از خیانات فرقهی دموکرات آزربایجان: دشمنی با تورک و مخالفت با فدرالیسم
مئهران باهارلی
.png)
خلاصه:
در ربع اول قرن بیستم در نتیجه‌ی ظهور و تعمیق سریع شعور ملی تورک در میان تورک‌های امپراتوری‌های تزاری و عوثمان‌لی، قفقاز و ایران قاجاری، در تورک‌ایلی هم تشکیلات و احزاب و جمعیت‌های متعدد تورک‌گرا تاسیس شد (تورک موجاهيدله‌ر فيرقه‌سی- تبریز، جمعیت اتحاد اسلام، حزب اتفاق و ترقی اسلام، حزب اتحاد تورک – به صدارت جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمولو مجدالسلطنه، تورک اوجاغی قاجار، کومیته‌ی تورکوفیل - اورمو، هئیت فلاحین و مالکین - اورمو، ...)[1]. به لحاظ سیاسی بعضی از این تشکیلات طرف‌دار تحت الحمایه‌ی امپراتوری عوثمان‌لی شدن کل دولت و قلم‌روی قاجاری در بستر اتحاد تورانی، بعصی دیگر طرف‌دار تاسیس دولت فدرال تورک در شمال غرب ایران (شامل همه‌ی مناطق تورک‌نشین ایالت آزربایجان و ولایات خمسه و دیلم و عراق عجم)، و دسته‌ی بزرگ‌تری خواهان الحاق تورک‌ایلی به قفقاز تورک و تحت‌الحمایه‌ی عوثمان‌لی شدن مجموع آن دو و یا مستقیما الحاق تورک‌ایلی به قلم‌روی عوثمان‌لی بودند. تشکیلات و احزاب و جمعیت‌های تورک‌گرا مخصوصا در غرب آزربایجان و ولایت همدان ریشه‌دار و قوی و دارای حمایت مردمی بسیار گسترده‌ای بودند.
در این دوره فرقهی دموکرات آزربایجان مهم‌ترین نیروی سیاسی ضد تورک در تبریز بود. فرقهی دموکرات آزربایجان - تبریز، شعبه‌ی ایالتی فرقهی دموکرات ایران – تهران و یک تشکیلات سیاسی و تروریستی و پان‌ایرانیستی بود. اساس ایدئولوژی فرقهی دموکرات آزربایجان – تبریز را اعتقاد به ملت ایران ایجاد شده در دوره‌ی مشروطیت انگلیسی توسط بریتانیا و ازلی‌ها و پارسی‌های هندوستان و ماسون‌ها و باستان‌گرایان ایرانی، انکار وجود تورک در ایران و آزربایجان، دشمنی با هویت ملی تورک و زبان تورکی، این که فارسی زبان ملی همه‌ی ایرانیان و از جمله تورک‌ها است، لزوم «توحید لسانی» (فارس‌سازی تورک‌ها)، اعتقاد شدید به «مرکزیت» (یونیتاریسم) و دشمنی با «عدم مرکزیت» (فدرالیسم) تشکیل می‌داد.
فرقهی دموکرات آزربایجان – تبریز که رهبران آن باقی‌مانده‌گان جنبش ضد تورک مشروطیت انگلیسی بودند، در کارنامه‌ی خود اقداماتی ضد تورک مانند ایجاد رسم جریمه و مجازات برای صحبت کردن به تورکی، و ممنوع کردن زبان تورکی در محافل و ادارات و مدارس برای نخستین بار در تاریخ ایران را دارد. در سال‌های جنگ جهانی اول و فاجعه‌ی قاراقیرقین - جیلولوق نیز، فرقهی دموکرات آزربایجان متفق انگلیس‌ها و داشناک‌ها و دیگر تروریست‌ها و ناسیونالیست‌های افراطی ارمنی، و بر علیه و دشمن ولی‌عهد تورک‌گرا محمدحسن میرزا، قوای ملی تورک بومی و عوثمان‌لی، احزاب تورک‌گرا و طرف‌داران اتحاد آزربایجان با قفقاز و الحاق تورک‌ایلی به عوثمان‌لی بود و به زدوخورد و عملیات تروریستی و سابوتاژ بر علیه آن‌ها می‌پرداخت (متفق انگلیس بودن فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز، در منابع متعدد فارسی، تورکی و اوروپایی ذکر و تثبیت شده است[2]).
