لوحه‌های «تورکی حرف زدن ممنوع است» در مدارس و آموزش‌گاه‌ها، به روایت محمدعلی صفوت

 

لوحه‌های «تورکی حرف زدن ممنوع است» در مدارس و آموزش‌گاه‌ها، به روایت محمدعلی صفوت

 

مئهران باهارلی

 

محمدعلی صفوت تبریزی، یک «آزربایجان‌گرای ایران‌گرا»، از فعالین مشروطه‌طلب، و از رهبران جنبش پان‌ایرانیستی آزادی ‌سِتان، از اعضای فعال انجمن ادبی آزربایجان، و در دوره‌ی رضاشاه کفیل اداره‌ی معارف (فارس‌سازی) آزربایجان و چندی بعد رئیس اداره‌ی معارف اردبیل و سپس ریاست دارالمعلمین تبریز (دانشسرا)، ... است که مانند دیگر آزادی‌خواهان و دموکرات‌های آزربایجان ضد تورک تبریزی وقت، معتقد به ملی بودن زبان فارسی و لزوم «توحید لسان» یعنی تغییر دادن زبان تورک‌ها به فارسی و فارسی‌سازی زبان آن‌ها، به ترمینولوژی امروزی «نسل‌کشی زبانی» ملت تورک ساکن در ایران بود.

آزربایجان‌گرایان ایران‌گرا و یا پان‌ایرانیست‌های خجالتی مانند محمدعلی صفوت تبریزی، بر خلاف آزربایجان‌گرایان پان‌ایرانیست (حسن تقی‌زاده، حسین کاظم‌زاده ایران‌شهر، اسماعیل امیرخیزی، سید جلیل اردبیلی، احمد کسروی، رضا تربیت، صادق رضازاده شفق، ناصح ناطق، ابوالقاسم فیوضات، رضا افشار، محمود غنی‌زاده، ....)، خواستار تغییر دادن زبان تورک‌ها و فارس‌سازی آن‌ها نه ‌با تشدید و تحکم توسط ماموران اعزامی، بلکه با روش‌های نرم و به تدریج ‌به ‌وسیله‌ی فرهنگ و فرهنگیان بودند تا این اقدامات موجب تحریک احساسات و تعصبات زبانی و ملی مردم تورک نشود و نتیجه‌ی معکوس و اثر بد نبخشد و زبان فارسی را بشود بهتر رایج کرد.

محمدعلی صفوت تبریزی در کتاب خود بنام «تاریخ فرهنگ آزربایجان (با فوائد ادبی)» موارد و نمونه‌های بسیاری در رابطه با تحمیل زبان فارسی در آزربایجان و متودهای نسل‌کشی زبانی ملت تورک توسط آزادی‌خواهان تبریزی و دموکرات‌های آزربایجان، سپس دولت ایران، ارتش و وزارت‌ها و ادارات و مقامات گوناگون در دوره‌ی رضاشاه را داده است.

از جمله محمدعلی صفوت تبریزی در صفحه‌ی ١٨١ کتاب خود می‌گوید در دوره‌ی رضاشاه لوحه‌های «تورکی حرف زدن ممنوع است» در آموزشگاه‌ها و مدارس نصب می‌‌شد: «آیا در آموزش‌گاه‌ها لوحه زدن (تورکی حرف زدن ممنوع است) تحریک احساساست و تعصبات محلی نیست و اثر معکوس ندارد؟» ص ١٨١

در رابطه با فارسی‌سازی زبان تورکی و تحمیل فارسی به مردم تورک – که وی طرف‌دار آن بود - محمدعلی صفوت تبریزی علاوه بر نصب لوحه‌های «تورکی حرف زدن ممنوع است» در مدارس، این موارد را هم شمرده است:

- مساله‌ی توحید زبان (فارس‌سازی تورک‌ها) و ترویج ادبیات فارسی در آزربایجان از زمان سابق (در تمام قرن نوزده و ربع اول قرن بیستم) جزو مرام وطن‌خواهان و روشن‌فکران تبریز بود.

- سران فرقه‌ی دموکرات آزربایجان ‌در تبریز داوطلبانه ‌به‌ جای تورکی به ‌صحبت کردن به ‌فارسی در کوچه و بازار شروع نموده‌اند. محمدعلی صفوت در این مقام داستان آقا میرآقا رابط یک تاجر تبریزی قند کم‌سواد ‌و از سران فرقه‌ی دموکرات آزربایجان را روایت می‌کند که با هم‌فکران خود در سال ١٩١٨ تصمیم گرفتند به ‌منظور عملی کردن توحید زبان (فارس‌سازی تورک‌ها) و ترویج ادبیات فارسی در آزربایجان، پس از آن به ‌تورکی صحبت نکنند و در کوچه و بازار به فارسی سخن بگویند.

