Wednesday, April 28, 2021

در آتش سوزانیدن زنان و کودکان تورک روستاهای بالاو، گجین، کوتالان و ... اورمیه توسط قوای مسیحیه

در آتش سوزانیدن زنان و کودکان تورک روستاهای بالاو، گجین، کوتالان و ... اورمیه توسط قوای مسلحه ی مسیحی؛ اعدام غیر نظامیان تورک سنّی توسط ارتش روسیه به تاریخ ١٥ اوکتوبر ١٩١٤

مئهران باهارلی


در این نوشته سندی دیگر از اعدام تورکان سنّی اورمیه توسط ارتش روسیه و کشتار و قتل عام زنان و کودکان روستاهای تورک سنّی توسط قوای مسلحه‌ی مسیحی آسوری-جیلو را معرفی کرده‌ام. این سند عبارت است از گزارش قائم مقام گه‌وه‌ر (گوار)- والی ولایت وان به وزارت داخلیه در بابِ عالی (باب همایون یا دیوان همایون، دیوان وزیر اعظم عثمانلی، مرکز سیاسی و اداری و مظهر کامل قدرت امپراتوری عثمانلی).

این گزارش رسمی که تاریخ آن صرفا سه روز بعد از اعدام‌های مذکور است اطلاعاتی جدید و مکمل در باره‌ی فاجعه‌ی مذکور می‌دهد. از جمله آنکه حاجی اسماعیل و حاجی رزاق تبعه‌ی عثمانلی بوده‌اند؛ از قریه‌ی بالاو سیزده نفر اعدام شده‌اند؛ اما اعدام شده‌گان محدود به این گروه نبوده است؛ ٤ نفر دیگر از روستای گجین و چندین نفر هم از روستاهای دیگر اعدام شده‌اند. 

مهم‌ترین بخش این گزارش اطلاعاتی است که در باره‌ی به آتش کشانیدن زنان و کودکان در روستاهای مذکور در همان روز توسط قوای مسیحیه (آسوری-جیلو) می‌دهد. با توجه به پرجمعیت بودن روستاهای مذکور مخصوصا بالاو که بزرگ‌ترین روستای آزربایجان، تورک‌ایلی و ایران است (اکنون دارای جمعیت ١٧٠٠٠ نفر، جمعیت در سال ١٩١٤ به تخمین حدود ١٥٠٠ نفر)، شمار زنان و کودکان در آتش سوزانیده و کشتار شده بی شک بالغ بر صدها تن می‌شود.

نکته‌ی مهم دیگر این گزارش درخواست مقام مزبور از باب عالی برای نجات دادن تورکان و مسلمانان آزربایجان از ظلم و بیداد روس‌ها و متحدین مسیحی او است. درخواستی که خلیفه‌ی مسلمین، سلطان محمد رشاد عثمانلی (بعد از وارد شدن امپراتوری عثمانلی به جنگ جهانی اول در ٢٩ اوکتوبر ١٩١٤ و اعلان جهاد در ٢٣ نووامبر ١٩١٤ بر علیه روسیه و بریتانیا و فرانسه و پنج هفته بعد در اوائل ژانویه‌ی ١٩١٥ اعلان جهاد میرزا فضل الله ناصحی مجتهد اورومی و میرزا مسیح افشار مجتهد اورومی صدرالشریعه به پیروی از سلطان عثمانلی) اجابت کرد و منجر به دو بار آزادسازی تورک‌ایلی توسط اوردوی نجات‌بخش عثمانلی در سال‌های ١٩١٥ و ١٩١٨ شد.....


Monday, April 26, 2021

«مجدالسلطنه» تنها شخصیت خالصاً طرف‌دار تورک و بر علیه انگلیس در ایران

 

Hüseyin Câvid- Temmuz 1918:

 

İran’da hâlis TÜRK taraftarı ve İngiliz aleyhtarı, yalnız “MECD ÜS SALTANA” nâm zât vardır.

 

حسین جاوید- جولای ١٩١٨:

 

ایران‌دا خالص تورک طرف‌داری و اینگیلیز علیه‌داری، یالنیز «مجدالسّلطنه» ‌نام ذات واردیر. 

(در ایران تنها یک شخصیت با نام «مجدالسلطنه» وجود دارد که خالصاً طرف‌دار تورک و بر علیه انگلیس می‌باشد.)