اما تاریخنگاری آزربایجانی در رفتاری ناشایست، مانند کل تاریخ ملت تورک و وطن تورک‌ایلی، فرقهی دموکرات آزربایجان – تبریز را هم به صورت وارونه، یک تشکیلات دموکرات، ملی، طرف‌دار فدرالیسم، حتی خواهان استقلال آزربایجان از ایران و تورک‌گرا معرفی کرده است. این عمل، شارلاتانیزم است. امروز هم علاوه بر تاریخنگاری آزربایجانی، حرکت موسوم به حرکت ملی آزربایجان هم، علی‌رغم دست‌رسی گسترده‌ی عموم به اسناد و منابع دست اول در باره‌ی حقایق و ماهیت و سیاست‌های فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز، به وارونه‌نویسی و وارونه‌نمایی این جریان پان‌ایرانیستی و ضد تورک، و تقدیر و تقدیس رهبر آن حرکت (خیابانی) به عنوان یک شخصیت ملی تورک ادامه می‌دهد و با این عمل خیانتی جدید در ادامه‌ی خیانت‌های آزربایجان‌گرایان ربع اول قرن بیستم مرتکب می‌شود.
AZERBAYCAN DEMOKRAT FIRKASI’NIN HIYANETLERİNDEN: TÜRK DÜŞMANLIĞI VE FEDERALİZM’E KARŞI ÇIKMA
Özet
20. yüzyılın ilk çeyreyinde Çarlık ve Osmanlı imparatorlukları, Kafkaslar ve Kacar İranında Türkler arasında modern Türk milli bilincinin ortaya çıkması ve hızla derinleşmesi sonucu, Türkili’de de çok sayıda Türkçü örgüt, parti ve kurum ortaya çıkmıştır) Türk Mücahidler Fırkası -Tebriz, İttihad-ı İslam Cemiyeti, İslam İttifak ve Terakki Partisi, Türk Birliyi Partisi - Urmulu Cemşid Han Subataylı Afşar Mecd üs-Seltene liderliyinde, Kacar Türk Ocağı, Urmu Türkofil Komitesi, Urmu Ekinçilerle Mâlikler Komitesi, … ) .
Siyasi açıdan bu kuruluşların bir kısmı Turan Birliyi bağlamında Kacar devleti ve topraklarının tamamının Osmanlı İmparatorluğu koruması altına bulunan bir devlet ve ülkeye dönüştürülmesinden yanayken, öteki bir kısmı İran’ın kuzeybatısında (Azerbaycan, Hamsa, Deylem ve Irak-ı Acem’in tüm Türk bölgelerini içeren) bir Türk federal devletin kurulmasından yanaydı. Daha büyük bir grup ise, Türkili'nin Türk Kafkasya'yla birleşip ve bu ikisinin Osmanlı'nın himayesi altına girmesini, veya Türkili’nin tek başına doğrudan Osmanlıya katılmasını istiyordu. Bu Türkçü örgütler, partiler ve kuruluşlar özellikle Batı Azerbaycan ve Hemedan vilayetlerinde çok daha köklü ve güçlülerdi.
Bu dönemde Türk karşıtı en önemli siyasi güç, Tahrandaki İran Demokrat Partisinin Tebriz şübesi olan Azerbaycan Demokrat Partisi idi. Paniranist, Farsçı ve Anti Türk siyasi ve terörist bir örgüt olan Azerbaycan Demokrat Partisinin ideolojisini şu ilkeler oluşturuyordu: İngiliz Meşruteçiliyi döneminde Britanya devleti, Hindistan'daki Zerdüştiler, Masonlar ve islam öncesi Pers İmparatorluğunu ihya etmek isteyenler tarafından yaratılan İran Milletine inanç; İran ve Azerbaycan'da Türklerin varlığının inkar edilmesi; Türklerin milli kimliyine ve Türk diline düşmanlık; Farsçanın Türkler dahil tüm İranlıların milli dili olmasını savunma; "dil birliyi"in gerekliliyi (Türklerin Farslaştırılması) ile "merkezileşmeye" güçlü inanç (unitarizm), ve "adem-i merkezileşmeye" (federalizm) katı düşmanlık.
Liderleri Türk karşıtı İngiliz Meşruteçilik Hareketinin kalıntıları olan Azerbaycan Demokrat Partisi'nin karnesinde İran tarihinde ilk kez Türkçe konuşmak için getirilen cezalar, ve devlet daireleri ile okullarda Türkçenin yasaklanması gibi uygulamalar vardır. Birinci Dünya Savaşı ve Hırıstiyan silahlı güçlerin yaptığı Kara kırkın-Ciloluk soykırımı yıllarında da Azerbaycan Demokrat Partisi Türkçü veliaht Muhammed Hasan Mirza Kacar ve yerli- Osmanlı Türk milli güçlerine karşı İngilizler, Taşnaklar ve diyer Ermeni aşırı milliyetçiler ve teröristler ile ittifak halindeydi. Türkçü şahsiyetler ve partiler, Azerbaycan'ın Kafkasya ile birleşmesini veya Türkil'inin Osmanlı'ya ilhakını destekleyenlerle çatışıyor, onlara karşı terörist operasyonlar ve sabotajlar yapıyordu (Tebriz Demokrat Partisinin İngiliz müttefiki olduğu gerçeyi bir çok Fars, Türk ve Avrupa kaynağında geçmektedir).
