ارزوروملو امراه‌ین دئدیم دئدی قوشماسی و ایکی دوزه‌لتمه‌م
مئهران باهارلی
اولو
اویغور اوزان «عبدالرحیم هئییت»ین چین توتساقیندا ایکه‌ن ایشکه‌نجه آلتیندا اؤلوم
خبری (داها سونرا دوغرو اولمادیغی سؤیله‌ندی)، اونون «اۇچراشاندا» (قارشیلاشاندا)
آدلی اونلو بیر ییری‌نین[1] تورکیه،
آزه‌ربایجان، ایران و ... تورک‌له‌ری آراسیندا تپره‌نمه‌له‌ره (حرکت‌له‌ره) و آنیلان
تورکونون اورتال (مئدییا) و گونده‌مه داشینماسینا نه‌ده‌ن اولدو. من ده اۇچراشاندا (قارشیلاشاندا)
تورکوسونو یئنی‌ده‌ن اؤز تورکجه‌میزده یازاراق پایلاشدیم[2].
عبدالرحیم
هئییت اوچراشاندا تورکوسونو، ١٩٩٥ده یاشامینی ایتیرمیش اویغور قوشار «عبدالرحیم
اؤتکور»ون بیر قوشوغو تمه‌لینده، نئچه سؤزونو ده‌ییشدیره‌ره‌ک باغدامیش‌دیر (بسته‌له‌میش‌دیر).
آنلاشیلان عبدالرحیم اؤتکور ده اؤز قوشوغونو ایکی‌یوز ایل بوندان اؤنجه بیزیم اوزانلاریمیزدان
«ارزوروملو امراه»دان اسینله‌نه‌ره‌ک، و اوندا چوخ آز ده‌ییشیک‌لیک‌له‌ر وئره‌ره‌ک
یازمیش‌دیر. ١٧٧٥ده ارزوروم‌ون تانبورا کندینده آنادان اولموش، ١٨٥٤ده توقات‌ین
نیکسار کندینده یاشامینی ایتیرمیش اولان ارزوروملو امراه، تورک خالق گؤرک‌سؤزونون
(ادبیاتی‌نین) اؤنه‌ملی آشیق-ساز شاعیری و صوفو اوزان‌لارینداندیر.
آشاغی‌دا
ارزوروملو امراه‌ین ایکی‌یوز ایل بوندان اؤنجه سؤیله‌دییی دئدیم دئدی قوشماسینی، ١٩١٣ده
عوثمانلی‌دا باسیلمیش بیر متین تمه‌لینده وئریره‌م.
نوت:
تورکییه‌ده اولدوقجا سئویله‌ن و بیلینه‌ن بو قوشمانین[3] بعضی سؤیله‌نیش‌له‌رینده،
منجه ایکی کلیمه دوزه‌لتیلمه‌لی‌دیر.
بونلاردان
بیری، ایلک دیزه‌ده گئچه‌ن «فیدان» (فارسجاسی نهال) کلیمه‌سی‌دیر. ایکینجی دیزه‌ده
گئچه‌ن «مخمور» کلیمه‌سی و بوتون قوشوغون سئوگیلی‌سی‌نین گؤزهللییی حاققیندا
اولدوغونو گؤز اؤنونده توتاراق، بو کلیمه‌نین اصلی «فتّان» اولابیلیر. فتّان،
آشیری کرته‌ده (درجه‌ده) گؤزه‌ل، و گؤزهللییی ایله اینسانلارین عقلینی باشیندان
چیخاران، اوره‌یینی چالان کیمسه دئمه‌ک‌دیر.
ایکینجی
کلیمه، اوچونجو دؤرتلویون ایلک دیزه‌سینده گئچه‌ن «عینیمده» کلیمه‌سی‌دیر. بو
دؤرتلوک‌ده گئچه‌ن «بویون» و «قویون» (سینه) کلیمه‌له‌رینه باخاراق، بو کلیمه «اه‌یین»
(اگین) اولابیلیر. اه‌یین –اگین تورکجه‌ده بوی، بوی‌بوس، اندام، بدن، وجود ...
دئمه‌ک‌دیر. بورادا قوشار، سئوگیلی‌سی‌نین اندامی‌نین گؤزه‌ل‌لیک‌ده اؤلدوروجو،
بوینونا تؤکوله‌ن ساچلاری‌نین قاپ‌قارا (ظولوم) و ممه‌له‌ری‌نین آپ‌آغ اولدوغونو
سؤیله‌ییر.
ارزروملو امراه‌ین دئدیم دئدی قوشماسی
صاباحدان
اوغرادیم من بیر فتّانا[4]
دئدیم
مخمور موسون؟ سؤیله‌دی یوخ یوخ
آغ
ا‌ل‌له‌ری بوغوم بوغوم خینالی
دئدیم
بایرام می‌دیر یار؟ دئدی یوخ یوخ
دئدیم
اینجی نه‌دیر؟ دئدی دیشیم‌دیر
دئدیم
قلم نه‌دیر؟ دئدی قاشیم‌دیر
دئدیم
اون‌بئش نه‌دیر؟ دئدی یاشیم‌دیر
دئدیم
داها وار می؟ سؤیله‌دی یوخ یوخ
دئدیم
اؤلوم واردیر، دئدی اه‌ینیم‌ده
دئدیم
ظولوم واردیر، دئدی بوینوم‌دا
دئدیم
آغ ممه‌له‌ر، دئدی قوینوم‌دا
دئدیم
وئر آغزیما، سؤیله‌دی یوخ یوخ
دئدیم
ارزوروم نه‌ندیر، دئدی ایلیم‌دیر
دئدیم
گئده‌ر می‌سین؟ دئدی یولوم‌دور
دئدیم
امراه نه‌ندیر؟ دئدی قولوم‌دور
دئدیم
ساتار می‌سین؟ سؤیله‌دی یوخ یوخ
Erzurumlu
Emrah’ın Dédim Dédi Qoşması
Sabahdan
uğradım men bir fettana
Dédim
mexmur musun? söyledi yox yox
Ağ
elleri boğum boğum xınalı
Dédim
bayram mıdır? dédi yox yox
Dédim
inci nedir? dédi dişimdir
Dédim
qelem nedir? dédi qaşımdır
Dédim
onbéş nedir? dédi yaşımdır
Dédim
daha var mı? söyledi yox yox
Dédim ölüm vardır, dédi eynimde
Dédim zülüm vardır, dédi boynumda
Dédim ağ memeler, dédi qoynumda
Dédim vér ağzıma, söyledi yox yox
Dédim Erzurum nedir? dédi ilimdir
Dédim géder misin? dédi yolumdur
Dédim géder misin? dédi yolumdur
Dédim Emrah nendir? dédi qulumdur
Dédim satar mısın? söyledi yox yox
[1] تورکجه موسیقی اصطلاحلاری اوچون آشاغیداکی یازقایا باخینیز:
کوی
(موسيقی)، يير (آواز)، بييی (رقص)، قوشوق (شعر)، باغدا (تصنيف)، های (آهنگ)، ...
[3] بو قوشمانین ارزوروملو آشیقلارجا یورومو:
بو
قوشمانین جم قاراجا طرفینده‌ن یئنی راک-پاپ اویارلانماسی:
[4] «صاباحدان اوغرادیم من» یئرینه بعضی قایناقلاردا
«گؤرموشدوم گؤزوم سلطانی» یازیلمیشدیر
No comments:
Post a Comment