جمشیدخان سوباتایلی افشار اورومی- مجدالسلطنه. ١٨٦٤-١٩٤٠

CEMŞİD HAN SUBATAYLI AFŞAR URUMİ- MECD ÜS SALTANA. 1864-1940

 


گؤتۆرمه‌کGÖTÜRMEK ، قۇرتارماق QURTARMAQ، قوْتارماق QOTARMAQ، قۇتۇرماق QUTURMAQ، کؤته‌رمه‌ک KÖTERMEK، قۇدۇرماق QUDURMAQ

 گؤتۆرمه‌کGÖTÜRMEK ، قۇرتارماق QURTARMAQ، قوْتارماق QOTARMAQ، قۇتۇرماق QUTURMAQ، کؤته‌رمه‌ک KÖTERMEK، قۇدۇرماق QUDURMAQ


مئهران باهارلی


آزه‌ربایجان‌جادا سیخ‌لیق‌لا فارس‌جا «آزاد» کلیمه‌سی‌نده‌ن یاپیلمیش «آزاد ائتمه‌ک»، «آزاد اولماق» کیمی بیله‌شیک (مرکب) فعل‌له‌ر ایش‌له‌دیلیر. اویسا بونلارین تورک‌جه‌ قارشی‌لیغی «قورتارماق» و «قورتاریلماق» فعل‌له‌ری‌دیر. بو فعل‌له کؤکه‌ن‌ده‌ش و بنزه‌ر بیچیمی اولان نئچه فعل:

 

برداشتن، بلند کردن، همراهی کردن

گؤتورمه‌ک  Götürmek

ارتقاء مقام دادن، ترفیع دادن

کؤته‌رمه‌ک  Kötermek

نجات دادن، خلاص و رها کردن

قۇرتارماق  Qurtarmaq

به انجام رسانیدن، خاتمه دادن

قوْتارماق  Qotarmaq

از ظرفی به ظرف دیگر ریختن، خالی کردن

قۇتۇرماق  Quturmaq

 

 

هار شدن

قۇدۇرماق  Qudurmaq

 

گؤتۆرمه‌ک Götürmek (کؤتۆرمه‌ک، گؤته‌رمه‌ک): سیرتا یوک‌له‌مه‌ک، دالا آلاراق یوخاری قالدیرماق، یوکسه‌لتمه‌ک، بیر شئیی داشیماق، بیری‌نه بیر یئره گئتمه‌ک‌ده ائش‌لیک و یول‌داش‌لیق ائتمه‌ک؛ برداشتن، بلند کردن، همراهی کردن. از همین ریشه است کؤتگۆ (تپه)، کؤتۆتمه‌ک (یوکسه‌لتمه‌ک)، کؤمه‌ک (قالخماق)، کؤتمه‌ک (قالدیرماق)، کؤتۆ (ائوین دامی)، کؤلۆک (یوک یوک‌له‌نه‌ن حئیوان)، کؤته‌رمه‌ک (در زیر جداگانه نوشته شد)

کؤته‌رمه‌ک Kötermek: بیری‌نی مقام (قوْنام) و روتبه (قۇر) اولاراق یوکسه‌لتمه‌ک، یوخاری و اوست قوْنام و قۇرا گتیرمه‌ک، خان‌لیق و به‌ی‌لیک وئرمه‌ک؛ ارتقاء مقام دادن، ترفیع دادن. همریشه با کؤدۆرمه‌ک (کسیله‌ن قوربان‌ین شامان طرفی‌نده‌ن و یا اودا آتیلان اتی دومانی‌نین گؤیه گؤتوروله‌ره‌ک تانری‌یا اولاش‌دیریلماسی)

قۇرتارماق Qurtarmaq (قۇتقارماق): بیری‌نی آجی و سیخینتی‌لی دوروم‌دان چیخارداراق قوت‌لو ائتمه‌ک؛ نجات دادن، خلاص و رها کردن. شاید همریشه با قۇت (بخت، اۇغۇر، سعد) و قۇتادماق (تبرّک، تقدیس)

قوْتارماق Qotarmaq (قوْتۇرماق، قۇتارماق): ایشی بیتیرمه‌ک؛ به حالت نهایی درآوردن چیزی، به انجام رسانیدن کار، خاتمه دادن به امری. همریشه با قۇتۇرماق (در زیر جداگانه نوشته شد)