Geçen yüzyılda Azerbaycan
tarih yazıcılığı, Türk milletinin ve Türk vatanı Türkili’nin tüm tarihi gibi, son
derece yanlış bir davranışla ve tarihi gerçeklere ters bir şekilde yeniden
yazarak, Tebriz Azerbaycan Demokrat Partisini de federalizmden yana, demokrat, ve
milli bir teşkilat, hatta Azerbaycan'ın İran'dan bağımsızlığı isteyen Türkçü
bir parti haline dönüştürmüştür. Bugün bile araştırmacılar ve kamuoyunun
belgelere ve kaynaklara ilk elden ve geniş erişimine rağmen, sözde Azerbaycan Milli
Hareketi, Tebriz Azerbaycan Demokrat Partisi ve politikaları hakkında, yalan yaymaya
devam ediyor, bu Türk karşıtı hareketi Türklerin milli karakteri ve onun Paniranist
– Farsçı liderini milli şahsiyet diye övüp kutsuyor. Bununla da 20. yüzyılın
ilk çeyreyindeki Azerbaycan Demokrat Partisi'nin yaptığı hıyanetlerin devamında
Türk halkına karşı yeni bir ihanete imza atıyorlar.
٢-در زیر دو پاراگراف از محمدعلی بادام‌چی تبریزی، یکی از پنج رهبر اصلی فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز و شخص دوم آن بعد از خیابانی را در باره‌ی مرام پان‌ایرانیستی، فارس‌گرایانه و ضد تورک آن، دشمنی‌اش با هویت ملی تورک، سیاست‌های این تشکیلات در مخالفت با فدرالیسم و استقلال آزربایجان و در دفاع از توحید لسانی – فارس‌سازی تورک‌ها، و توسل او به خشونت برای مقابله با تورک‌گرایان در سال‌های جنگ جهانی اول را آورده‌ام. (از جزوه‌ی «فعالیت و اقدامات شیخ محمد خیابانی»، به قلم محمدعلی بادام‌چی تبریزی و حسین کاظم‌زاده ایرانشهر تبریزی، با مقدمه‌ی رضازاده شفق تبریزی، نوشته شده در سال ١٩٢٦. این جزوه ٥ سال بعد از اتمام ماجرای آزادی سِتان، توسط انتشارات پان‌ایرانیستی ایرانشهر در برلین و به خاطره‌ی خیابانی چاپ شده است).
مرام، ایدئولوژی و مواضع و تاکتیک‌های سیاسی فرقهی دموکرات آزربایجان را بادام‌چی که یکی از مطلع‌ترین و باصلاحیت‌ترین افراد در این موضوع بود در این دو پاراگراف به وضوح بیان می‌کند:
-بادام‌چی آزربایجان را «اکلیل تاج با عظمت کیان» می‌نامد. این بیان، اعتقاد رهبران فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز به باستان‌گرایی ایرانی و نژادپرستی آریایی را نشان می‌دهد. در این بیان کیان به معنی پادشاهان کیان (کی‌قباد - اولین آن‌ها، کی‌خسرو، کی‌کاوس، کی‌لهراسب، دارا - آخرین آن‌ها)؛ و منظور از تاج کیان، کلاه پادشاهان کیانی است (به‌پرسیدشان از نژاد کیان/وز آن نام‌داران و فرخ گوان؛ به سر بر نهادش کلاه‌کیان/به‌بستش کیانی کمر بر میان .فردوسی)
-فرقهی دموکرات آزربایجان مساله‌ی تورک – فارس و ایران – توران را محصول عوثمان‌لی‌ها می‌دانست و منکر وجود ریشه‌های بومی برای آن بود. در حالی که کشمکش تورک – تاجیک ریشه‌های تاریخی بومی عمیقی در ایران و منطقه دارد. حتی حرکت ضد تورک مشروطیت که فرقهی دموکرات آزربایجان – تبریز محصول آن بود هم نتیجه‌ی کشمکش تاریخی تورک – فارس و پیروزی عنصر فارس و فارس‌گرایان (مشروطه) بر عنصر تورک (قاجار) و تورک‌گرایان بود.
