ترور شخصیت ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی، منتشر کننده‌ی موللا نصرالدین
در تبریز، در تاریخ‌نگاری آزربایجانی و ادبیات سیاسی آزربایجان‌گرا
مئهران باهارلی
آزربایجان‌گرایان و تاریخ‌نگاری آزربایجانی در یک وارونه‌نویسی و دروغ‌پردازی سیستماتیک، به جای ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی که عامل اصلی انتشار نشریه‌ی تورکی موللا نصرالدین در تبریز بود و مهدی‌قلی هدایت مخبرالسلطنه که به انتشار آن مجوز داد، شیخ محمد خیابانی که با انتشار موللا نصرالدین در تبریز مخالفت کرد و حاکمیت ایران‌گرا – پان‌ایرانیستی آزادی سِتان او در تبریز که پنج ماه و نیم قبل از انتشار موللا نصرالدین از هم فروپاشیده بود را حامی و منتشر کننده‌ی موللا نصرالدین نمایانده‌اند[1].
تاریخ نگاری آزربایجانی و جریان سیاسی – ایدئولوژیک آزربایجان‌گرایی صرفا به وارونه‌نمایی فوق اکتفا نکرده، به تحریف و ترور شخصیت ابوالفُتُوح عُلْوی خلخالی هم پرداخته‌اند. چرا که ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی شخصیتی تورکیست – تورک‌گرا و از چهره‌های مهم «مجادله‌ی ملی تورک» در ربع اول قرن بیستم بود. به همین سبب نیز او، مانند همه‌ی شخصیت‌های ملی تورک و تورک‌گرایان و آنانی که دارای شعور ملی تورک هستند، توسط تاریخ‌نگاری آزربایجانی از تاریخ و حافظه‌ی تاریخی ملت تورک زدوده و حذف و سانسور شده است. وی در صورت ذکر شدن در بعضی منابع محدود آزربایجان‌گرا هم، یا با تحریف در قالب‌های کلیشه‌ای مانند مشروطه‌طلب و آزربایجانی و ... معرفی، و یا آشکارا ترور شخصیت شده است. در این تحریفات و ترور شخصیت و شیطان‌سازی‌ها و بی اخلاقی علمی - سیاسی، طبق معمول مولفین تبریزی پیشگام بوده‌اند. در زیر چند نمونه را داده‌ام:
.png)
١- ترور شخصیت ابوالفُتوُح عُلْوی توسط حکومت ملی آزربایجان: فرقه‌ی دموکرات آزربایجان و حکومت ملی آزربایجان به صدارت پیشه‌وری، در هم‌سوئی با پان‌ایرانیست‌ها و سیاست‌های روسیه‌ی تزاری - استالینیسم، هویت ملی تورک ملت تورک ساکن در ایران و تورک‌ایلی و قسمت آزربایجانی آن را نفی می‌کرد، در صدد خارج کردن جوغرافیای آزربایجان و قسمتی از ملت تورک که در آن ساکن بودند از دائره‌ی تورکیک و جوغرافیای تورک و جهان تورک و تاریخ تورک، و شیطان‌سازی از تورک‌گرایی ... بود، و نخبه‌گان تورک‌گرا و رهبران ملی خلق تورک بین سال‌های ١٨٧٥-١٩٤٠ را «پان‌تورکیست» می‌نامید.
چنانچه آزربایجان اورگان حکومت ملی آزربایجان، شخصیت ملی تورک ابوالفُتوح عُلوی خلخالی که موللا نصرالدین در نتیجه‌ی تلاش‌های او در تبریز منتشر شد (و تقی رفعت) را هم به جرم تورک‌گرا بودن، «پان‌تورکیست» نامیده و ترور شخصیت کرده و در این ضمن موضع و عمل خائنانه‌ی فارسی‌نویسی حاکمیت آزادی ستان را توجیه و از آن دفاع کرده است. هرچند ترور شخصیت و پان‌تورکیست نامیده شدن ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی در دوره‌ی حکومت ملی آزربایجان که مجری و مدافع سیاست‌های منطقه‌ای ضد تورک و ضد تورکیه‌ای دولت روسیه‌ی شوروی و استالین - میکویان بود، من غیر مستقیم دلیل و قرینه‌ی دیگری بر یک شخصیت ملی تورک بودن ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی و خادم ملت تورک بودنش در مقطع مورد بحث است.