قۇتۇرماق Quturmaq (قۇذۇرماق، قۇیۇرماق): بوشالتماق، پیشه‌ن یئمه‌یی بیر قاب‌دان باشقا بیر قابا تؤکمه‌ک؛ خالی کردن، از ظرفی به ظرف دیگر ریختن غذا؛ همریشه با قۇیماق (ریختن)، قۇیۇمجۇ (زرگر، جواهرساز)، قۇیۇ (چاه)

قۇدۇرماق: Qudurmaq دلیرمه‌ک، قۇدۇزلاشماق، بیر شئی‌ین نورمال حدّی‌نی آشماسی؛ هار شدن، از حد نورمال گذشتن، دیوانه گشتن. همریشه با قۇدۇز (هار)



Sunday, April 25, 2021

فضولی: قصیده ‌در مدح شاهِ دین سلطان سلیمانِ سعادت‌مند علیه ‌الرحمة و الغفران

قصیده ‌در مدح شاهِ دین سلطان سلیمانِ سعادت‌مند علیه ‌الرحمة و الغفران


مَحْمَدْ سولئیمان‌اوغلو بایات- باغدادلی فوضولی (فضولی)



شاهِ دین سلطان سلیمانِ سعادت‌مند

Stratejik düşünceler: Azerbaycan Respublikası ABDye nota vermeli, Minsk Grupu’nun fesh edilmesini istemelidir

 

1-Stratejik düşünceler: Azerbaycan Respublikası ABDye nota vermeli, Minsk Grupu’nun fesh edilmesini istemelidir.


Mehran Baharlı

Joe Biden ABD’nin gelmiş geçmiş en Yunan, en Ermeni, En Kürt ve en Fars yanlı ve en Anti Türk cumhurbaşkanıdır. Ancak onun Sözde Ermeni soykırımı’nı kabul etmesi, bu eğilimin dışında başka güncel nedenleri de vardır. Örneğin Türkiye’yi Azerbaycan’a Karabağ’ı kurtarmak için verdiği desteğinden dolayı cezalandırmak, Türkiye ve Azerbaycan’ı soykırımcı ilan ederek şeytanlaştırmak ve gelecekte onların meşru haklarına karşı koymak için zemin ve kamuoyu yaratmak, Azerbaycan’a göz dağı vermek ve tehdit etmek, ve Ermenileri Karabağda hala işgal altında tuttukları ve onun dışındaki bölgelerde yeni saldırılara tahrik ve teşvik, cesaterlendirmektir.

Bu durumda Azerbaycan Respublikası ABD’nin sözde Ermeni soykırımı’nı tanımasına sadece bir iki sözlü eleştiri ile yanıt veremez. Böyle zayıf tepkiler ABD, Fıransa ve başkalarını Ermeni saldırganlığını desteklemekte daha cesur ve daha güstah eder:

1-Azerbaycan Respublikası ABD büyükelçisini Dışişleri Bakanlığlna çağırarak bu ülkeye Nota vermelidir. Bu notada ABD’nin Sözde Ermeni Soykırımı’nı tanımasının tekçe Türkiye sorunu olmadığı, bölge tarihini yeniden yazma ve gerçekleri çarpıtma; asıl soykırımı- yirminci yüzyılın ilk çeyreyinde Anadolu, Güney Kafkasya ve Türkili’nde (Kuzeybatı İran’da) Ermeniler ve Batı - Avrupalı destekleyicilerinin iki milyon Türk, Kürt, Arap, Yahudi ve Kafkasyalı halkları katletmesini- gizleme çabası olduğu; bütün bu halklar ile o olayda yaşamlarını yitiren masum insanlara, ve de Azerbaycan Respublikası ve halkına saygısızlık olduğu vurgulanmalıdır.

2-Azerbaycan Respublikası artık Minsk Grupu’nun yetkisini tanımadığını, ve bu grupun fesh edilmesi gerektiğini, bundan sonra bu gurupa Azerbaycan Respublikası’nın içişlerine ve bu arada Karabağ konusuna karışmasına izin vermeyeceğini resmen ilan etmelidir. Zira Minsk Grupu eşbaşkanlarından Fıransa’nın Karabağda ayrılıkçı Ermeni teröristlerle kendi ülkesinde anti Azerbaycan Ermeni ve Kürt teröristleri desteklediği; ABD’nın (Fıransa ve Rusya gibi) var olmayan Sözde Ermeni soykırımı’nı tanıyarak asıl kendilerinin orduları, diplomatik misyonları ve misyonerlerince silahlandırılan Ermenilerin yaptıkları iki milyon Türk ve Müsülman`ın soykırımını inkar etmesinden dolayı; açıkça Ermeni işgalçiliği yanlısı oldukları, arabulucu ve barış sağlayıcı olamıyacakları ortaya çıkmıştır.