-بادام‌چی می‌گوید فرقهی دموکرات آزربایجان معتقد به وطن‌پرستی (میهن ایران) بود و به ایرانیت (ملت ایران و نژاد ایرانی و ....) مباهات و افتخار می‌کرد و امتحان خود را در ایرانیت (انکار تورکیت و دشمنی با آن) داده بود. این بیان آشکارا نشان می‌دهد که فرقهی دموکرات آزربایجان ربطی به ملت تورک و مجادله‌ی ملی تورک نه‌داشت، در خارج و بر علیه آن‌ها، و یک حرکت ملی‌گرایانه‌ی ایرانی - فارسی بود (نام دیگر دموکرات‌های آزربایجانی در تبریز «ملیون»، به معنی ناسیونالیست‌های ایرانی بود).
-بادام‌چی از دو تشکیلات سیاسی وقت به نام «اتحاد اسلام» و «جمعیت اتفاق و ترقی» که فرقهی دموکرات آزربایجان با آن‌ها دشمنی داشت و به مبارزه و زدوخورد می‌پرداخت نام می‌برد. به‌گفته‌ی او اتحاد اسلام خواهان جدا ساختن آزربایجان، الحاق آن به قفقاز و داخل نمودن ترکیب آن دو در ممالک عوثمان‌لی؛ و جمعیت اتفاق و ترقی یک جریان معتقد به عدم مرکزیت و فدرالیسم بود. (دو تشکیلات تورک‌گرای مذکور، «جمعیت اتحاد اسلام»، و «فرقهی اتحاد و ترقی اسلام» که بعدا توسط رهبر ملی تورک جمشید خان سوباتای‌لی افشار اورمولو – مجدالسلطنه تبدیل به «فرقهی اتحاد تورک» شد، است). بادام‌چی تورک‌های بومی حامی این دو تشکیلات تورک و تورک‌گرا را «خائنین داخلی» و «بی‌شرف‌ترین مردم» می‌نامد. و با این ناسزاگویی، عمق دشمنی و کینه‌توزی فرقهی دموکرات آزربایجان به قوای ملی تورک و تورک‌گرایان و شخصیت‌ها و تشکیلات ملی تورک را به عیان آشکار می‌سازد.
-بادام‌چی می‌گوید فرقهی دموکرات آزربایجان به شدت مخالف استقلال آزربایجان و نیروی اصلی مخالف اتحاد – الحاق آزربایجان به قفقاز و عوثمان‌لی در تبریز بود. این واقعیت در شعار اصلی این تشکیلات، یعنی «آزربایجان جزء لاینفک ایران است» که آن را با خطوط برجسته در تمام نشریات و جراید خود درج و به عموم اعلام می‌کرد هم منعکس شده بود. او ایده‌ی الحاق آزربایجان به قفقاز و جزء ممالک عوثمان‌لی شدن آن را «مالیخولیای چندین صد ساله‌ی عوثمان‌لی» (مالیخولیا: بیماری روانی با عوارضی چون توّهم، هذیان)، «خیالات» و «فکر سخیف» می‌نامد.
-بادام‌چی می‌گوید فرقهی دموکرات آزربایجان نه تنها خواستار استقلال آزربایجان از ایران نه‌بود، بلکه مدافع شدید «مرکزیت» (یونیتاریسم) و مخالف قطعی «عدم مرکزیت» (فدرالیسم) بود. این در حالی است که تاریخنگاری آزربایجانی و مانقورتیسم تبریزی و مخصوصا آزربایجان‌گرایان استالینیست، در یک صد سال گذشته تشکیلات پان‌ایرانیستی فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز که حتی مخالف فدرالیسم بود را به صورت طرف‌دار استقلال آزربایجان عرضه کرده‌اند. تقدیم حکومت آزادی سِتان به عنوان یک حکومت ملی تورک، فدرالیست، استقلال‌طلب،... هم یکی از سلسله دروغ‌پردازی‌های سیستماتیک و بی‌شمار تاریخنگاری آزربایجانی است.