-وطن‌خواهان آزربایجان یعنی آزادی‌خواهان و دموکرات‌های آزربایجان در تبریز مخترع پدیده‌ی مجازات و صندوق جریمه  به جرم تورکی صحبت کردن، برای نخستین بار در تاریخ مودرن ایران هستند. بنا به گفته‌ی محمدعلی صفوت طبق تصمیم آزادی‌خواهان و دموکرات‌های آزربایجان در تبریز هر که‌ به ‌تورکی حرف می‌زد باید دو ریال به‌ صندوق اعانت به عنوان جریمه می‌پرداخت.

-ارتش و نظامیان امر سیاست‌گذاری در مورد نابود کردن زبان تورکی را بر عهده داشتند و هدایت می‌کردند. چنانچه بنا به گفته‌ی محمدعلی صفوت در زمان فرماندهی سرتیپ آیریم او امر به تشکیل کومیسیون ترویج زبان فارسی در استان‌داری در تبریز داد.

- استانداران با صدور بخش‌نامه‌ بازوی دیگر سیاست نابود کردن زبان تورکی بودند. چنانچه بنا به گفته‌ی محمدعلی صفوت در زمان حکم‌رانی یکی از استان‌داران غدغن شد که آقایان اهل منبر فارسی صحبت کنند و روضه بخوانند.

-ابوالقاسم فیوضات، یکی از «آزربایجان‌گرایان» و از «آزادی‌خواهان» مشهور تبریز در دوره‌ی مشروطیت، از رهبران جنبش آزادی‌سِتان و مدیر نشریه‌ی «تجدد» اورگان آن حاکمیت ایران‌گرا، یک طرح جامع برای ترویج زبان ملی فارسی و اتحاد لسان (یک‌سان‌سازی زبان)، فارس‌سازی ملت تورک، و نسل‌کشی ملی و زبانی ملت تورک را تهیه و به وزارت معارف دولت مشروطه – حکومت کودتای سردار سپه عرضه کرده است.

-.....

برای مطالعه‌ی بیشتر:

سیر ممنوع ساختن زبان تورکی و آموزش به تورکی، تحمیل زبان بیگانه‌ی فارسی بر تورک‌ها به منظور فارس‌سازی آن‌ها و تبدیل زبان فارسی به یک زبان رسمی انحصاری و تحمیلی قاتل

تدریس زبان تورکی در مدرسه‌ی دارالفنون دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار، نخستین دانشگاه در تاریخ مودرن ایران

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/08/blog-post_28.html

تحصیل تورکی در مدارس اصول جدید در تهران ده سال قبل از امضای فرمان مشروطیت به گزارش ترجمان-قاسپیرالی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/11/blog-post_29.html

بیگانه بودن زبان فارسی برای تورکان 

ا. اسمیت و ه.گ.او. دووایت (١٨٣٣ میلادی): فارسی برای تورک‌ها زبانی بیگانه؛ و پرشیا نامیدن ایران یک دروغ یونانی است.

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/03/blog-post_9.html

رابینو: روستائیان همدان تورک‌اند و کلمه‌ای فارسی نمی‌دانند.

http://sozumuz1.blogspot.com/2015/12/blog-post_13.html

دانش‌آموزان تورک کوریجان- کبود راهنگ- همدان اصلاً زبان فارسی نمی‌دانند

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/03/blog-post_28.html

وزیر کشور سهیلی (١٣١٩): اهالی استان‌های سوم و چهارم به هیچ وجه فارسی نمی‌دانند

https://sozumuz1.blogspot.com/2019/06/blog-post_2.html

تورکی‌ستیزی و  مخالفت با تحصیل به ‌زبان تورکی در دوره‌ی مشروطیت 

انجمن ایالتی آزربایجان-تبریز و «کورش کبیر»، «نژاد ایرانی»، «زبان شیرین، ملی فارسی»، «ملت شش هزار ساله‌ی ایران» و «ملت آزربایجان»‌اش

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/05/blog-post_11.html

تبریز مرکز جنبش ملیت‌گرایی ایرانی بوده‌است

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/01/blog-post_12.html

مغلوبیت‌مان در انقلاب مشروطه‌ی ایران و خبطمان در انجمن آزربایجان ویا تاریخ مختصر بی زبان شدنمان