در نوشته‌ای به امضای نوروز درج شده در نشریه‌ی آزربایجان اورگان رسمی حکومت ملی آزربایجان، در باره‌ی ابوالفُتوُح عُلْوی و تقی رفعت چنین گفته می‌شود: «شئیخ‌ین اطرافی‌ندا اولان‌لارین ایچه‌ری‌سی‌نده پان‌تورکیزم طر‌ف‌دارلاری‌نا دا راست گه‌لیریک. میرزا تقی‌خان رفعه‌ت و تجدّد روزنامه‌سی‌نین اه‌سکی باش‌محرّری اولان «میرزا ابولفتوح خان علوی» مشهور پان‌تورکیزم طر‌ف‌دارلاری‌ندان‌دیرلار کی شئیخ اونلاری صمیمیت‌له قارشی‌لاییپ، حتتا فیرقه‌نین اورقانی اولان تجدّد روزنامه‌سی‌نی اولارین اختیاری‌نا قویموش‌دور». (آزه‌ربایجان- سایی ٧٠- ایکینجی دؤوره - سه‌شنبه ١٣ آذر ١٣٢٤- ١٩٤٥- شیخ محمد خیابانی، یازار: نوروز)
ترجمه‌ی نقل قول: «در میان اطرافیان شیخ، با طرف‌داران پان‌تورکیسم نیز مواجه می‌شویم. میرزا تقی‌خان رفعت و سردبیر سابق روزنامه‌ی تجدد میرزا ابوالفتح‌خان علوی، از طرف‌داران مشهور پان‌تورکیسم بودند که شیخ با صمیمیت با آن‌ها برخورد کرده و حتی روزنامه‌ی تجدّد، اورگان فرقه را در اختیار آن‌ها گذارده بود»[2].
٢- ترور شخصیت و دروغ‌پردازی‌های ناهیدی آذر در باره‌ی شخصیت ملی تورک
ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی: ناهیدی آذر یک آزربایجان‌گرای پان‌ایرانیست تبریزی، در
کتاب خود «جنبش آزادیستان شیخ محمد خیابانی» در حالی که عارف قزوینی نژادپرست و
باستان‌گرای ایرانی به شدت متنفر از تورک و رهبر معنوی فرقه‌ی دموکرات آزربایجان
را «شاعر ملی» می‌نامد، به ترور شخصیت ابوالفُتوُح عُلْوی پرداخته ادعا می‌کند که
او – به سبب انتشار موللا نصرالدین در تبریز - از پشت سر به نهضت آزادی ستان
خنجر زده است:
نقل قول از ناهیدی آذر: «اگرچه میرزا جلیل عزم بازگشت می‌کند، ولی ابوالفتوح علوی خلخالی – دوست دیروز خیابانی و یار و مشاور امروز مخبرالسلطنه – وی را از این کار باز می‌دارد و تشویقش می‌کند که در تبریز بماند و روزنامه‌ی موللا نصرالدین را منتشر سازد. علوی خلخالی نخستین سردبیر روزنامه‌ی تجدد (ناشر افکار خیابانی) از جمله کسانی است که از پشت سر به نهضت آزادی ستان خنجر زده است. به همین جهت است که بر عکس دیگر یاران خیابانی که ناجوانمردانه به شهادت رسیدند، یا خودکشی کردند و یا تبعید شدند، وی پس از شکست جنبش خیابانی زیر حمایت مخبرالسلطنه قرار می‌گیرد و وقیحانه‌مجری نیات و اقدامات ضد انقلابی او می‌شود. به پا در میانی علوی خلخالی است که مخبرالسلطنه اجازه‌ی نشر روزنامه‌ی موللا نصرالدین را در تبریز صادر می‌کند. علوی خلخالی با این کار خود با یک تیر دو نشانه را هدف می‌گیرد. اول دموکرات‌منش نشان دادن مخبرالسلطنه و وارونه جلوه‌گر ساختن علل قتل خیابانی و شکست نهضت آزادیستان، دوم خدشه‌دار کردن کارنامه‌ی درخشان یک عمر مبارزه‌ی قلمی موللا نصرالدین در راه مردم محروم. متاسفانه علوی خلخالی تا حدودی به اهداف خود نائل می شود. بنا به پیشنهاد و تشویق علوی خلخالی میرزا جلیل شخصا با والی مخبرالسلطنه و مشاورانش دیدار کرده و با هم مذاکره می‌کنند. نتیجه آن که اجازه‌ی انتشار روزنامه‌ی موللا نصرالدین صادر می‌شود و موللا عمو در دام دسایس و حیله‌گری‌های ارتجاع و امپریالیزم گرفتار می‌آید. .... ناشر روزنامه‌ی مردمی موللا نصرالدین و یار قدیمی خیابانی سر به آستان نوکر سرسپرده‌ی اشراف و بزرگ ملاکان داخلی و جهان‌خواران خارجی – مخبرالسلطنه – می‌ساید و دستی را که به خون خیابانی رنگین بود، به دوستی می‌فشارد....».
