جمشیدخان افشار اورومی-مجدالسلطنه بیشتر از «اتحاد اسلام»، متمایل به «اتحاد تورک»، و متوجه به و ساعی در یک ناسیونالیسم افراط‌آمیز [تورک] است.

جمشیدخان افشار اورومی-مجدالسلطنه بیشتر از «اتحاد اسلام»، متمایل به «اتحاد تورک»، و متوجه به و ساعی در یک ناسیونالیسم افراط‌آمیز [تورک] است.

 

از گزارش شهبندر اورمیه و وکیل شهبندر تبریز به وزارت داخله‌ی عثمانلی- ٢ آوریل ١٩١٥

نوت: متن کامل این گزارش بسیار مهم تاریخی در مورد شخصیت‌ها و تشکلات و احزاب ملی تورک در تورک‌ایلی به سال‌های جنگ جهانی اول مانند جمشید خان مجدالسلطنه اورومی، حاجی بیگ بلوری تبریزی، پیشنماز سلماسی و احزاب اتحاد و ترقی اسلام – اتحاد تورک، اتحاد، اتحاد اسلام، ....؛ و شخصیت‌ها و تشکلات و احزاب غیر ملی و ضد تورک و پان‌ایرانیست مانند آزادی‌خواهان و مجاهدین افراطی باقی‌مانده از دوران مشروطیت و دموکرات‌های آزربایجان در تبریز - اردبیل، اقدامات و فعالیت‌های آن‌ها و ...  به سبب طولانی بودن بعدا در سؤزوموز منتشر خواهد شد.

متن اصلی تورکی

.......

رومیه سرآمدانین‌دان اسبق رومیه و خوی حاکمی مجدالسلطنه اردشیر جمشید، ..... جناب‌لاری آزه‌ربایجان‌ین اه‌ن ممتاز و متفکّر و معروف سیمالاری‌ندان اولوپ، دوقوز سنه‌ده‌ن به‌ری عائله‌سی‌یله برابر تیفلیس‌ده اختیارِ اقامت و بو مدّت ظرفی‌نده اورادا افکارِ اسلامیه‌یی تنویر و تهیّه‌یه حصرِ اقدام و همّت ائیله‌میش ایدی. موما الیه‌ین ظنون و اعتقاداتِ باطله پرده‌سی‌نی اهالی‌یِ اسلامیه‌یه ییرتدیرماق ایچین، لسانِ فارسی اوزه‌ره تحریر و تالیف ائیله‌دییی آثارِ قیمت‌دار میانی‌ندا، «طوقِ لعنت» نام کتاب، شایانِ مطالعه‌دیر.

جمشید اردشیرین قناعاتِ سیاسیه‌سی «اتّحاد اسلام»‌دان داها زیاده، اتّحادِ قومی‌یه، «تورک اتّحادی»‌نا مایل، مفرط بیر ناسیونالیست‌لییه متوجّه و ساعی‌دیر.

مشارالیه بون‌دان دؤرت آی اوّل، تیفلیس‌ده روس‌لار طرفی‌نده‌ن گؤردویو جبر و تضییق اوزه‌ری‌نه، معاً عائله تیفلیس‌ی ترک ایله، رومیه گؤلونون صاحبی قایین پدری شهزاده امام‌قولو حضرت‌له‌ری‌نین مقیم بولوندوغو شیشوان قصبه‌سی‌نه گه‌لمیش، و بعده رومیه‌یه گئچه‌ره‌ک اورادا بیر مدّت قالدیق‌دان سونرا ساووج‌بولاق‌دا موقّتاً اسکان ائیله‌میش‌دیر.

که‌ندی‌سی قافقاسیادا اولدوغو گیبی ایستانبول‌دا داخی بعضی محافلِ رسمیه و مهمّه‌جه تانینمیش و «طوقِ لعنت» و «عشقِ ارغوانی» نام اثرله‌ری «تورک یوردو» و «اجتهاد» جمعیت‌له‌ری‌نین مظهرِ تقدیر و تحسینی اولموش‌دور.

.......

ساووج بولاق، ٢٠ مارت، ١٣٣١ [٢ آوریل ١٩١٥]

تبریز شهبندرلییی وکیلی و رومیه شهبندری، بنده محمد راغب

 

Mecd üs-Saltana Cemşid Erdeşir’in kanâât-ı siyâsiyesi, İttihâd-ı İslam’dan daha ziyâde İttihâd-ı kavmi’ye, Türk İttihâdı’na mâil, müfret bir nasyonalistliye müteveccih ve sâîdir.

