در زبان انگلیسی نام ملت ما تورک (TURK) و نام زبان ما تورکیش (TURKISH) است، نه‌ تورکیک (TURKIC)

 در زبان انگلیسی نام ملت ما تورک (TURK) و نام زبان ما تورکیش (TURKISH) است، نه‌ تورکیک (TURKIC)

 

مئهران باهارلی

نام ملی ملت «تورک» ساکن در ایران از خارج و داخل مورد حمله ‌قرار گرفته ‌و انکار شده ‌است. از خارج اوروپائیان و ناسیونالیست‌های فارس – ایرانی بعد از انقلاب مشروطیت کاربرد اسم «تورک» در مورد ملت تورک ساکن در ایران را که‌ قبل از آن کاملا معمول و یک قاعده ‌بود متوقف کرده، تورکان ساکن در ایران را صرفا «ایرانی» نامیدند. در حالی که ‌در مورد اقوام سنی مذهب مانند تورکمن و بلوچ و کورد و ... به ‌استفاده‌ از نام‌های تورکمن و بلوچ و کورد ادامه‌ دادند (زیرا قرار است ملت ایران با فارس‌زبان کردن تورک‌های شیعه ایجاد شود). به‌ همین سبب در تمام آثار و نوشته‌ها و گفته‌های فارسی و ایرانی، در حالی که ‌کورد و تورکمن و بلوچ و ارمنی و .... بودن شخصیت‌های منسوب به ‌این گروه‌های سنی و یا مسیحی همیشه ‌ذکر می‌شود، در مورد شخصیت‌های تورک، هرگز ملیت تورک و «تورک» بودن آن‌ها به هیچ وجه ذکر نمی‌شود و آن‌ها صرفا به‌ صورت «ایرانی» معرفی می‌شوند.

از طرف دیگر به‌ منظور تجزیه‌ی ملت تورک ساکن در ایران و بی هویت کردن مهم‌ترین و فعال‌ترین قسمت آن که‌ در جوغرافیای استراتژیک آزربایجان مستقر است، نام‌های قومی جعلی «آزری» و «آزربایجانی» به کار می‌رود. ایدئولوژی آزربایجان‌گرایی هم که ‌به ‌همان اندازه‌ی ناسیونالیسم فارسی – ایرانی و غرب صلیبی، با ملت تورک و هویت و نام ملی او «تورک» سر دشمنی دارد، هم‌سو با این جریانات و مراکز و به‌ منظور تجزیه‌ی ملت تورک ساکن در ایران، و بی هویت کردن قسمتی از مردم تورک که ‌در آزربایجان ساکن است، این قسمت را «آزری» و «آزربایجانی» و «تورک آزری» و «تورک آزربایجانی» می‌نامد.

اما آزربایجان‌گرایان استالینیست به این هم اکتفا نکرده ‌و در زبان انگلیسی هر دوی نام ملت ما «تورک» و نام زبان ما «تورکی» را، «تورکیک» (Turkic) می‌نامند. به ‌این بهانه ‌که ‌نام «تورک» در جهان به‌ عنوان نام ملی مردم تورکیه ‌شناخته ‌شده ‌است و «تورک» نامیدن ملت تورک ساکن در ایران باعث سردرگمی و آشفته‌گی می‌شود. در حالی که‌ سردرگمی و آشفته‌گی مذکور صرفا در ذهن آزربایجان‌گرایان وجود دارد که‌ با نام ملی و خودنام‌گذاری «تورک» ملت ما مساله ‌دارند (مانقورتیسم - گؤزقامانیسم آزربایجان‌گرایی با گیر دادن به خودنام‌گذاری ملی ما «تورک»، درست ١٢٥ است که هم خود و هم روشن‌فکران و متفکرین تورک را از پرداختن به مسائل واقعی ملت تورک منحرف و بدین ترتیب به پان‌ایرانیسم خدمت می‌کند):

-در حال حاضر مخصوصا در ادبیات علمی «تورکیک» نام نه ‌یک زبان معین و مشخص، بلکه‌ نام مجموعه‌ی زبان‌ها و یا یک خانواده‌ی زبانی است که‌ خود شامل چندین زبان از جمله ‌اویغوری و قیرقیزی و قازاقی و تاتاری و اوزبکی و تورکمنی و چوواشی و .... و نیز زبان تورکی می‌شود. در اینجا «تورکی» یکی از زبان‌های خانواده‌ی زبانی تورکیک، و نام گروه‌ اوغوز غربی این زبان‌هاست و شامل همه‌ی اوغوزهای غربی ایران و خاورمیانه‌ و قفقاز و آسیای صغیر و بالکان می‌گردد. (در مقابل گروه‌ اوغوز شرقی که «تورکمنی» نامیده‌ می‌شود).

