بیز بیرگه بولساق، اورتاآسیالی گروپ شهریزاده
مئهران باهارلی
آنیمساتما: ایران‌دا
یاشان تورک خالقی‌نین بوی‌تؤره‌تیمی‌نده (ائتنوگئنئزینده)، دوغو (تورکیستان) تورک‌له‌ری‌نین
بلیرله‌ییجی اوینامی (رولو) واردیر. دوغو تورک‌جه‌سی و یا چاغاتای‌جانین ایلکین
ائوره‌سی، بوگونکو ایران توپراق‌لاری و تورک‌ایلی ده یازیلان ایلک تورک‌جه
بلگه-یاپیت‌لارین دیلی؛ و چاغاتای‌جا ١٩ یوزایلین اورتالاری‌نا ده‌ک ایران‌داکی
تورک-موغول ارکله‌ت‌له‌ری‌نین (دولت‌له‌رین)- قیزیلباش، آفشار و قاجار باشدا
اولماق اوزه‌ره - توغرالی (رسمی) دیل‌له‌رینده‌ن بیری اولموش‌دور. گونوموزده ایران
و تورک‌ایلی‌نده دوغو تورک‌له‌ری ایله باغلانتی‌لی سایی‌سیز یئرآدی (توپونومیم)
واردیر. آراشدیرماجی‌لار اوچون ایران و تورک‌ایلی‌نده تورک دیلی، گؤرک‌سؤزو (ادبیاتی)
و اؤته‌یی‌نی (تاریخی‌نی) اؤیره‌نمه و آراشدیرما، دوغو تورک‌جه‌سی و یا چاغاتای‌جا
دیلی و گؤرک‌سؤزونو بیلمه‌ده‌ن اولاناق‌سیزدیر.
Anımsatma: İran’da yaşayan Türk xalqının
boytöretiminde (étnogénézinde) Doğu Türkistan Türkleri’nin belirleyici oynamı (rolu)
olmuşdur. Doğu Türkcesi veya Çağatayca’nın ilkin évresi, bugünkü İran
topraqları ve Türkili’de yazılan ilk Türkce belge-yapıtların dili; ve Çağatayca 19. yüzilin ortalarına dek İrandakı Türk-Moğol erkletlerin (devletlerin)
– Qızılbaş, Afşar ve Qacar başda olmaq üzere- tuğralı (resmi) dillerinden biri
olmuşdur. Günümüzde İran ve Türkili’de Doğu Türkleri ile bağlantılı sayısız
yéradı (toponim) vardır. Araşdırmacılar üçün İran ve Türkili’de Türk dili,
görksözü (edebiyatı) ve öteyini (târixini) öyrenme ve araşdırma, Doğu Türkcesi
veya Çağatayca dili ve görksözünü bilmeden olanaqsızdır.
یادآوری: تورک‌های
شرق و یا تورکستان، در تشکل قومی-ملی (اتنوگنز) ملت تورک باشنده در ایران نقش
تعیین کننده‌ای داشته اند. تورکی شرقی و یا مرحله‌ی نخستین تورکی جغتایی، زبان اولین
اسناد و آثار نوشته شده به تورکی در اراضی امروز ایران و تورک‌ایلی؛ و تورکی
جغتایی، تا اواسط قرن نوزده میلادی، یکی از زبان‌های رسمی دولت‌های تورک-موغول
حاکم بر ایران- و در راس آن‌ها قیزیلباشیه، افشاریه، قاجاریه- بوده است. امروز در
ایران و تورک‌ایلی، توپونیم‌های جوغرافی بی‌شماری در ارتباط با تورکان شرقی موجود
است. برای محققین، آموختن و تحقیق در باره‌ی زبان، ادبیات و تاریخ تورک در ایران و
تورک‌ایلی، بدون دانستن زبان و ادبیات تورکی شرقی و یا جغتایی غیر ممکن است.
بیز بیرگه بولساق[1]
آسمان‌داکی یۇلدۇزلار ایچينده‌ن
جانیم، ایزله‌ییپ سنی تاپا من
بیز بیرگه بوْلساق، قلبیمین توْرۇندان
سن‌گه جانیم، جای تاپا من
سن بیله‌ن بوْلسام دایم
بخت‌لی ائده‌ردیم دایم
بخت همراه بوْلاردی بیزله‌رگه
سن بیله‌ن بوْلسام دایم
بخت‌لی ائده‌ردیم جانیم
بخت همراه بوْلاردی بیزله‌رگه
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
سنی بخت‌لی ائده‌رمه‌ن جانیم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بخت همراه‌دیر بیزله‌رگه جانیم
ایزله‌رمه‌ن سنی قایئرده بوْلسان هم
بیر عؤمر یانێنقدا بوْلارمن
ایندی سن گلسه‌ن منینگ یانێمقا
جانیم، سنی جۇدا سئوه من
سن بیله‌ن بوْلسام دایم
بخت‌لی ائده‌ردیم دایم
بخت همراه بوْلاردی بیزله‌رگه
سن بیله‌ن بوْلسام دایم
بخت‌لی ائده‌ردیم جانیم
بخت همراه بوْلاردی بیزله‌رگه
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
سنی بخت‌لی ائده‌رمه‌ن جانیم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بیز بیرگه بوْلساق دایم
بخت همراه‌دیر بیزله‌رگه جانیم
Biz birge bolsek (Türk
fonétik alfabésinde)
Asmandegi yulduzler
içiden
Canim, izleb seni tapemen.