-بادام‌چی «تورک» را صرفا در اشاره به عوثمان‌لی‌ها به‌کار می‌برد. این یک تلقی پان‌ایرانیستی است که صرفا و فقط عوثمان‌لی‌ها (و تورکستان قدیم و ....) را تورک می‌داند. اما هرگز تورک‌های ساکن در ایران و تورک‌ایلی و دیگر نقاط ایران را تورک نه‌می‌نامد؛ منکر تورک بودن این‌ها، معتقد به ایرانی و فارس بودن و تغییر داده شدن زبانشان به زور توسط موغول‌ها است. انکار تورکیت تورک‌های ساکن در ایران و صرفا عوثمان‌لی‌ها را تورک نامیدن، ترمینولوژی کلیسای ارمنی و دولت‌های صلیبی اوروپایی است و ریشه‌ی تاریخی آن به دوران سه شاه ضد تورک صفوی یعنی شاه اسماعیل اول، شاه تهماسب اول و شاه عباس اول و دوکترین صلیبی ساخته‌ی صفویسم بر می‌گردد. این کاربرد در دوره‌ی مشروطیت در ایران بسیار شایع شد. مخصوصا مانقورت‌های تورک منسوب به جریان چپ ایرانی از مرکز و شرق آزربایجان مانند تقی ارانی تبریزی تورک نامیدن ملت تورک ساکن در ایران را ننگ می‌دانستند. پیشه‌وری نیز که یک چپ ایران‌گرا و ضد تورک و از ستایش‌گران ارانی بود، تورک را مانند پان‌ایرانیست‌ها و ارانی، صرفا برای عوثمان‌لی‌ها به‌کار می‌برد و معتقد بود که «تورک‌ها از قدیم دشمن ما هستند».
-بادام‌چی می‌گوید «آزربایجان فعلا تورک‌زبان است»، یعنی زبان او در آینده دوباره فارسی خواهد شد. به واقع فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز، علاوه بر فعالیت‌های سیاسی و تروریستی‌اش بر علیه تورک‌گراها، پیش‌گام در اقدامات فرهنگی برای فارس‌سازی مردم تورک و تغییر دادن زبان تورکی به فارسی و الهام دهنده به رضا شاه بعدی در نسل‌کشی زبانی و ملی تورک در ایران هم است. اقداماتی مانند: تاسیس مدارس فارسی‌زبان در آزربایجان، ممنوع ساختن زبان تورکی در مدارس و ادارات، گذاردن صندوق جریمه برای صحبت کردن به تورکی، دعوت از شاعر پان‌ایرانیست و ضد تورک عارف قزوینی که رهبر معنوی فرقهی دموکرات آزربایجان – تبریز بود برای اجرای کونسرت‌های ضد تورک در تبریز و تامین مالی او، و بعدها برگزاری کونگره‌ی فارسی در تبریز، نقش در تاسیس سلطنت پهلوی ....
-بادام‌چی می‌گوید فرقهی دموکرات آزربایجان با تورک‌گراها که قائل به عدم مرکزیت و یا طرف‌دار مستقل شدن و الحاق آزربایجان قاجاری به قفقاز آزربایجان و یا عوثمان‌لی بودند همیشه در «مبارزه» بود و به «زد و خورد» می‌پرداخت. در این‌جا منظور از زد و خورد و مبارزه، صرفا «مبارزه‌ی سیاسی» و «زد و خورد اندیشه» نیست. بلکه با توجه به مشی خشونت‌آمیز رهبری فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز که معتقد به سرکوب مخالفین فکری و سیاسی خود و دارای یک کومیته‌ی ترور برای قتل و حذف مخالفینشان بود، مقصود مبارزه‌ی قهرآمیز و زد و خورد فیزیکی و ترور و به قتل رسانیدن تورک‌گرایان است.
-بادام‌چی هنگام اشاره به شخصیت ملی تورک مین‌باشی «یوسف ضیاء بیگ طالب‌زاده» رئیس «هئیت مخصوصه‌ی اوردوی ششم» عوثمان‌لی به هنگام آزادسازی تبریز و رئیس قفقازی «جمعیت اتحاد اسلام» تاسیس شده در ١٩١٨[3]، اسم شهر باکو را به صورت پارسی سره‌ی «بادکوبه» ذکر می‌کند. فارس‌سازی اسامی تورکی و غیر فارسی هم یک رفتار و تدبیر پان‌ایرانیستی بود و است.
پایان مقدمه‌ی مئهران باهارلی
دشمنی فرقهی دموکرات آزربایجان تبریز با تورک و مخالفت او با فدرالیسم
محمدعلی بادام‌چی تبریزی-١٩٢٦
(از جزوه‌ی «فعالیت و اقدامات شیخ محمد خیابانی»، به قلم محمدعلی بادام‌چی تبریزی و حسین کاظم‌زاده ایرانشهر تبریزی، با مقدمه‌ی رضازاده شفق تبریزی، نوشته شده در سال ١٩٢٦، ٥ سال بعد از اتمام ماجرای آزادی سِتان، چاپ انتشارات پان‌ایرانیستی ایرانشهر در برلین به خاطره‌ی خیابانی).