3-Azerbaycan Respublikası ABD’nin -Fıransa gibi- bölge politikasında Anti Azerbaycan Ermeni ve Yunan—Rum hatta Kürt ve Fars diyasporaları etkisi altında olduğu, uydurma Ermeni soykırımı tanıdığı, gerçekte var olan Ermenilerin yaptıkları soykırımları inkar ettiği, Minsk grupu eşbaşkanı sıfatıyla geçmiş otuz yılda ve son Karabağ Savaşında açıkça veya dolaylı olarak Ermeni işgalçiliğini desteklediği; ve bu tutumlarla Ermenistanı daha da yayılmacı ve işgalci davranmaya teşvik ve cesaretlendirdiği için, ... ABD ile ilişkilerini gözden geçirmeli, siyasi ve ekonomik ilişkilerinin düzeyini asgariye düşürmelidir.

4-Türkiye ve Azerbaycan’ın Karabağ savaşını erken bitirmeleri ve Karabağ’ın büyük bölümünün hala Ermeni işgali altında kalmasını kabul etmeleri, istiratejik ve tarihi bir hata idi. İyi bilinmelidir ki bundan sonra Ermenistan, Fıransa, ABD, Rusya ve başka Ermeni işgali destekleyicileri, o bölgenin Azerbaycan egemenliğine girmesine engel olacak,  hatta bütün Karabağ ve civarındaki bazi bölgelerin Ermenistan’a ilhakına çaba gösterecekler. ABD’nın Sözde Ermeni Soykırımını tanıması da bu planın bir parçasıdır. Bu durumda Azerbaycan ve Türkiye Karabağ’da Ermeni siyasi ve yönetim kurumlarını fiziki olarak ortadan kaldırmanın yollarını arayıp bulmalı ve bunu da bir an önce gerçekleştirmelidirler.

 

ایستیراتئژیک دوشونجه‌له‌ر. ١-آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی آ.ب.د یه ‌(آمئریکایا) نوتا وئرمه‌لی، مینسک قوروپونون فسخ ائدیلمه‌سی‌نی ایسته‌مه‌لی‌دیر.


مئهران باهارلی


جو بایدین آ.ب.د.نین گلمیش گئچمیش ان یونان، ان ائرمه‌نی، ان کورد و ان فارس یان‌لی و ان آنتی تورک جومهورباشقانی‌دیر. آنجاق اونون سؤزده ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی قبول ائتمه‌سی، بو ائییلیمین دیشی‌ندا باشقا گونجه‌ل نده‌ن‌له‌ری ده‌ واردیر. بونلاردان بیری تورکییه‌یی آزه‌ربایجان‌ا قاراباغ‌ی قورتارماسی ایچین وئردییی دسته‌یی‌نده‌ن دولایی جزالاندیرماق، تورکییه ‌و آزه‌ربایجان‌ی سوی‌قیریم‌چی اعلان ائدیپ شیطان‌لاشدیراراق گله‌جه‌ک‌ده‌ اونلارین مشروع حاق‌لاری‌نا قارشی قویماق ایچین زمین و قامو اویو یاراتماق، آزه‌ربایجان‌ا گؤز داغی وئرمه‌ک و تهدید ائتمه‌ک، و ائرمه‌نی‌له‌ری قاراباغ‌دا هله ده اشغال آلتی‌ندا ‌توتدوقلاری و اونون دیشی‌نداکی بؤلگه‌له‌رده ‌یئنی سالدیری‌لارا تحریک و تشویق، جسارت‌له‌ندیرمه‌ک‌دیر.

بو دوروم‌دا آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی آ.ب.د.نین سؤزده‌ ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی تانیماسی‌نا ساده‌جه ‌بیر ایکی سؤزلو اله‌شدیری ایله ‌یانیت وئره‌مه‌ز. بؤیله‌ ضغیف تپکی‌له‌ر آ.ب.د.، فیرانسا و باشقالاری‌نی ائرمه‌نی سالدیرقان‌لیغی‌نی دسته‌ک‌له‌مه‌ک‌ده ‌داها دا جسور و داها دا گوستاخ ائده‌ر:

١-آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی آ.ب.د. بویوک‌ائلچی‌سی‌نی دیش‌ایش‌له‌ری باخان‌لیغی‌نا چاغیراراق بو اولکه‌یه ‌نوتا وئرمه‌لی‌دیر. بو نوتادا آ.ب.د.نین سؤزده ‌ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی تانیماسی‌نین تک‌جه‌ تورکییه ‌سورونو اولمادیغی، بؤلگه ‌تاریخی‌نی یئنی‌ده‌ن یازما و گئرچه‌ک‌له‌ری چارپیتما، اصل سوی‌قیریمی- ییرمینجی یوزایلین ایل چئیره‌ییی‌نده‌ آنادولو، گونئی قافقاسیا و تورک‌ایلی‌نده‌ (تورک اولان قوزی باتی و باتی ایران‌دا) ائرمه‌نی‌له‌ر و باتی-آوروپالی دسته‌ک‌له‌ییجی‌له‌ری‌نین ایکی میلیون تورک، کورد، عرب، یهودی-موسوی و قافقاسیالی خالق‌لاری قتل ائتمه‌سی‌نی- گیزله‌مه‌ چاباسی اولدوغو؛ بوتون بو خالق‌لار ایله ‌او اولای‌دا یاشام‌لاری‌نی ایتیره‌ن معصوم اینسان‌لارا و ده ‌آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی و خالقی‌نا سایقی‌سیزلیق اولدوغو وورقولانمالی‌دیر.

٢-آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی مینسک قوروپونون آرتیق یئتکی‌سی‌نی تانیمادیغی‌نی، و بو قوروپون فسخ ائدیلمه‌سی گره‌کدییی‌نی، بوندان سونرا بو قوروپا آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی‌نین ایچ‌ایش‌له‌ری‌نه ‌و بو آرادا قاراباغ قونوسونا قاریشماسی‌نا ایذین وئریلمه‌یه‌جه‌یی‌نی رسمن اعلان ائتمه‌لی‌دیر. زیرا مینسک قوروپو ائش‌باشقان‌لاری‌ندان فیرانسانین آچیقجا قاراباغ‌دا آیری‌لیق‌چی ائرمه‌نی تئروریست‌له‌رله ‌کندی اولکه‌سی‌نده‌ آنتی آزه‌ربایجان ائرمه‌نی و کورت تئروریست‌له‌ری دسته‌ک‌له‌دییی، آ.ب.د.نین (فیرانسا و روسیا گیبی) وار اولمایان سؤزده ‌ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی تانییاراق اصل کندی‌له‌ری‌نین اوردولاری، دیپلوماتیک میسیون‌لاری و میسیونئرله‌رینجه ‌سیلاح‌لاندیریلان ائرمه‌نی‌له‌رین یاپدیقلاری ایکی میلیون تورک و موسولمان‌ین سوی‌قیریمی‌نی انکار ائتمه‌سی‌نده‌ن دولایی، آچیقجا ائرمه‌نی اشغال‌چي‌لیغی یانلی‌سی اولدوقلاری، آرابولوجو و باریش ساغلاییجی اولامایاجاق‌لاری اورتایا چیخمیش‌دیر.

٣-آزه‌ربایجان رئسپولیکاسی، آ.ب.د.نین -فیرانسا گیبی - ‌بؤلگه ‌پولیتیکاسی‌ندا آنتی آزه‌ربایجان ائرمه‌نی و یونان-روم حتتا کورد و فارس دییاسپورالاری ائتکی‌سی آلتی‌ندا اولدوغو، اویدورما ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی تانیدیغی، گئرچه‌ک‌ده ‌وار اولان ائرمه‌نی‌له‌رین یاپدیق‌لاری سوی‌قیریم‌لاری انکار ائتدییی، مینسک قوروپو ائش‌باشقانی صفتی‌یله‌ گئچمیش اوتوز ایل‌ده ‌و سون قاراباغ ساواشی‌ندا آچیقجا و یا دولایلی اولاراق ائرمه‌نی ایشغال‌چی‌لیغی‌نی دسته‌ک‌له‌دییی و بو توتوم‌لا ائرمه‌نیستان‌ی یاییلماجی و ایشغالچی داورانمایا تشویق و جسارت‌له‌ندیردییی اوچون، آ.ب.د. ایله ‌ایلیشکی‌له‌ری‌نی گؤزده‌ن گئچیرمه‌لی، سیاسی و ائکونومیک ایلیشکی‌له‌ری‌نین دوزئیی‌نی ان آزا دوشورمه‌لی‌دیر.