....

Rumiye serâmedânından esbak Rumiye ve Hoy hâkimi Mecd üs-Saltana Erdeşir Cemşid, .... cenapları Azerbaycan’ın en mümtaz ve mütefekkir ve maruf sîmâlarından olup, dokuz seneden beri ailesiyle berâber Tiflis’te ihtiyâr-ı ikâmet ve bu müddet zarfında orada efkâr-ı İslâmiye’yi tenvîr ve tehiyyeye ikdâm ve himmet eylemiş idi. Mûmâileyhin zunûn ve îtikâdât-ı bâtıla perdesini ahâli-yi İslâmiye’ye yırttırmak için, lisân-ı Fârsî üzere tahrir ve têlif eylediyi âsâr-ı kıymetdâr meyânında “Tûk-i Lânet” nâm kitap şâyân-ı mutâliadır.

Cemşid Erdeşir’in kanâât-ı siyâsiyesi İttihâd-ı İslam’dan daha ziyâde İttihâd-ı kavmi’ye, Türk İttihâdı’na mâil, müfret bir nasyonalistliye müteveccih ve sâîdir.

Müşârünileyh bundan dört ay evvel Tiflis’te Ruslar tarafından gördüyü cebir ve tezyik üzerine maen âile Tiflis’i terk ile Rumiye Gölü’nün sâhibi kayın pederi Şehzâde İmamkulu hazretlerinin mukîm bulunduğu Şişevan kasabasına gelmiş, ve ba'dehû Rumiye’ye geçerek, orada bir müddet kaldıktan sonra Savucbulak’ta muvakkaten iskân eylemiştir.

Kendisi Kafkasya’da olduğu gibi İstanbul’da dahi bâzı mahâfil-i resmiye ve mühimmece tanınmış ve “Tûk-i Lânet” ve “Aşk-ı Arğavâni” nâm eserleri “Türk Yurdu” ve “İctihâd” cemiyetlerinin mazhar-ı takdîr ve tahsîni olmuştur.

....

Savuculak, 20 mart 1331 (2 Avril 1915)

Tebriz şehbenderliyi vekili ve Rumiye şehbenderi, Bende Mehmet Ragıp

ترجمه‌ی فارسی:

.......

جناب مجدالسلطنه اردشیر جمشید، از متشخصین اورمیه و حاکم اسبق اورمیه و خوی ..... از برجسته‌ترین و معروف‌ترین سیماها و متفکرین آزربایجان می‌باشد که از هفت سال پیش همراه خانواده‌اش در تفلیس اقامت و در این مدت برای روشن کردن و نیکو ساختن افکار مسلمانان اقدام و همت کرده است.

مشارالیه برای پاره کردن پرده‌ی موهومات و اعتقادات پوچ اهالی مسلمان، آثار با ارزشی به زبان فارسی تحریر و تالیف کرده است. از این جمله کتاب «طوقِ لعنت» شایان مطالعه است.

افکار و دیدگاه‌های سیاسی جمشید اردشیر، بیشتر از «اتحاد اسلام»، متمایل به اتحاد قومی، «اتحاد تورک» بوده و وی متوجه و روی‌کرده و ساعی و کوشنده در نوعی ناسیونالیسم افراط آمیز [تورک] است.

وی چهار ماه قبل، به دنبال تضییقات و فشارهایی که در تفلیس از طرف روس‌ها بر او وارد شد، با خانواده‌ی خود تفلیس را ترک کرده و به قصبه‌ی شیشوان محل اقامت پدر زنش شاه‌زاده امام‌قلی که صاحب دریاچه‌ی اورمیه می‌باشد آمده و سپس به اورمیه رفته و پس از مدتی اقامت در آن جا، به طور موقتی در ساووج بولاق [مهاباد] اقامت گزیده است.

ایشان مانند قفقاز، در استانبول هم شخصیتی شناخته شده در بعضی از محافل رسمی و مهم است و آثار «طوق لعنت» و «عشق ارغوانی» او در جمعیت‌های «تورک یوردو» و «اجتهاد»، با تقدیر و تحسین مواجه شده است.

.......