«پس از ورود عوثمانی‌ها به تبریز جمعیتی به نام «اتحاد اسلام» تشکیل داده و «یوسف ضیاء بیگ» را که اصلاً قفقازی و از معلمین بادکوبه بود صدر جمعیت مذکور معین؛ و کم کم بنای مداخله در امورات کشوری و لشگری ایران گذاشته؛ و زمزمه‌ی تورک - فارس؛ ایران - توران کرده؛ می‌خواستند آزربایجان را که جزء لاینفک ایران و اکلیل تاج باعظمت کیان است به قفقاز ملحق و جزو ممالک شاهانه‌ی عوثمانی به‌کنند. تنها قوه‌ای که در مقابل این مالیخولیای چندین صد ساله‌ی خود دیدند که بنای مخالفت با این فکر سخیف گذاشته، فرقهی مقدس دموکرات را – که با وطن‌پرستی و ایرانیت مباهی و مفتخر و در مواقع سخت امتحان ایرانیت خود را داده‌اند - مشاهده کرده؛ و دیدند که با وجود فرقهی دموکرات نه‌می‌توانند این لقمه‌ی چرب از حلقوم به پائین به‌برند و هر گونه عملیات استقلال‌شکنانه‌ی آن‌ها را فرقهی دموکرات خنثی می‌کند. ... خائنین داخلی و بی‌شرف‌ترین مردم که از جمله‌ی آن‌ها بود «مکرم الملک» پسر حاجی عدل الملک که حالا لقب قائم‌مقامی دارد، موید خیالات آن‌ها شده و در این باب سندی که به عوثمانی‌ها نوشته فعلاً اصل و فوتوگراف همان سند در دست است .... در صوفیان بنا به تحریک مکرم الملک عوثمانی‌ها تلفون کردند که حبسی‌ها [خیابانی، نوبری، ...] را به قارس به‌برند. ... در آلکساندراپول بنا به شیطنت دو سه نفر سلماسی، «کاظم پاشا» فرمانده‌ی قوای ساخلوی تبریز که مراجعت کرده و در آلکساندراپول اقامت داشت، سه نفر حبسی را دوباره توقیف.... [کرد]».
«چه طور تصور می‌توان کرد که دموکرات‌ها قائل به تجزیه‌ی آزربایجان [از ایران] شوند، در حالتی که اصل مهم مرام آن‌ها و شالوده‌ی تشکیلات فرقهی دموکرات در روی مرکزیت ریخته شده و دموکرات‌ها هستند که با «جمعیت اتفاق و ترقی» که قائل به عدم مرکزیت بودند همیشه در «زد و خورد» بودند. شعار فرقهی دموکرات که با خطوط برجسته در تمام نشریات و جراید خود درج و به عموم اعلام کرده این است: «آزربایجان جزء لاینفک ایران است». مبارزه‌ی دموکرات‌ها با تورک‌ها و آن همه حبس و فشار در سر همین مساله بود که تورک‌ها می‌خواستند آزربایجان را که فعلا تورک‌زبان است به خودشان ملحق کنند و دموکرات‌ها قبول نه‌کرده و مخالفت نمودند»
گؤروتون یازی‌لاری:
باش‌لیق:
ایران شاعیری، خواننده‌سی و سازنده‌سی عاریف
یئرکیپ‌ده
(نقشه‌ده): بو توپراق‌دا فارس دیلی‌نده‌ن باشقا دیل گه‌ره‌ک اولماسین. ایران
آلت‌دا
(عاریف): بو زهریمار اولموش تیریه‌ک دیلیمه ده‌یه‌ن گیبی، جهان‌گیرلیک فیکیرله‌ری
باشیم‌دا اویناماغا باش‌لییور.
Görütün yazıları:
Başlıq: Îrân şâiri, xânendesi ve
sazandası Ârif
Yérkipde: Bu topraqda Fars
dilinden başqa dil gerek olmasın. Îrân
Altda Ârif: Bu zehrimar olmuş
tiryek dilime deyen gibi, cahangirlik fikirleri başımda oynamağa başlıyor.
(ایران: در این زمین، به جز زبان فارسی، زبان دیگری نه‌باید
وجود داشته باشد.