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/12/blog-post_19.html

کتاب درسی مشروطیت: بعد از این تورکی حرف نزنیم. اگر او تورکی حرف زد جواب ندهیم

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/04/blog-post_19.html

کتاب درسی دوره‌ی مشروطیت: زبان مردم تورک در آزربایجان قبل از غلبه‌ی موغول، فارسی بود

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/02/blog-post_9.html

مخالفت دولت مشروطه با تحصیل به زبان تورکی و ممنوع کردن آن در سال ١٩١٨

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/10/blog-post.html

مخالفت مرامنامه‌ی فرقه‌ی اجتماعیون عامیون (برنامه‌ی جمعیت مجاهدان) دوره‌ی مشروطیت با حقوق زبانی و ملی ملت تورک

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/04/blog-post_18.html

مرامنامه‌ی فرقه‌ی اجتماعیون ایران (حزب دموکرات) در دوره‌ی مشروطیت و انکار مساله‌ی ملی و حقوق زبانی، و مخالفت با فدرالیسم در آن

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/02/blog-post_3.html

مرامنامه‌ی فرقه‌ی سوسیالیست ایران و نفی فدرالیسم ملی و حقوق زبانی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/07/blog-post_21.html

لغو ممنوعیت زبان تورکی در مدارس توسط مظفرالدین شاه به ترغیب سلطان عبدالحمید

http://sozumuz1.blogspot.com/2020/12/blog-post_35.html

دستور مظفرالدین ‌شاه برای تدریس زبان تورکی در مدارس آزربایجان و اعتناء بایسته به تعلم آن

http://sozumuz1.blogspot.com/2015/12/blog-post.html

ممنوع ساختن زبان تورکی و آموزش به تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان-آزادی‌ستان 

موضع منفی خیابانی نسبت به زبان تورکی  به ادعای عبدالله بهرامی

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/02/blog-post_26.html

دستور موکد خیابانی برای تحمیل زبان فارسی به کودکان تورک و تنبیه آنان به جرم تورکی‌گویی به روایت ناصح ناطق

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/07/blog-post_8.html

لغو تدریس زبان تورکی در دوره‌ی حاکمیت آزادی‌سِتان در مدرسه‌ی مموریال آمریکایی تبریز

http://sozumuz1.blogspot.com/2022/09/blog-post_13.html

از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان: ممنوع کردن تورکی توسط دموکرات‌های آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/07/blog-post.html

از خیانت‌های آزربایجان‌گرایان: فیوضات و طراحی نسل‌کشی ملی و زبانی تورکی در ایران

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/08/blog-post_17.html

فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – آزادی سِتان در تبریز، مخترع صندوق جریمه‌ به ‌جرم صحبت کردن به تورکی در مدارس است

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_87.html

مخالفت خیابانی با انتشار موللا نصرالدین تورکی در تبریز، و دروغ‌پردازی‌ها و تاریخ‌بافی‌های آزربایجان‌گرایان

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_29.html

پس از کودتای رضاخان-دوره‌ی پهلوی

اسناد دولتی در باره‌ی منسوخ کردن زبان تورکی و فارس‌سازی اجباری تورک‌ها توسط مدارس فارسی‌زبان بنا به گزارشات رسمی سالهای ١٣٠٤-١٣٠١

http://sozumuz1.blogspot.com/2016/03/blog-post.html

سخنرانی تقی‌زاده در مجلس: همه چیز باید فارسی باشد

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/01/blog-post_27.html

انتقاد از سید حسن تقی‌زاده به سبب توصیه‌ی او به فارس‌سازی تورک‌ها در ایران

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/01/blog-post_26.html

شعار فارسی کردن ایران تقی‌زاده و اعتراض حاج محمدجعفر افشار کنگاوری به آن

http://sozumuz1.blogspot.com/2019/01/blog-post_92.html

از کونگره‌‌ی ملی فارس در تبریز-١٩٢٦ تا کونگره‌ی ترویج زبان و ادب فارسی در اورمیه-٢٠١٩

http://sozumuz1.blogspot.com/2021/02/blog-post_24.html

تکلم زبان تورک و کورد در ایران هر چه ‌زودتر متروک گردد

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/08/blog-post.html

جرم شمردن نام و هویت تورک 

استریوتیپ «نان بربری، بیسکویت تورک‌ها» در تئاتر مدارس همدان – تورک‌ایلی

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/04/blog-post_28.html

سرهنگ دادگاه‌ نظامی در دادرسی ارتش: در ایران، تورک بودن جرم است

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/10/blog-post_4.html

بخش‌نامه‌ی اداره‌ی فرهنگ آزربایجان برای رایج ساختن نام و هویت قومی آذری و آذربایجانی به جای تورک

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/10/blog-post_12.html

ممنوعیت مدارس تورک و زبان تورکی در مدارس

افسار الاغ به سر کودکان تورک و بستنشان به آخور تا مثل آدم به فارسی حرف بزنند

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/06/blog-post_9.html

تکلم به لهجه‌ی اجنبی تورکی اکیداً ممنوع است. با زبان شیرین فارسی صحبت کنید!

