مناطق تورک‌نشین جمهوری ارمنستان در سال ١٩٣١
مئهران باهارلی
در یک نقشه‌ی اتنیک جمهوری سوسیالیستی ارمنستان مربوط به سال ١٩٣١[1]، اطلاعات جالبی در باره‌ی تورک‌ها و مناطق تورک‌نشین (با رنگ بنفش) موجود در – ملحق شده به جمهوری ارمنستان وجود دارد. آن‌گونه که در این نقشه دیده می‌شود، جمهوری ارمنستان اساسا یک کشور دو قومی ارمنی (با رنگ بژ) و تورک (با رنگ بنفش) بود.
١-در این نقشه‌ی رسمی تورک‌های ارمنستان با نام ملی «تورک» ذکر شده‌اند. تغییر نام و هویت ملی تورک‌های قفقاز جنوبی به نام و هویت جعلی «آزربایجانی» در سال ١٩٣٧ توسط رژیم استالینیستی انجام شد. تا آن موقع، همان گونه که در این نقشه هم دیده می‌شود، اوغوزهای غربی قفقاز در اسناد و منابع رسمی روسیه و آزربایجان و ارمنستان، با خودنام‌گذاری تاریخی و طبیعی «تورک» ذکر می‌شدند.
٢- به هنگام ترسیم مرزهای جمهوری ارمنستان، مانند مرزهای دیگر جمهوری‌های شوروی، به هیچ وجه تطابق مرزهای سیاسی با مرزهای اتنیک – قومی مد نظر نبود. به همین دلیل مناطق متعدد تورک‌نشین و سرزمین‌های تورک، بدون رضایت اهالی تورک در داخل جمهوری ارمنستان قرار داده شده است[2].
٣-از سرزمین‌های تورک الحاق شده به جمهوری سوسیالیستی ارمنستان چند منطقه قابل ذکر است:
الف-منطقه‌ی بین دیلیجان - باسارگئچه‌ر و یا تمام شرق دریاچه‌ی گؤیچه که تورک‌نشین بود. به واقع این دریاچه که تمام شرق آن تورک‌نشین بود می‌بایست بین دو جمهوری آزربایجان و ارمنستان تقسیم می‌شد و مرز بین دو کشور را تشکیل می‌داد. در حالی که تماما به ارمنستان اعطا و در نتیجه دریاچه‌ی گؤیجه تبدیل به یک دریاچه‌ی داخلی در این کشور شده است.
ب-مناطق مگری - مئهری و قافان و یا زنگه‌زور غربی که دارای جمعیت مختلط تورک – ارمنی، احتمالا با اکثریت تورک بود. با اعطای این دو منطقه به ارمنستان، بین نخجوان تورک‌نشین و بدنه‌ی اصلی جمهوری آزربایجان یک گسسته‌گی جوغرافیایی – خاکی ایجاد شده است. (بنا به بعضی ادعاها دلیل جدا کردن قسمت‌هایی از آزربایجان و اعطای آن به ارمنستان و متصل کردن آن به ایران، آن بود که برای کسب استاتوی جمهوری فدراتیو می‌بایست جمهوری مذکور اقلا با دو کشور خارجی همسایه باشد. با اعطای زنگه‌زور غربی به ارمنستان، این کشور با ایران و گورجستان همسایه و در نتیجه صالح برای جمهوری فدراتیو شدن گشت). آن‌گونه که حیدر علیف در یک صحبت خود می‌گوید، در آغاز قسمت داده شده به ارمنستان به طول ١٠ کیلومتر بوده که بعدها در چند مرحله مناطقی دیگر از نخجوان در غرب و از ناحیه‌ی جبرائیل – زه‌نگیلان در بدنه‌ی اصلی جمهوری آزربایجان در شرق از آن‌ها جدا و به ارمنستان الحاق شده و بدین ترتیب عرض آن به ٤٠-٤٦ کیلومتر افزایش یافته است[3].
ج، د-مناطقی در ودی و اوچ کیلیسه – زه‌نگی‌باسار (واگارشاپات) در مجاورت ایغدیر تورکیه و در شؤره‌گه‌ل – شؤره‌یئل (آماسیا) در مجاورت آرپاچای تورکیه که دارای اکثریت جمعیتی تورک بودند.
٤-امروز در جمهوری ارمنستان هیچ جامعه‌ی تورک بومی باقی نمانده و تمام مناطق تورک‌نشین و سرزمین‌های تورک نشان داده شده در این نقشه، در اثر مهاجرت‌های داوطلبانه و دیپورت کردن اجباری و فراری دادن و .... خالی از سکنه‌ی تورک و «پاک‌سازی و تصفیه‌ی قومی» شده است. به عنوان نمونه قسمتی از تورک‌های منطقه‌ی زنگه‌زور غربی در سال ١٩٨٨ با وضعی فجیع از خانه و کاشانه‌ی خود دپیورت و اخراج شده‌اند[4].
٥-توپونیم‌های تورکی اغلب مراکز جمعیتی سابقا تورک‌نشین به ارمنی تغییر داده شده است. مانند تبدیل باسارگئچه‌ر به واردانئس، گؤیچه به سئوان، اوچ کیلیسه به واگارشاپات، شؤره‌گه‌ل به آماسیا و ....
%20(1).jpg)
%20(1).jpg)
برای مطالعه‌ی بیشتر:
مناطق تورک‌نشین جمهوری ارمنستان در
سال ١٩٣١
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/10/blog-post_8.html
ایروان،
سومین ولایت دارای بیشترین جمعیت تورک در قفقاز جنوبی سال ١٩٠٥
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/10/blog-post.html
سیاحت‌نامه‌ی
اولیا چلبی: اوصافِ قلعه‌یِ روان - ایروانِ آزربایجان، روان - ایروان انتهایِ
سرحدِ آزربایجان است
https://sozumuz1.blogspot.com/2021/10/blog-post_12.html
تعداد
تورک‌ها در ایروان سال ١٨٦٧: ٣٥٢،٣٥١ (سیصد و پنجاه و دو هزار و ....) نفر
https://sozumuz1.blogspot.com/2022/09/blog-post_21.html
İrevanlı Türk
qız ایره‌وان‌لی تورک قیز
http://sozumuz1.blogspot.com/2020/08/blog-post.html
زبان
تورکی به مثابه‌ی یکی از سه زبان رسمی دوفاکتوی ارمنستان
https://sozumuz1.blogspot.com/2018/09/blog-post_9.html
عریضه‌ی
دادخواهی تورک‌های ولایت ایروان در سال ١٩١٩ از ظلم و ستم دولت داشناک ارمنستان،
نابود کردن میراث تاریخی و مدنی و دینی تورک و قتل عام و کشتار اهالی غیر نظامی صد
و هفتاد روستای تورک منطقه
[1]
© 2023 AveTruthBooks. Ethnic Map of Armenian SSR According To The Census Of
1931 (1933)
https://www.facebook.com/photo/?fbid=806319880886287&set=g.299068583782619
[2]
Şablon: Qerbi Azerbaycan
[3]
Héydər Eliyév Zengezur’un Érmenistana Vérilmesi Haqqında Danışır
[4]
Türklerin Zengezur’dan
Deport Édilmesi 1988
No comments:
Post a Comment