عارف، شاعر، خواننده و نوازنده‌ی ایرانی: هر وقت زبانم به این تریاک زهرمار شده می‌خورد، افکار جهانگیرانه در کله‌ام شروع به رقص می‌کنند)
موللا نصرالدین،
شنبه ٩ ربیع الاخر، ١٣٤٣ [نووامبر ٦، ١٩٢٤]، اون‌سه‌ککیزینجی ایل، سایی ٢٢، ص ١٢
Molla Nesreddin, Şenbe 9 Rebi’elâxir 1343 [Nov 6, 1924], Onsekkizinci il, Sayı 22, s. 12
برای مطالعه‌ی بیشتر:
عارف،
بانا باخ! هجو عارف قزوینی شاعر نژادپرست ضد تورک و رهبر معنوی فرقهی دموکرات
آزربایجان در نشریه‌ی موللانصرالدین
https://sozumuz1.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html
کربلایی
علی آقا حریری از رهبران فرقهی دموکرات آزربایجان: دشمن تورک، عامل انگلیس، تروریست،
پان‌ایرانیست، پاک‌دین و حامی و مرید نژادپرست معروف عارف قزوینی
https://sozumuz1.blogspot.com/2022/06/blog-post_10.html
جمشید
خان سوباتای‌لی افشار اورمویی و دخترانش در تورک اوجاغی استانبول به‌روایت عارف
قزوینی
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/01/blog-post_17.html
ممنوع ساختن زبان تورکی در مدارس و تعلیم و تعلم به‌‌تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان- آزادی‌ستان
تبریز مرکز جنبش ملیت‌گرایی ایرانی
بوده است
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/01/blog-post_12.html
کتاب درسی مشروطیت: بعد از این تورکی
حرف نه‌زنیم. اگر او تورکی حرف زد جواب نه‌دهیم
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/04/blog-post_19.html
کتاب درسی دوره‌ی مشروطیت: زبان مردم
تورک در آزربایجان قبل از غلبه‌ی موغول، فارسی بود
http://sozumuz1.blogspot.com/2020/02/blog-post_9.html
موضع منفی خیابانی نسبت به زبان
تورکی به ادعای عبدالله بهرامی
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/blog-post_26.html
دستور موکد خيابانی برای تحميل زبان
فارسی به کودکان تورک و تنبيه آنان به جرم تورکی‌گويی به روايت ناصح ناطق
https://sozumuz1.blogspot.com/2018/07/blog-post_8.html
مخالفت خیابانی با انتشار مجله‌ی تورکی
موللا نصرالدین در تبریز، و دورغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های آزربایجان‌گرایان
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_29.html
مئهران باهارلی – آزادی ستان، نشریه‌ی
دموکرات‌های آزربایجان تبریز برای اعتلای زبان و ادبیات فارسی (منتشر خواهد شد)
لغو تدریس زبان تورکی در دوره‌ی
حاکمیت آزادی سِتان در مدرسه‌ی مموریال آمریکایی تبریز
http://sozumuz1.blogspot.com/2022/09/blog-post_13.html
از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان: ممنوع
کردن تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/07/blog-post.html
از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان:
فیوضات و طراحی نسل‌کشی ملی و زبانی تورکی در ایران
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_17.html
مواضع غیر ملی و ضد تورک
دموکرات‌های آزربایجان، سرکوب تورک‌گرایان و نیروهای ملی تورک توسط دموکرات‌های
آزربایجان – آزادی ستان
مبارزه‌ی قهرآمیز و زدوخورد فیزیکی
دموکرات‌های آزربایجان با تورک‌گرایان و قائلین به‌ع دم مرکزیت (فدرالیست‌ها،
آزادی‌خواهان و ملیون واقعی)
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/03/blog-post_3.html
کومیته‌ی تروریستی خیابانی- دموکرات‌های
آزربایجان
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/03/blog-post.html
اخلالگری‌ها و سابوتاژهای دموکرات‌های
آزربایجان در تبریز بر علیه نیروهای متحد تورک بومی-عوثمان‌لی
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/blog-post_28.html
خیانت عده‌ای از دموکرات‌های
آزربایجان و اشغال اورمو توسط سیمیتقو
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/1.html
از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان مشروطه‌طلب
و دموکرات‌های آزربایجان: برآمدن
رضا شاه
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/12/blog-post_12.html
فریت گووه‌ن آجودان مخصوص جمشید خان،
و از نزدیکان آتاتورک: مجدالسلطنه افشار یک تورک بسیار فداکار، فوق‌العاده اصیل
و دانش‌مند بود که خانواده و ثروت خود را در راه تورک‌چولوک – تورک‌گرایی
