بوتون جهان فقرایِ کاسبه‌سی، توپلاشین! قادین عمله‌له‌ر!

 

بوتون جهان فقرایِ کاسبه‌سی، توپلاشین! قادین عمله‌له‌ر!

 

مئهران باهارلی

 

یک پوستر تبلیغاتی کومونیستی – بولشویکی پس از اشغال و ساقط کردن جمهوری مردمی آزربایجان توسط ارتش سرخ.

حاکمیت کومونیستی - بولشویکی پس از اشغال جمهوری آزربایجان و ساقط کردن جمهوری مردمی آزربایجان، برای تحکیم و گسترش پایه‌های خود و در راستای ایدئولوژی‌اش، دست به اقدامات سرکوب‌گرانه و خونین بسیاری زد، از جمله سرکوب نیروهای سیاسی و فرهنگی ملی تورک. از طرف دیگر بعضی از اقدامات نظام جدید کومونیستی – بولشویکی در سرتاسر قلمروی خود، شامل اصلاحات بسیار رادیکال و تابوشکنانه‌ی مثبت در مقیاس تاریخی و جهانی بودند؛ از جمله در عرصه‌ی حقوق کارگران و حقوق زنان و حقوق زبانی ملل و ملیت‌ها، و در بسیاری از عرصه‌های هنری و تبلیغاتی و اخلاقی و .... (بسیاری از این این تابوشکنی‌ها و اصلاحات رادیکال به تدریج متوقف و حتی معکوس شد و جامعه‌ی شوروی به صورت نظامی بسیار محافظه‌کار مخصوصا در عرصه‌ی مسائل زنان و اخلاقی و .... و سرکوب‌گر در عرصه‌ی حقوق زبانی و ملی ملل و ملیت‌ها و .... در آمد).

در این پوستر تبلیغاتی جمله‌ی موارد مذکور دیده می‌شود. از یک طرف تبلیغات و شعارهای اغراق آمیز در باره‌ی حکومت شوراها و جمهوری کومونیستی؛ نوشته شدن پوستر به زبان تورکی عثمانلی مشترک – بسیط؛ تاکید بر اعطای حقوق و آزادی‌های زنان از جمله در ارتباط با تامین مسکن و تحصیل و کارآموزی زنان و تغذیه و تحصیل کودکانشان توسط دولت شوراها؛ .... حتی طراحی و نقاشی و رنگ‌آمیزی این پوستر هم بسیار آوانگارد بوده، نشان دادن سینه‌های لخت زنی با توربان اسلامی و چادر سنتی آن هم در خطاب به جامعه و زنان یک سرزمین با اهالی اکثرا مسلمان مانند آزربایجان، بر مبنای اصل آزادی و حقوق زنان در امر پوشش، عملی فوق العاده جسارت‌آمیز و تابوشکنانه است. از طرف دیگر در این پوستر لجن‌مالی و دروغ‌پردازی در باره‌ی جمهوری مردمی آزربایجان – مساوات که گویا می‌خواهد دوران اسارت زنان را دوباره بازگرداند دیده می‌شود.

دو نکته‌ی جالب دیگر در این پوستر، یکی زبان بکار برده شده در آن است که همانگونه که گفته شد تورکی مشترک و یا عثمانلی بسیط با گنجاندن یکی دو کلمه‌ی بومی مانند قایتارماق و .... در آن است. نکته‌ی دیگر جالب توجه پرچم سرخ با هلال ماه و ستاره‌ی پنج گوش بر آن در دست زن چادری با سینه‌های برهنه است. این پرچم که پرچم رسمی جمهوری سوسیالیستی شوروی آزربایجان در سال‌های ١٩٢٠-١٩٢١ بود، تقریبا عین پرچم امپراتوری عثمانلی بین سال‌های ١٨٤٤-١٩٢٣ است که بعدا پرچم جمهوری تورکیه هم شد (در آن هلال ماه و ستاره‌ی پنج گوش به جای دست راست بالا، در وسط پرچم قرار دارد). جالب توجه است که این پرچم عینا با اضافه کردن شیر شمشیر به دست با خورشید بر پشت او- سمبولی تورک - موغول، پرچم «دولت تورک اتحاد - بیرلیک» تاسیس شده به سال ١٩١٨ به صدارت رهبر ملی تورک جمشیدخان سوباتایلی افشار اورومی هم است.