ساووج بولاق [مهاباد]، ٢٠ مارت، ١٣٣١ [٢، آوریل ١٩١٥]

وکیل شهبندری تبریز و شهبندر اورمیه، مَحْمَدْ راغب

پایان

تورک یوردو: نام یک نشریه‌ی فکری ملی‌گرای تورک منتشر شده بین سال‌های ١٩١١-١٩١٨ در استانبول توسط محمت امین یورداقول (شاعر ملی تورک)، یوسوف آقچورا (نویسنده و سیاست‌مدار اصلا تاتار، از پیش‌گامان ناسیونالیسم تورک)، جلال ساحیر اه‌راوزان (نویسنده، شاعر، ناشر، سیاست‌مدار، از موسسین تورک دیل قورومو) و ...

اجتهاد: یک نشریه‌ی فکری، علمی، ادبی، سیاسی مدافع تجدد و نواندیشی اسلامی تورک، هومانیسم، غرب‌گرایی و حرکت ژؤن تورک، منتشر شده بین سال‌های ١٩٠٤-١٩٣٢ توسط عبدالله جودت، جلال نوری ایله‌ری، عبیدالله افغانی، قیلیچ‌زاده حاققی، رضا توفیق، ....

ساووج بولاق: نام اصلی شهر مهاباد فعلی که در قرون گذشته تماما تورک‌نشین - موغول‌نشین و در زمان نگاشته شدن این گزارش تورک‌نشین- کوردنشین بود. ساووج بولاق به معنی چشمه‌ی دارای آب شیرین است و نگارش آن به صورت سویوق بولاق غلط و نادرست است.

منبع گزارش:

BOA, HR.SFR (20), no. 123/17, v. 27, s. 1-4

در تورک‌گرایی جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه

جمشیدخان افشار اورومی-مجدالسلطنه بیشتر از «اتحاد اسلام»، متمایل به «اتحاد تورک»، و متوجه به و ساعی در یک ناسیونالیسم افراط‌آمیز [تورک] است.

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/08/blog-post_91.html

حسین جاوید: مجدالسلطنه تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post.html

مجدالسلطنه در سال ١٩١٠، شدیدا تورک‌گرا و سخت تورکیست بود.

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/01/blog-post_2.html

اعتراف رسمی به ‌وجود حکومت ملی تورک (دولت اتحاد تورک‌ایلی) به ‌صدارت جمشیدخان سوباتایلی افشار اورومی-مجدالسلطنه ‌در ‌سال‌های آخر جنگ جهانی اول

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/07/blog-post_8.html

ویلیام ویگرام: مجدالسلطنه، یکی از روشن‌فکرترین و آزاداندیش‌ترین نجبای ایران، فرمانده‌ای سلحشور و دلاور و رهبر قوای بومی تورک بر علیه متجاوزین آسوری-ارمنی و متحدین صلیبی آن‌ها

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/05/blog-post_20.html

جمشید سوباتای‌لی آوشار اورومی (جمشیدخان مجدالسلطنه افشار ارومی) والی آزربایجان نیمه‌مستقل- تحت الحمایه‌ی امپراتوری عثمانلی (٨ ژوئن ۱۹۱۸ - اول اوکتوبر ۱۹۱۸)

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_29.html

پیوستن جمشیدخان افشار اورومی و نیروهای تحت فرماندهی‌اش به اوردوی اسلام-عثمانلی به فرماندهی خلیل پاشا

https://sozumuz1.blogspot.com/2019/02/blog-post_5.html

دست‌گیری، تبعید و حبس جمشیدخان افشار اورومی توسط دولتین روسیه و بریتانیا

https://sozumuz1.blogspot.com/2019/01/blog-post_20.html

مستوره افشار اورومی، یک شخصیت ملی تورک و دفاع او از «تورک میللی موجادیله‌سی»، بر اساس عرض حال و شکایت وی به مجلس شورای ملی

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/03/blog-post_8.html

انعکاس شعور ملی تورک در نام‌های اشخاص خانواده‌ی جمشیدخان افشار اورومی و نادرشاه افشار، و نبود آن در نام‌های اشخاص خانواده‌ی پیشه‌وری، خیابانی، ستارخان و شاه اسماعیل

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/01/blog-post_14.html

مقالات و آثار رهبر ملی تورک جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه

