیر شئیی داشیماق، بیرینه بیر یئره گئتمهکده ائشلیک و یولداشلیق ائتمهک؛ برداشتن، بلند کردن، همراهی کردن. از همین ریشه است کؤتگۆ (تپه)، کؤتۆتمهک (یوکسهلتمهک)، کؤمهک (قالخماق)، کؤتمهک (قالدیرماق)، کؤتۆ (ائوین دامی)، کؤلۆک (یوک یوکلهنهن حئیوان)، کؤتهرمهک (در زیر جداگانه نوشته شد)
کؤتهرمهک Kötermek: بیرینی مقام (قوْنام) و روتبه (قۇر) اولاراق یوکسهلتمهک، یوخاری و اوست قوْنام و قۇرا گتیرمهک، خانلیق و بهیلیک وئرمهک؛ ارتقاء مقام دادن، ترفیع دادن. همریشه با کؤدۆرمهک (کسیلهن قوربانین شامان طرفیندهن و یا اودا آتیلان اتی دومانینین گؤیه گؤتورولهرهک تانرییا اولاشدیریلماسی)
قۇرتارماق Qurtarmaq (قۇتقارماق): بیرینی آجی و سیخینتیلی دورومدان چیخارداراق قوتلو ائتمهک؛ نجات دادن، خلاص و رها کردن. شاید همریشه با قۇت (بخت، اۇغۇر، سعد) و قۇتادماق (تبرّک، تقدیس)
قوْتارماق Qotarmaq (قوْتۇرماق، قۇتارماق): ایشی بیتیرمهک؛ به حالت نهایی درآوردن چیزی، به انجام رسانیدن کار، خاتمه دادن به امری. همریشه با قۇتۇرماق (در زیر جداگانه نوشته شد)
قۇتۇرماق Quturmaq (قۇذۇرماق، قۇیۇرماق): بوشالتماق، پیشهن یئمهیی بیر قابدان باشقا بیر قابا تؤکمهک؛ خالی کردن، از ظرفی به ظرف دیگر ریختن غذا؛ همریشه با قۇیماق (ریختن)، قۇیۇمجۇ (زرگر، جواهرساز)، قۇیۇ (چاه)
قۇدۇرماق: Qudurmaq دلیرمهک،
قۇدۇزلاشماق، بیر شئیین نورمال حدّینی آشماسی؛ هار شدن، از حد نورمال گذشتن، دیوانه
گشتن. همریشه با قۇدۇز (هار)
No comments:
Post a Comment