این مهملات و ادبیات شعاری و هوچی‌گری‌های آزربایجان‌گرایانه‌ی ناهیدی آذر آن قدر به دور از جدیت هستند که پاسخ‌گویی به آن‌ها را به یک عمل شاقه تبدیل می‌کنند. صرفا ذکر این واقعیت بدیهی کافی است: آن که با ملی شمردن زبان فارسی و ممنوع کردن زبان تورکی و در این راستا مخالفت با انتشار موللا نصرالدین در تبریز، از پشت سر به ملت تورک و مطبوعات تورک متوالیا خنجر زد و به او خیانت کرد، فرقه‌ی دموکرات آزربایجان خیابانی و حاکمیت آزادی ستان‌اش بود. و آن که با منتشر کردن موللا نصرالدین تورکی و به صحنه درآوردن نمایش‌نامه‌ی تورکی «اؤلوله‌ر» در تبریز به ملت تورک و مطبوعات تورک و تئاتر تورک خدمتی دیگر کرد، ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی بود. ناهیدی آذر در مورد مخبرالسلطنه هم دروغ‌پردازی و وارونه‌نویسی کرده است. چرا که اقلا در مقطع مورد بحث - همانگونه که محمدقلی‌زاده در شماره‌ی آخر موللا نصرالدین تبریز در مقاله‌ی تشکرش از او و ابوالفُتوُح عُلْوی نیز ذکر کرده – مخبرالسلطنه در مورد آزادی مطبوعات و زبان تورکی و تورکی‌نویسی و مطبوعات تورک و تئاتر تورک و .... مواضعی آزادی‌خواهانه داشت. در حالی که فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – آزادی سِتان، جریانی ایران‌گرا – پان‌ایرانیستی و ضد تورک و مخالف آزادی مطبوعات، ضد تورک‌نویسی و مطبوعات تورک و تئاتر تورک و ... بود.
در بازنویسی تاریخ به سبک آزربایجانی که ناهیدی آذر هم تماما مقید به آن است، جریان‌های سیاسی مورد تائیدشان که نوعا ایران‌گرایان و آزربایجان‌گرایان فاقد شعور ملی تورک و ضد تورک هستند (مانند رهبران مشروطه و دموکرات‌های آزربایجان و آزادی ستان، سران ایران‌گرای حکومت ملی آزربایجان و ...) با وارونه‌نمایی و به طور غلوآمیزی مرئی و برجسته و تقدیس می‌شوند، اما جریانات سیاسی مخالف آن‌ها و در راسشان تورک‌گرایان و آنانی که دارای شعور ملی تورک هستند (مانند رهبر ملی تورک جمشیدخان سوباتایلی افشار اورومی – مجدالسلطنه، ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی، حاجی بیگ بلوری تبریزی، ... ) نامرئی و حذف و در بعضی موارد با قلب واقعیت‌ها به صورت آزربایجان‌گرا نشان داده می‌شوند. این گونه تاریخ‌نویسی با واقعیات رخ داده فاصله‌ی بسیار دارد، و در واقع نوعی داستان‌سرایی و افسانه‌پردازی و تاریخ‌بافی است تا تاریخ‌نگاری. در نتیجه تمام اینگونه آثار، آثار سیاسی غیر علمی، تالیف شده بر اساس ایدئولوژی آزربایایجان‌گرایی به منظور تحریف واقعیات تاریخی هستند. رفتارهای مذموم آزربایجان‌گرایان و مورخ‌نمایان تبریزی مانند ناهیدی آذر در وارونه‌نمایی و بازنویسی تاریخ و تحریف و دروغ‌بافی سیستماتیک و آگاهانه، علاوه بر بی اخلاقی علمی و سیاسی؛ احمق‌انگاری و بی‌شعور فرض کردن مردم و مخصوصا ملت تورک و اهانت آشکار به او است. ...
