یک تفسیر تورکی کوتاه از عبدالبهاء و تنبیه روحانیون تورک
شیعی امامی
مئهران باهارلی
در زیر یک تفسیر کوتاه به زبان تورکی از عبدالبهاء در باره‌ی حدیث نبوی «إِنَّ اللَّهَ لیؤید هَذَا الدِّینَ بِالرَّجُلِ الْفَاجِرِ» را آورده‌ام. علی رغم تقدیس زبان فارسی و موقعیت انحصاری و برتر آن در دیانت بهائی، همانگونه که در این نوشته نیز دیده می‌شود، عبدالبهاء - به دلائلی که در مقاله‌ی «رهبران دینی بهایی و تورکی‌نویسی» شرح داده‌‌ام- در عمل به نوعی تولرانس و تنوع زبانی توجه و تمایل داشت و خود نیز مولف آثار دینی تخصصی، از لوح و مکتوب و شعر و تفسیر و ... به زبان تورکی بود.
این امر شاید موجب انتباه برای خادمان دینی تورک، مخصوصا شیعی امامی باشد که آثار منثور در حوزه‌های تخصصی خود را به زبان مخاطبینشان و تورکی بنویسند. توضیح آنکه تورکی‌نویسی، بویژه نثر تورکی در موضوعات تخصصی، رفتاری است که نوعا در میان رهبران و روحانیون و مجتهدین و آیت الله‌های برجسته‌ی تورک شیعی امامی در ایران و خارج آن دیده نمی‌شود. (البته این، غیر از عرصه‌ی ادبیات نوحه و مرثیه است که زبان تورکی - هرچند به شدت متاثر از فارسی - اما هنوز در آن حضوری پررنگ دارد). به عنوان نمونه هیچ کدام از آثار قلمی منثور علامه طباطبائی، علامه جعفری، علامه امینی، آیت الله خوئی، آیت الله شریعتمداری، موسوی اردبیلی، بیات زنجانی، نوری همدانی، قاضی طباطبائی ، ..... و هزاران روحانی تورک شیعه‌ی امامی به زبان تورکی نیست. (علامه طباطبائی، حتی اشعاری به پارسی سره از جمله یکی بنام «کیش مهر» دارد). با این وصف در قیاس با رهبران و روحانیون بهایی، تورکی‌گریزی در میان رهبران و روحانیون برجسته‌ی تورک شیعی امامی بالنسبه بیشتر و گسترده‌تر است. حتی می‌توان گفت که شیعه‌ی امامی نسبت به بهائیت، به درجات بسیار زیادتری تجلی قومیت‌گرائی فارسی و مبلغ و مشوق فارسی‌گری است.
پایان
نوت مئهران باهارلی
تفسیر تورکی یک حدیث از عبدالبهاء
حدیثِ إِنَّ اللَّهَ لیؤید هَذَا الدِّینَ بِالرَّجُلِ الْفَاجِرِ
«آللاه بو دینی بیر فاجر واسطه‌سی ایله قوّت‌له‌ندیره‌جه‌ک‌دیر».
حدیثِ شریف‌ده‌کی فاجر کلمه‌سی‌نین فجوردان مشتقّ اولدوغونو، بعضی ذَوات تصوّر ائتمیش‌له‌ردیر. حالبوکی حضرتِ نبوی «عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ» افه‌ندیمیزین حدیثِ شریف‌ده مقصدِ مقدّس‌له‌رى بالعکس اولوپ، فاجر کلمه‌سی[نین] فارق معناسی‌دیر، آییریجی دئمه‌ک‌دیر. یعنی جنابِ کبریا بو دینِ مبینی فارقِ حقّ و باطل اولان بیر ذاتِ مکرّم‌ین همّتی ایله تائید ائده‌جه‌ک‌دیر. بؤیله بیر ذات، امرِ معروف‌لا و نهی منکر ایله متصّف «وَ لَا تَأْخُذُهُ لَوْمَةَ لائمین» [وَ لَا تَأْخُذُهُمْ فِی اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ] (عیب‌چی‌له‌رین عیبی‌نده‌ن قورخماز) آیتِ کریمه‌نین مظهری‌دیر. حسنات و سیاتی، و حسن و قبحو، و علم و جهلی، و ایمان و کفرو، و امانت و خیانتی، و مقبول و مردودو، و هدایت و ضلالتی، و نور و ظلمتی، و حقیقت ایله مجازی، و صدق و کذبی، و وفا و جفایی، و موافق و منافقی قوّه‌ی قدسیه ایله آییریر بیر شخصِ جلیل‌دیر. و بؤیله فضائل و حصائل ایله متّصف اولان بیر ذاتِ مکرّم، البتّه فارق و خارق و فائق‌دیر.