فدا نمود
http://sozumuz1.blogspot.com/2022/11/blog-post_18.html
حسین جاوید: مجدالسلطنه تنها شخصیت
طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقهی دموکرات آزربایجان
http://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post.html
شخصیت ملی تورک تبریزلی حاجی بیگ
(حاجی میرزا آقا بلوری) و حزب مجاهدان تورک (تورک موجاهیدله‌ر فیرقه‌سی)
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_9.html
تبعید سه رهبر فرقهی دموکرات
آزربایجان (خیابانی، نوبری، بادام‌چی) به دلیل تبلیغات انگلیس‌پرستانه و
فعالیت‌های ضد تورک‌شان
http://sozumuz1.blogspot.com/2021/08/blog-post_49.html
پیوستن تقی رفعت به حرکت ایران‌گرا‌ی
آزادی سِتان و دلائل آن
http://sozumuz1.blogspot.com/2022/05/blog-post_19.html
ميرزا علی آقا هئيت تبريزی: يک شخصيت
ملی تورک
https://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_15.html
[1] کومیته‌ی تورکوفیل –
تورک‌گرای اورمو ١٣٠٤ (اورمو تورک‌چو قومیته‌سی ١٩٢٥)
https://sozumuz1.blogspot.com/2023/09/blog-post_3.html
حزب
مجاهدان تورک (تورک موجاهيدله‌ر فيرقه‌سی) و رهبر آن تبريزلی حاجی بيگ (حاجی ميرزا
آقا بلوری)
http://sozumuz1.blogspot.com/2018/12/blog-post_9.html
تشکیل
«حزب اتحاد اسلام» در خوی، سالماس و اورمو
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_31.html
مارش‌های
تورکی در خاطرات سردار شجاع داماد ناصرالدین شاه و از موسسین تورک اوجاغی قاجاری
https://sozumuz1.blogspot.com/2024/12/blog-post_24.html
تاسیس
و اهداف تشکیلات «تورک اوجاغی قاجار» به روایت علی‌محمد دولت‌آبادی
https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_22.html
تروئیکای
مدافع استقلال آزربایجان ایران، اتّحاد با قفقاز و ایجاد دولتی تورک تحت‌الحمایه‌ی
عوثمان‌لی در سال ۱۹۱۸ ویا «قاجار تورک
اوجاغی» به روایت ملک‌زاده‌ی تبریزی
https://sozumuz1.blogspot.com/2017/02/blog-post_27.html
شعبه‌ی
ایرانی کومیته‌ی تورک اوجاغی عوثمان‌لی به روایت عمارلو
https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_14.html
کومیته‌های
بومی «تورک اوجاغی» در آستارا و توصیه‌های کارگزار وزات خارجه‌ی ایران برای ریشه‌کن
کردن زبان تورکی و مستعمره‌سازی آزربایجان
http://sozumuz1.blogspot.com/2017/05/blog-post_20.html
شعبه‌ی
حزب اتّحاد و ترقّی، و کومیته‌ی اتّحاد اسلام در تبریز، ١٩٢٢-١٩٢٣
https://sozumuz1.blogspot.com/2024/09/blog-post_21.html
تشکيلات
تورک‌گرای «هئيت ملاکين و فلاحين» در اورمو - مارس ١٩٢٥ و سرکوب آن توسط مقامات
دولتی و لشکری ايران
https://sozumuz1.blogspot.com/2018/10/blog-post_7.html
میرزا
اسدالله افشار اورمویی - منشورالسلطان، تشکیلات «هئیت متحده‌ی آزربایجان»، و
اعتراض به سیاست نسل‌کشی زبانی و ملی
تورک و مستعمره‌سازی تورک‌ایلی توسط دولت رضا شاه
[2] «فرقهی
اتحاد اسلام» در تورک‌ایلی و برافراشتن پرچم آن در اردبیل توسط حاجی شعبان‌علی
زنجانی
«حاج
شعبان‌علی پس از آن که از طرف کومیته‌ی ایالتی فرقهی دموکرات نزد جنگلی‌ها رفت،
بر ضد انگلیسی‌ها و روس‌ها از تورک‌ها جانب‌داری نمود و پس از مراجعت به اردبیل
فعالیت‌هائی برای اتحاد اسلام به‌عمل آورد. در آن هنگام، تورک‌ها در تبریز بودند و
طرف‌داران سیاست انگلستان [فرقهی پان‌ایرانیستی دموکرات آزربایجان] از آن شهر
فرار کرده یا تبعید می‌گشتند ...»
https://sozumuz1.blogspot.com/2017/01/blog-post_6.html
کربلایی
علی آقا حریری از رهبران فرقهی دموکرات آزربایجان: دشمن تورک، عامل انگلیس، تروریست،
پان‌ایرانیست، پاک‌دین و حامی و مرید نژادپرست معروف عارف قزوینی
https://sozumuz1.blogspot.com/2022/06/blog-post_10.html
حسین
جاوید: مجدالسلطنه تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقهی
دموکرات آزربایجان
http://sozumuz1.blogspot.com/2021/04/blog-post.html
تبعید سه رهبر فرقهی دموکرات
آزربایجان (خیابانی، نوبری، بادام‌چی) به دلیل تبلیغات انگلیس‌پرستانه و
فعالیت‌های ضد تورک‌شان
[3] مین‌باشی یوسف ضیاء
طالب‌زاده، و اقدامات او در ایجاد پایه‌های دولت ملی تورک‌ایلی ١٩١٨- ١٩١٩
%20(1).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
No comments:
Post a Comment