-کاربرد نام «تورک» به عنوان نام قومی و ملی برای ملت ما، بر خلاف ادعای آزربایجان‌گرایان استالینیست، باعث هیچ‌گونه‌ سردرگمی نمی‌شود. همان گونه‌ که ‌اگر یک مطلب و موضوع در باره‌ی قبرس باشد، بدیهی و واضح است که ‌منظور از تورک در آن مطلب و موضوع، تورکان بومی قبرس و نه ‌مثلا تورکان مقدونیه است، همان طور ‌هم اگر یک مطلب و موضوع در باره‌ی ایران باشد بدیهی و واضح است که‌ منظور از تورک در آن مطلب و موضوع، تورکان بومی ایران و نه ‌مثلا تورکان یونان است.

-در صورت وجود احتمال سوء تفاهم و اشتباه‌ برای خواننده‌گان خارجی، همیشه ‌می‌توان نام کشور را هم اضافه ‌و ذکر کرد. همان گونه‌ که ‌مثلا گفته ‌می‌شود کوردهای عراق و یا کوردهای سوریه‌ و ... می‌توان گفت تورک‌های ایران و یا تورک‌های جمهوری آزربایجان. اما هر ترکیب توضیح دهنده‌ی اضافی که ‌به کار رود، در همه حال نام ملی ما «تورک» است و نه‌ «تورک ایرانی» و یا «تورک آزربایجانی». چنانکه ‌نام ملی کوردهای عراق و کوردهای ایران و کوردهای سوریه ‌و کوردهای تورکیه‌ هم، صرفا «کورد» است و نه‌ کورد تورکیه‌ای و یا کورد عراقی ....

در ادامه، عکس صفحاتی از چند نشریه‌ی انگلیسی چاپ کانادا در دسامبر ١٩٧٩ را داده‌ام که ‌در آن‌ها به‌ درستی نام ملت ما به ‌صورت «تورک» (Turk) و نام زبان ما به‌ صورت «تورکی» (Turkish) آمده ‌است. این اخبار بسیار واضح و قابل درک بدون کوچک‌ترین اشتباهی هستند و خواننده‌ی خبر هم دوچار هیچ گونه ‌سردرگمی نمی‌شود که این مطلب مربوط به ایران است و نه مثلا تورکیه.

در این نشریات، هم چنین نام دو ملت تورکیک ساکن در ایران به ‌درستی و مطابق با خودنام‌گذاری ملل تورک و تورکمن ساکن در ایران به ‌صورت «تورک» (Turk) یعنی اوغوزهای غربی و «تورکمن» (Turkoman) یعنی اوغوزهای شرقی جداگانه‌ آمده‌ است. در ایران «تورکمن» صرفا نام قومی و اتنیک اوغوزهای شرقی، و «تورک» صرفا نام قومی و اتنیک اوغوزهای غربی است[1]. در حالی که‌ آزربایجان‌گرایان استالینیست برای مخدوش کردن اذهان، «تورک» را به ‌جای «تورکیک» هم به کار برده‌ در نتیجه ‌تورکمن‌ها را هم تورک می‌نامند (البته در گذشته‌ تورک به‌ معنای تورکیک و برای نامیدن همه‌ی ملل و زبان‌های تورکیک به کار می‌رفت).