Biz birge bolsek, qelbimning
toriden
Senge canim, cay
tapemen.
Sen bilen bolsem daim,
Bextli éterdim daim,
Bext hemrah bolerdi
bizlerge.
Sen bilen bolsem daim,
Bextli éterdim, canim,
Bext hemrah bolerdi bizlerge.
Biz birge bolsek daim,
Biz birge bolsek daim,
Seni bextli étermen,
canim.
Biz birge bolsek daim,
Biz birge bolsek daim,
Bext hemrahdir
bizlerge, canim.
İzleymen seni qayérde bolseng
hem,
Bir omr yaningde bolermen.
Endi sen kelseng,
mening yanimge
canim, seni cude sévemen.
Sen bilen bolsem daim,
Bextli éterdim daim,
Bext hemrah bolerdi
bizlerge.
Sen bilen bolsem daim,
Bextli éterdim, canim,
Bext hemrah bolerdi
bizlerge.
Biz birge bolsek daim,
Biz birge bolsek daim,
Seni bextli étermen,
canim.
Biz birge bolsek daim,
Biz birge bolsek daim,
Bext hemrahdir
bizlerge, canim. (x2)
سؤزلوک
ایزله‌مه‌کİzlemek :
تعقیب ائتمه‌ک، دالی‌نا دوشمه‌ک، آرخاسی‌ندان گئتمه‌ک
بخت‌لیBextli : موت‌لو، قوت‌لو،
مسعود، خوشبخت
بوْلماقBolmaq : اولماق
بیرگهBirge :
بیرلیک‌ده
بیله‌نBilen :
بیله، ایله؛ با هم
تاپماقTapmaq : بۇلماق،
پیدا کردن
توْرTor : اوتاغین یوخاری باشی، ائوین ان یاخشی و
گؤزه‌ل یئری
جۇدا-جۆدهCüde : اولدوقجا چوخ؛
شدّت‌لی، وورقولو، دوام‌لی، برک و آشیری بیچیم‌ده
قایئردهQayérde : هایئرده،
هارادا، نه‌ره‌ده
آنێمساتماAnımsatma : یادآوری،
تذکر
ارکله‌تErklet :
دولت
اؤته‌کÖtek : تاریخ
اوْلاناق‌سێزOlanaqsız : غیر ممکن
اوْینامOynam : رول
بوْی‌تؤره‌تیمBoytöretim : اتنوگنز
بوْی‌تؤره‌تیمBoytöretim : اتنوگنز
ایلکینİlkin :
نخستین
ائورهÉvre : مرحله
باغلانتێ‌لێBağlantılı :
مربوط، مرتبط
بلیرله‌ییجیBelirleyici : تعیین کننده
تۇغرالێTuğralı : رسمی
سایێ‌سێزSayısız :
بی شمار
گؤرک‌سؤزGörksöz :
ادبیات
یاپێتYapıt :
اثر
یئرآدYérad : توپونیم
Biz
birga bo‘lsak
(Uzbekcha)
Osmondagi
yulduzlar ichidan
Jonim,
izlab seni topaman.
Biz
birga bo‘lsak, qalbimning to‘ridan
Senga
jonim, joy topaman.
Sen
bilan bo‘lsam doim,
Baxtli
etardim doim,
Baxt
hamroh bo‘lardi bizlarga.
Sen
bilan bo‘lsam doim,
Baxtli
etardim, jonim,
Baxt
hamroh bo‘lardi bizlarga.
Biz
birga bo‘lsak doim,
Biz
birga bo‘lsak doim,
Seni
baxtli etarman, jonim.
Biz
birga bo‘lsak doim,
Biz
birga bo‘lsak doim,
Baxt
hamrohdir bizlarga, jonim.
Izlayman
seni qayerda bo‘lsang ham,
Bir
umr yoningda bo‘larman.
Endi
sen kelsang, mening yonimga
Jonim,
seni juda sevaman.
Sen
bilan bo‘lsam doim,
Baxtli
etardim doim,
Baxt
hamroh bo‘lardi bizlarga.
Sen
bilan bo‘lsam doim,
Baxtli
etardim, jonim,
Baxt
hamroh bo‘lardi bizlarga.
Biz
birga bo‘lsak doim,
Biz
birga bo‘lsak doim,
Seni
baxtli etarman, jonim.
Biz
birga bo‘lsak doim,
Biz
birga bo‘lsak doim,
Baxt
hamrohdir bizlarga, jonim. (x2)
No comments:
Post a Comment