٣-صمد سرداری نیا مولف کتاب موللانصرالدین در تبریز، در کتاب خود که قاعدتا می بایست قسمت بزرگی از آن به عامل و موجب اصلی انتشار موللا نصرالدین در تبریز یعنی ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی، بیوگرافی و حیات فرهنگی و سیاسی او و نقش و جزئیات اقدامات مشخصش در این ارتباط اختصاص می‌یافت، فقط یک جمله آن هم در زیرنویس (صفحه١٥٩) در باره‌ی ابوالفُتوُح عُلْوی نوشته است: «ابوالفتوح علوی از خدمت‌گزاران مترقی فرهنگ آزربایجان جنوبی در اوایل قرن بیستم بود. او در آن روزگار مدیر مدرسه‌ی ادبی تبریز، و عضو اداره‌ی معارف این شهر بود. نیاکانش دربندی بودند». صمد سرداری نیا در این جمله علاوه بر آن که نقش اساسی ابوالفُتوُح عُلْوی در انتشار موللا نصرالدین در تبریز، و تمایلات سیاسی تورک‌گرایی و خدمات او به فرهنگ تورک و مطبوعات تورک و تئاتر تورک ... را ذکر و تاکید نکرده، او را به صورت خدمت‌گذار فرهنگ آزربایجان جنوبی و به طور ضمنی آزربایجان‌گرا، و نه خادم فرهنگ تورک و تورک‌گرا یعنی همانطور که بود معرفی کرده است. مولف، در عوض قسمت بزرگی از کتاب خود را به خیابانی و حاکمیت آزادی ستان او که با انتشار موللا نصرالدین در تبریز مخالفت کرده بودند اختصاص داده و تلاش نموده‌که آن‌ها را با وارونه‌نمایی و بازنویسی تاریخ به صورت مشوق و حامی و عامل انتشار موللا نصرالدین در تبریز بنمایاند.
این رفتار سرداری‌نیا، برخورد گزینشی به منابع اصلی و فاکت‌ها و ماتریال‌های تاریخی، دخالت و دست‌کاری و حذف داده‌هایی از آن‌ها و جای دادن به ادعاهای بی پایه بدون کنجکاوی و وسواس برای راستی‌آزمائی آن‌ها به منظور القاء و ایجاد تصوری نادرست در خواننده بوده، متکی بر روش شناخت علمی و منعکس کننده‌ی تاریخ واقعی نیست. بر عکس، منعکس کننده‌ی روایات کلیشه‌ای کتب و رسانه‌های آزربایجان‌گرا است که مطابق با تاریخ‌نویسی آزربایجانی و تمایلات ایدئولوژیک آزربایجان‌گرایی نوشته شده‌اند و بی ربط با واقعیات تاریخی هستند. در این تاریخ‌نویسی آزربایجانی انبوه اسناد و منابع در مورد مواضع و مناسبات منفی خیابانی – دموکرات‌های آزربایجان و آزادی ستان نسبت به زبان تورکی، مطبوعات تورک و تئاتر تورک، تورکی‌نویسی و آزادی مطبوعات نادیده‌گرفته شده‌و از زمره‌ی اسناد تاریخی خارج می‌شوند تا ثابت کنند که گویا خیابانی و دموکرات‌های آزربایجان و آزادی ستان نسبت به زبان تورکی و موللا نصرالدین موضع مثبت و حمایت‌کارانه داشته‌اند.
مطالب مرتبط:
تشکر
جلیل محمّدقلی‌زاده، مدیر نشریه‌ی تورکی موللا نصرالدین از ابوالفُتوح عُلْوی تورکیست
و مخبرالسلطنه
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/04/blog-post_20.html
شخصیت
ملی تورک و تورک‌گرا، ابوالفُتوُح عُلْوی خلخالی به‌‌روایت حمیده‌خانیم جوانشیر
همسر جلیل محمدقلی‌زاده
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/04/blog-post_53.html
مخالفت
خیابانی با انتشار موللا نصرالدین تورکی در تبریز، و دروغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های
آزربایجان‌گرایان
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_29.html
ترور
شخصیت ابوالفتوح علوی خلخالی، منتشر کننده‌ی موللا نصرالدین در تبریز، در تاریخ‌نگاری آزربایجانی و
ادبیات سیاسی آزربایجان‌گرا
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/04/blog-post_24.html
[1] مخالفت خیابانی با انتشار موللا نصرالدین تورکی در تبریز، و دروغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های آزربایجان‌گرایان
[2] مخالفت خیابانی با انتشار موللا نصرالدین تورکی در تبریز، و دروغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های آزربایجان‌گرایان
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_29.html
نامه‌ی
تورکی‌ی تقی رفعت به محمدامین رسول‌زاده
No comments:
Post a Comment