بیر ده کلمه‌ی فاجر، غنی و متموّل معناسی‌ندادیر. حدیثِ شریفین شو حال‌دا معنای مُنیفی بو اولور کی جنابِ کبریا بو شرائطِ غرّایی بیر شخصِ غنی ایله تائید ائده‌جه‌ک‌دیر. معلومِ عالی‌له‌ری‌دیر کی غناء و ثروت ایکی تورلو اولور. بیری ثروتِ جسمانی‌دیر کی سرمایه‌سی ذهبِ ابریض و عند الخلق فضّه‌ی فرح‌انگیزدیر. بو ایسه او قدر مزیت و شرفی یوخ‌دور. بیر انسانِ ناقص بیله اونا نائل اولابیلیر. ثروت و غنانین دیگر قسمی غنای حقیقی‌دیر. او ایسه اساسی علمِ لدنّی و ایمانِ حقیقی و بصیرتِ ربّانی و فضائلِ انسانی و حصائلِ روحانی و شرف و مزیتِ معنوی‌دیر. و بو مناقبه مظهر اولان ذاتا «یوْماً یغْنِی اللَّهُ کلا مِنْ سَاعَتِهِ» (آللاه کندی بول‌لوغو ایله هر کسی زنگین ائتدییی گون)دور. شو حال‌دا حدیثِ شریفین معنای مُنیفی بو اولور کی مظهرِ مواهبِ لدنّی و مرکزِ معارفِ ربّانی و مطلعِ عوارفِ سبحانی و حائزِ فضائلِ انسانی و کاشفِ اسرارِ حقیقت و واقفِ رموزِ نبوّت و عالم سرّ مکنون و عارفِ رمزِ مصون اولان بیر ذاتِ حکمت‌مشحون ایله جنابِ کبریا بو شرائطِ غرّایی تائید ائده‌جه‌ک‌دیر.
و
السّلام.
İnne’llâhe yü’eyyidü hâze’d-dîni bi-recülin fâcirin:
“Allâh bu dini bir fâcir vâsitesiyle qüvvetlendirecekdir”
Hedîs-i şerîfdeki “fâcir” kelimesi fücûrdan müşteqq olduğunu be’zi zevât tesevvür étmişlerdir. Halbuki Hezret-i Nebevî, eléyhi’s-selâti ve’s-selâm efendimizin hedîs-i şerîfde meqsed-i müqeddesleri bil’ekis olup “fâcir” kelimesi “fâriq” me’nasıdır, “ayrıcı” démekdir. Ye’nî, Cenâb-i Kibriyâ bu din-i mübîni fâriq-i haq ve bâtil olan bir zât-i mükerremin himmetiyle te’yîd édecekdir. Böyle bir zât, emr-i me’rufla ve nehy-i münker ile müttesif ve Lâ te’xüzühü levmetü lâ’imin (“Ayıbçıların ayıblamasından qorxmaz”) âyet-i kerîmenin mezheridir. Hesenât ve seyyiâtı ve hüsn ü qübhü ve ilm ü cehli ve imân ü küfrü ve emânet ü xiyâneti ve meqbûl ü merdûdu ve hidâyet ü zelâleti ve nûr u zülmeti ve heqiqet ü mecâzı ve sidq u kizbi ve vefâ ü cefâyı ve muvâfiq u münâfiqi qüvve-i qüdsiye ile ayırır bir şexs-i celîldir. Ve böyle fezâil ve hesâil ile müttesif olan bir zât-ı mükerrem elbette fâriq ve xâriq ve fâiqdir.
Bir de kelime-i “fâcir”, qenî ve mütemevvil me’nasındadır. Hedîs-i şerîfin şu halda me’na-yi münîfi bu olur ki, Cenâb-ı Kibriyâ bu Şerîet-i qerrâyı bir şexs-i qenî ile te’yîd édecekdir. Me’lûm-I âlileridir ki, qinâ ve servet iki türlü olur; biri servet-i cismânîdir ki sermâyesi zeheb-i ibrîz ve ind elxalq fizze-yi fereh-engîzdir. Bu ise o qeder meziyyet ve şerefi yoxdur. Bir insân-i nâqis bile ona nâil olabilir. Servet ve qinânın diyer qismi qinâ-yi heqiqîdir. O ise esâsı, ilm-i ledünnî ve îmân-i heqiqî ve besîret-i Rebbânî ve fezâil-i insânî ve hesâil-i rûhânî ve şeref ü meziyyet-i me’nevîdir. Ve bu menâqibe mezher olan zâta Yevmün yuğni Allâh küllen min sa‘etihi (“Allah Kendi bolluğu ile herkesi zengin etdiyi gün”) dür. Şu halda, hedîs-i şerîfin me’na-yi münîfi bu olur ki: mezher-i mevâhib-i ledünnî ve merkez-i meârif-i rebbânî ve metle-i evârif-i sübhânî ve hâiz-i fezâil-i insânî ve kâşif-i esrâr-i heqiqet ve vâqif-ı rümûz-i nübüvvet ve âlim-i sirr-i meknûn ve ârif-i remz-i mesûn olan bir zât-i hikmetmeşhûn ile Cenâb-ı Kibriyâ bu şerîet-i qerrâyı te’yîd edecekdir.
Ve’s-selâm.
منابع - برای مطالعه‌ی بیشتر:
Necati Alkan. Abd ul-Baha’s commentary on the Islamic
tradition
http://bahai-library.com/pdf/a/alkan_god_gives_victory.pdf
به
نقل از: مجموعه‌ی الواح و مناجات‌های تورکی. چاپ دوم. تهران. ١٩٧٠-١٩٧١. صص
۱۳۸-۱۴۲
رهبران دینی بهائی و تورکی‌نویسی
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/01/blog-post.html
شعر تورکی اعلانیه‌ی بابیان ازلی در بشارت خروج میرزا یحیی صبح ازل و فتح
استانبول توسط او
https://sozumuz1.blogspot.com/2021/01/blog-post_10.html
الواح تورکی عبدالبهاء
http://sozumuz1.blogspot.com/2016/01/blog-post_20.html
یک تفسیر تورکی کوتاه از عبدالبهاء و تنبیه روحانیون تورک شیعی امامی
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/01/blog-post_2.html
مکتوبی تورکی از عباس افندی عبدالبهاء غُصْنِ اعظم
http://sozumuz1.blogspot.com/2019/08/blog-post_5.html
چهار شعر تورکی از عباس افندی عبدالبهاء غُصْنِ اعظم
No comments:
Post a Comment