پایان نوت مئهران باهارلی

 

بوتون جهان فقرایِ کاسبه‌سی، توپلاشین!

 قادین عمله‌له‌ر!

خان، به‌ی و خان‌لار سنی حقوقوندان محروم ائتدی‌له‌ر. هم حکومت‌ده، هم فابریقا و عائله‌ده‌ اسیر قالدین. شورالار حکومتی بوتون حقوق و اختیارلارینیزی اؤزونوزه‌ وئردی. سنی بند ائده‌ن اسارت زنجیری‌نی قیردی. کندلی‌له‌ر و عمله ‌حکومتی‌نی محافظه ‌ائت!. بو سنین، سن زحمتکش قادینین حکومتی‌دیر.

شورالار حکومتی سنه‌ علم و فنون طریقی‌نی گؤسته‌رییور. سنِّ رشده ‌یئتیشه‌ن‌له‌ره‌ مکتب‌له‌ر آچمیش‌دیر. آرش ایله‌ری! ائی ایش‌چی قادین! اورادا سنین ایچون تحصیلِ علم و معرفت ائتمه‌یه ‌میدان وار.

شورالار حکومتی ائولادین هنوز دونیایا گلمه‌ده‌ن بیله، اونون قیدی‌نه‌ قالیر، اونلارین صحّت و سلامت‌له‌ری ایچون چاره‌له‌ر دوشونییور. شورالار حکومتی سنین ائولادلارین[ین] محافظی‌دیر، ائی ایش‌چی قادین!

شورالار حکومتی سنین ائولادلاری‌نی بسله‌مه‌ک ایچون، منزیل، خانه‌له‌ر و مکتب‌له‌ر[ی] تعمیر ائدییور. او سنی خانه‌ اسارتی‌نده‌ن آزاد، والده‌لیک وظیفه‌سی‌نین سنین ایچون پارلاق و نوربخش بیر حیات اولماسی‌نی آرزو ائدییور. بو صورت‌له‌ سن ده‌ شورالار حکومتی‌نین تشبّث ائتدییی ایش‌له‌رده ‌بیر یاردیم‌جی اولورسون.

شورالار حکومتی‌نین زمانی‌ندا ائولادلارینیز عظیم قومونیست جمهوریتی‌نین سربست وطن‌داش‌لاری اولاجاق‌لاردیر. خطیرینه ‌آل، ائی قادین عمله! بوتون دونیا یوزونده‌ زحمت‌کش‌له‌ره‌ سربست‌لیک وئره‌ن (بکلر؟) شورالار حکومتی‌دیر.

خان‌لار، به‌ی‌له‌ر، مساوات‌چی‌لار سنی اسکی اسارته ‌قایتارماق ایستییورلار. لاکین شورالار حکومتی میدان وئرمییور. شورالار حکومتی، شجاعت‌لی قیرمیزی اوردو[نو] تشکیل ائتمیش‌دیر که ‌بوتون ثروت‌دار خان‌لارا و به‌ی‌له‌ره‌ قارشی محاربه‌ و آنلاری محو ائتمه‌ک و سنین اوجاغینا راحات‌لیق وئرسین. بوتون وار قوّتین‌له‌ شورالار حکومتی ایچون چالیش و معاونت ائیله‌، ائی زحمتکش قادین!

بوتون دونیانین و آزه‌ربایجان‌ین بوتون خان‌لار و به‌ی‌له‌ر و ثروت‌دارلار[ی] اتّحاد ائده‌ره‌ک، عاصی زحمت‌کش‌له‌ر و عمله‌له‌ر الی‌نده‌ن حکومتی آلماق ایچون، بوتون قوّت‌له‌ری‌نی میدانا گتیریرله‌ر. فعله‌له‌ر ایله ‌ال اله‌ وئره‌ره‌ک، بوتون دونیا فقرایِ کاسبه‌سی‌نین آل بایراغی‌نی یوکسه‌ک توت!