نوت: در ایران بر خلاف آزری و آزربایجانی و .... که ‌دیگرنام‌گذاری (Exonym, Xenonym) هستند و از طرف خارجی‌ها گذاشته ‌شده‌اند، «تورک» خودنام‌گذاری (Autonym, Endonym) مردم تورک است[2]. یعنی اوغوزهای غربی در ایران خود را «تورک» خطاب می‌کنند. (از جمله ‌به ‌همین دلیل نیز کسی حق تغییر آن را ندارد). اما دولت ایران و ناسیونالیست‌های فارس، تورک را صرفا برای تورک تورکیه‌ای (و به عنوان نام خانواده‌ی زبان‌های تورکیک) به کار می‌برند. هدف از کاربرد تورک صرفا به ‌معنی تورک تورکیه‌ای، نفی هویت قومی تورک، انکار وجود ملتی بنام تورک، نامرئی و ناموجود کردن (نون پرسونیزاسیون) تورک در ایران و تسهیل نابودسازی عملی آؚن‌ها است. کاربرد تورک صرفا به‌ معنای تورک تورکیه‌ای از طرف آزربایجان‌گرایان استالینیست هم به‌ معنی هم‌سوئی آن‌ها با این سیاست‌ها و تائید سیاست نسل‌کشی ملی ملت تورک‌ ساکن در ایران توسط آن‌ها است.

کاربرد «تورک» منحصرا به‌ معنی تورک تورکیه‌ای در ایران، تاریخی طولانی دارد که ‌از دوره‌ی صفویان از سوی این خاندان (مثلا توسط شاه‌ عباس حقیر) و دولت‌های استعماری اوروپایی معمول و در دوره‌ی مشروطیت به ‌ترمینولوژی قومیت‌گرایی فارسی و ژارگون دولتی رسمی ایران تبدیل شد. با ظهور دولت آزربایجان شوروی و اتخاذ سیاست ضد تورک و تبلیغ هویت ملی قومی «آزربایجانی» به‌ جای تورک از سوی آن دولت، و سپس کاربرد تورک از سوی آزربایجان‌گرایان استالینیست و آزربایجان‌گرایان پان‌ایرانیست صرفا برای نامیدن تورکیه‌ای‌ها و زبانشان، هویت قومی ملی تورک در ایران ضربه‌ی دیگری خورد و تورک به‌ عنوان یک نام قومی هر چه‌ بیش‌تر منحصر به ‌تورکان تورکیه‌ای شد.

وظیفه‌ی روشن‌فکران در ایران و در درجه‌ی اول روشن‌فکران تورک، متابعت از ترمینولوژی‌ها و سیاست‌های نادرست - در این مورد استفاده‌ از دیگرنام‌گذاری‌های استعماری و تحمیلی و نژادپرستانه‌ی «آزری» و «آزربایجانی» به‌ جای «تورک» - نیست. بلکه ‌بر عکس، مخالفت با آن‌ها و رایج ساختن ترمینولوژی صحیح یعنی خودنام‌گذاری مردم که «‌تورک» می‌باشد است.

---

[1] تورک صرفاً نام قومی - ملی اوغوزهای غربی است، نه همه‌ی ملل تورکیک

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_12.html

[2] تورک نامیده شدن تورک‌ها توسط خودشان یک «خودنام‌گذاری»، خودتفسیریSelf definition ، خودهویتی Self Identification  و نام تورک برای آن‌ها یک ائندونیم Endonym، اوتونیم Autonym طبیعی و تاریخی و داوطلبانه است. در حالی که آزربایجانی و آزری نامیده شدنشان یک پدیده‌ی «دیگرنام‌گذاری» استعماری و غیر تاریخی و غیر داوطلبانه، و این نام‌ها برای تورک‌ها زئنونیم  Xenonym، ائگزونیم Exonym هستند.

زنونیم: Xenonym  نامی که بیگانه‌گان یک گروه قومی - ملی را بدان می‌خوانند.

اندونیم: Endonym  نامی که خود یک گروه قومی- ملی خود را بدان می‌خواند.

فتیشیسم آزربایجانی، پنج مفهوم متفاوت «ملت تورک» و «زبان تورکی» و «گروه لهجه‌های تورکمانی» و «وطن تورک» و «دولت تورک» را یکی نموده و با ذهنیتی ذات‌گرایانه - تمامیت‌خواهانه‌ و کودکانه همه را آزربایجان نام گذارده است.

نام ملت (اتنونیم (Ethnonym : تورک

نام زبان (گلوسونیم (Glossonym : تورکی

نام لهجه (دیالکتونیم (Dialectonym : تورکمانی

نام وطن (پاتریدونیم (Patridonym : تورک‌ایلی

نام دولت (استاتونیم (Statonym : تورک‌ایلی ؟، تورکمانیا ؟، و یا ؟...

آذری، آذرستان و آذرآبادی حکومت ملی آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/05/blog-post_19.html