جماعت ارامنه و آخرین نقشه‌ی آن‌ها برای تاسیس دولت ارمنی، به قلم جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی مجدالسلطنه- سال ١٨٩٤

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/02/blog-post_28.html

ایران‌دا تورک صنایعِ نفیسه‌سی. مقاله‌ی تورکی جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی مجدالسلطنه در باره‌ی ادب و شعر تورکی در ایران- سال ١٩١٥

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/01/blog-post_14.html

جمشیدخان افشار اورومی: ایران ادبیاتی‌نا بیر نظر. مقاله‌ی تورکی جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی مجدالسطنه‌ در دفاع از تاریخ تمدّن و میراث مدنی تورک – ١٩١۶

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/06/blog-post_12.html

مقاله‌ای از جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی: قتل عام سی هزار تورک توسط شیخ عبیدالله نهرینی به اسم ترویج شریعت در اورمیه، میاندوآب، بناب، مراغه، ملکان، ... مقدمه، تصحیح، ویرایش، زیرنویسی: مئهران باهارلی

https://sozumuz1.blogspot.com/2019/04/blog-post.html

حکما و دانشمندان اوروپایی که از طرف روحانی‌ها تکفیر شده‌اند. مولف: جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی- ١٩١٣

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_30.html

جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی، تورک اولوسال اؤنده‌رین تورک‌جه و فارس‌جا قوشوق‌لاری‌ندان

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_23.html

مجدالسلطنه افشار اورومی: تورک‌ها، برجسته‌ترین و غیورترین ملت دنیا-دونیانین ان معظم و غیور ملتی اولان تورک‌له‌ر

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/09/blog-post_73.html

جمشیدخان افشار اورومی: سلاطین تورک حامیان و مروجان علوم و فنون و هنرها بودند. زبان تورکی وسیع و بی‌نیاز است.

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/12/blog-post_25.html

جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه ١٩٠٢: گئرچه‌ک رئفورم‌لارین اویقولانماسی اولاناق‌سیز، رئفورم‌دان قونوشماق یارارسیزدیر

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/02/blog-post_23.html

روایت تورکی از قتل عامِ مردمِ ولایتِ اورمیه توسط آسوریان و ارمنیان و کوردان؛ و قدردانی مردم تورک از رهبر ملی مجدالسلطنه افشارِ نجات دهنده

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_9.html

اولوسال اؤنده‌ر جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه، دوغو تورکیستان باغیم‌سیزلیق موجادیله‌سی اوزه‌ره-١٩١٦

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/01/blog-post_29.html

رهبر ملی تورک جمشیدخان افشار اورومی:  در ماهیت واقعی حرکت مشروطه و تخریبات و قساوت اوباش و اشرار موسوم به فدائی و مجاهد

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/01/blog-post.html

نادرشاه افشار از زبان رهبر ملی تورک جمشیدخان افشار اورومی -١٩١٣

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_7.html

جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه، ١٨٩٨ میلادی -١٢٧٧ شمسی: «دولتِ عّلیه‌یِ عثمانیه امروز اسبابِ مفاخرتِ عمومِ اسلامیان می‌باشد.»

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post_13.html

در باره‌ی رهبر ملی تورک جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه

پروفسور ویلیامز جکسون: مجدالسلطنه افشار اورومی، جامع سه شخصیت دانشمند، نظامی و درباری

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/11/saturdaydecember-17-2011-abraham_13.html

جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی-مجدالسلطنه (١٨٦٤-١٩٤٠)

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/10/blog-post.html

جمشیدخان سوباتای‌لی بکیشلو مجدالسلطنه افشار اورومی

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/09/blog-post_20.html

جهالت است یا مانقورتیسم؟ بایکوت جمشیدخان سوباتای‌لی افشار اورومی و حاجی بیگ بلوری تبریزی و علی‌احسان پاشا و خلیل پاشا و یاران کرامشان

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_24.html

اورمولو و افشار اولان «جمشیدخان افشار اورومی» (مجدالسلطنه) و آزه‌ربایجان‌چی‌لارین اونا قویدوغو بایکوت

https://sozumuz1.blogspot.com/2016/12/blog-post_15.html

جمشیدخان مجدالسلطنه و قیصرخانیم افشار در کتاب نیکیتین

https://sozumuz1.blogspot.com/2017/12/blog-post_24.html