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/04/blog-post_4.html

یک سند تاریخی: تحمیل زبان فارسی به شاگردان تورک با توبیخ و اخطار و قدغن نمودن تورکی حرف زدن در مدارس

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/03/blog-post_30.html

جلوگیری از جار زدن به زبان تورکی در مدارس شهر بین (بن)، استان چهارمحال بختیاری - ایران مرکزی

http://sozumuz1.blogspot.com/2015/12/blog-post_11.html

لوحه های «تورکی حرف زدن ممنوع است» در مدارس و آموزشگاهها، به روایت محمدعلی صفوت

http://sozumuz1.blogspot.com/2023/05/blog-post_20.html

صندوق جریمه و تنبیه بدنی – شکنجه برای تورکی صحبت کردن

فرقه‌ی دموکرات آزربایجان – آزادی سِتان در تبریز، مخترع صندوق جریمه‌ به ‌جرم صحبت کردن به تورکی در مدارس است

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/03/blog-post_87.html

خانم معلم و صندوق جریمه‌ی تکلم به زبان تورکی، حکایت‌های شهربانو-زن متولد ماکو

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/02/blog-post_21.html

صندوق جریمه‌ی تورکی صحبت کردن در مدارس، یکی از متودهای تروریزه کردن کودکان تورک و تحمیل فارسی به آن‌ها در ایران

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/05/blog-post_13.html

حرف زدن به زبان تورکی از جرایم نابخشودنی مدارس بود و مجازات چوب خوردن داشت

https://sozumuz1.blogspot.com/2023/05/blog-post_16.html

ممنوعیت تورکی در ادارات 

ممنوع ساختن تورکی در ادارات: تا به فارسی سخن نگویی، فروغ روح پاکت آشکار نمی شود

https://sozumuz1.blogspot.com/2021/10/blog-post_7.html

ممنوعیت انتشارات و کتب و نشریات تورک در ایران 

وزارت فرهنگ و هنر ایران: چاپ کتاب و نشریه و هر گونه‌ انتشارات دیگر ‌به ‌زبان تورکی ممنوع می‌باشد.

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/02/blog-post_16.html

سوزانیدن کتب و نشریات تورکی

قومیت‌گرائی افراطی فارسی و مراسم کتاب‌سوزی ٢٦ آذر سال ١٣٢٥ در آزربایجان

http://sozumuz1.blogspot.com/2015/12/blog-post_22.html

ممنوعیت تئاتر تورک: 

سندی از ممنوعیت تئاتر تورکی در تهران، بزرگترین شهر تورک‌نشین در ایران

http://sozumuz1.blogspot.com/2018/10/blog-post_13.html

ممنوع کردن تئاتر تورک در قزوین تورک‌ایلی توسط دولت ایران-١٩٤١

https://sozumuz1.blogspot.com/2022/02/blog-post_9.html

قدغن کردن تئاتر تورکی توسط ریاست معارف آزربایجان در دوره‌ی رضاشاه-١٩٢٩

https://sozumuz1.blogspot.com/2020/03/blog-post.html

تورکی‌ستیزی در دوره‌ی جمهوری اسلامی

اشکالات اصل ١٥ قانون اساسی و مسئله‌ی خط و زبان تورکی

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/06/blog-post_14.html

ممنوع کردن خط لاتین تورکی: کومدی ـ تراژیکی دیگر از قومیت‌گرایی فارسی

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/07/blog-post_24.html

مصوبه‌ی حکومت احمدی‌نژاد در باره‌ی تدریس اختیاری دو واحد درسی اختیاری زبان و ادبیات تورکی در دانشگاهها

http://sozumuz1.blogspot.com/2017/10/blog-post_31.html

یکی بر سر شاخ، بن می‌برید و یا یونسی دستیار رئیس جمهور و بطحایی وزیر آموزش و پرورش، نفوذی موساد و سیا هستند

https://sozumuz1.blogspot.com/2018/04/blog-post_26.html