سن عمله‌ و زحمت‌کش‌له‌رین بیر فردِ جزئی‌سی‌سین. آن‌لارین کدری‌یله ‌مکدّر و مسرّتی‌یله ‌مسرور اولاجاق‌سین. آن‌لارین مظفّریتی‌یله‌ سن مظفّرسین؛ اونلار ایله ‌آرش ایله‌ری! صف‌له‌ری‌نده‌ن گئری قالما، ائی ایش‌چی قادین!

یاشاسین شورالار حکومتی و بوتون دونیا قومونیست اینقیلابی!

 

BÜTÜN CAHAN FÜQERÂ-Yİ KÂSİBESİ, TOPLAŞIN!

QADIN EMELELER!

Xan, bey ve xanlar seni huqûqundan mehrûm étdiler. Hem hükûmetde, hem fabriqada ve âilede esir qaldin. Şûrâlar Hükûmeti bütün huqûq ve ixtiyarlarınızı özünüze vérdi. Seni bend éden esâret zencirini qırdı. Kendliler ve emele Hükûmeti’ni muhâfize ét! bu sen zehmetkéş qadının Hükûmeti’dir.

Şûrâlar Hükûmeti sene élm ve funûn terîqini gösteriyor. Sinn-i rüşde yétişenlere mektebler açmışdır. Arş ileri! Éy işçi qadın, orada senin içün tehsîl-i élm ve me’rifet étmeye méydan var.

Şûrâlar Hükümeti évladın henûz dünyaya gelmeden bile, onun qéydine qalır, onların sehhet ve selâmetleri içün çâreler düşünüyor. Şûrâlar Hükûmeti senin évladlarının muhâfizidir, éy işçi qadın!

Şûrâlar Hükûmeti senin évladlarını beslemek içün menzil, xâneler ve mektebleri te’mîr édiyor. O seni xâne esâretinden âzâd, vâlidelik vezîfesinin senin içün parlaq ve nûrbexş bir hayat olmasını arzu édiyor. Bu sûretle sen de Şûrâlar Hükûmeti’nin teşebbüs étdiyi işlerde bir yardımçı olursun.

Şûrâlar Hükûmeti’nin zamânında évladlarınız ezîm Qomunist Cumhûriyeti’nin serbest vetendaşları olacaqlardır. Xetirine al, éy qadın emele! Bütün dünya zehmetkéşlere serbestlik véren Şûrâlar Hükûmeti’dir.

Xanlar, beyler, Musavatçılar seni eski esârete qaytarmaq istiyorlar. Lâkin Şûrâlar Hükûmeti méydan vérmiyor. Şûrâlar Hükûmeti şecâetli Qırmızı Ordu’nu teşkil étmişdir ki bütün servetdar xanlara ve beylere qarşı muhâribe ve anları mehv étmek ve senin ocağına rahatlıq vérsin. Bütün var qüvvetinle Şûrâlar Hükûmeti içün çalış ve muâvinet éyle, éy zehmetkéş qadın!

Bütün dünyanın ve Azerbaycan’ın bütün xanlar ve beyler ve servetdarları ittihad éderek âsi zehmetkéşler ve emeleler elinden hükûmeti almaq içün bütün qüvvetlerini méydana getirirler. Fehleler ile el ele vérerek, bütün dünya füqerâ-yi kâsibesinin al bayrağını yüksek tut!

Sen emele ve zehmetkéşlerin bir ferd-i cüz’îsisin. Anların kederleriyle mükedder ve meserretiyle mesrûr olacaqsın. Anların müzefferiyetiyle sen müzeffersin, onlar ile arş ileri, seflerinden géri qalma, éy işçi qadın!

Yaşasın Şûrâlar Hükûmeti ve bütün dünya qomunist inqilâbı!