٤-تورکییه‌ و آزه‌ربایجان‌ین قاراباغ ساواشی‌نی ائرکه‌ن بیتیرمه‌له‌ری و قاراباغ‌ین بویوک بؤلومونون هله ده ‌ائرمه‌نی اشغالی آلتی‌ندا قالماسی‌نی قبول ائتمه‌له‌ری، ایستیراتئژیک و تاریخی بیر خطا ایدی. اییی بیلینمه‌لی‌دیر کی بوندان سونرا ائرمه‌نیستان، فیرانسا، آ.ب.د.، روسیا و باشقا ائرمه‌نی اشغالی‌نین دسته‌ک‌له‌ییجی‌له‌ری، او بؤلگه‌نین آزه‌ربایجان حاکمیتی‌نه ‌گیرمه‌سی‌نه ‌انگه‌ل اولاجاق، حتتا بوتون قاراباغ و جیواری‌نداکی بعضی بؤلگه‌له‌رین ائرمه‌نیستان‌ا الحاقی‌نا چابا گؤسته‌ره‌جه‌ک‌له‌ر. آ.ب.د.نین سؤزده ‌ائرمه‌نی سوی‌قیریمی‌نی تانیماسی دا بو پیلانین بیر پارچاسی‌دیر. بو دوروم‌دا آزه‌ربایجان و تورکییه ‌قاراباغ‌دا ائرمه‌نی سیاسی و یؤنه‌تیم قوروم‌لاری‌نی فیزیکی اولاراق اورتادان قالدیرمانین یول‌لاری‌نی آراییپ بولمالی و بونو دا بیر آن اؤنجه‌ گئرچه‌ک‌له‌شدیرمه‌لی‌دیرله‌ر.

Monday, April 19, 2021

حسین جاوید: مجدالسلطنه تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان

 

حسین جاوید: مجدالسلطنه تنها شخصیت طرف‌دار تورک و ضد انگلیس؛ و خیانات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان

 

مئهران باهارلی

 

در این نوشته سندی بسیار مهم از حسین جاوید در سال ١٩١٨ را معرفی کرده‌ام. در این سند حسین جاوید اطلاعاتی در باره‌ی نیروهای سیاسی موجود در آزربایجان سال ١٩١٨ و مواضع و مناسبات آن‌ها در ارتباط با سیاست‌های وقت انگلستان و عثمانلی می‌دهد.

(حسین عبدالله‌اوغلو جاوید؛ شاعر، نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس تورک و تورک‌گرا، هوادار اتحاد اسلام و سپس تورکیسم. متولد اوکتوبر ۱۸۸۲ در نخجوان – جمهوری آزربایجان. از نماینده‌گان و پایه‌گذاران شعر رومانتیک و تراژدی و درام منظوم در ادبیات تورک در قفقاز (جمهوری آزربایجان). از تأثیرات اندیشه و ادب روسی بر کنار بود. به تورکی ادبی و معیار (عثمانی بسیط - مشترک) می‌نوشت. در ژوئن ۱۹۳۷ از طرف رژیم استالینیست شوروی با اتهامات گرایش به اتحاد اسلام، اتحاد تورک (پان‌تورکیسم)، حزب مساوات، سازماندهی گروهی متشکل برای براندازی شوروی، ... به ماگادان در ولایت ایرکوتسک - سیبری تبعید و در تاریخی نامعلوم بین ١٩٤١-١٩٤٤ در همانجا جان باخت).

١-حسین جاوید می‌گوید در سپهر سیاسی آن دوره‌ی آزربایجان، تنها یک شخصیت خالصا طرف‌دار تورک و تورک‌گرا و ضد انگلیس وجود داشت. بنا به تثبیت حسین جاوید این شخصیت کسی نیست به جز رهبر ملی تورک جمشیدخان سوباتایلی افشار اورومی – مجدالسلطنه که در آن موقع در حوالی مراغه بود و نیرویی نظامی مرکب از چهار صد نفر تحت فرمان خود داشت.

٢-حسین جاوید می‌گوید در آن دوره یک حزب به نام «تورک پارتی‌سی» که طرف‌دار تورک و تورک‌گرا، اما بی پول بود وجود داشت. این حزب احتمالا همان تشکیلات سیاسی مجدالسلطنه است. حسین جاوید همچنین از حزب دیگری بنام «اتحاد اسلام پارتی‌سی» نام می‌برد که طرف‌دار اتحاد ملل مسلمان بر علیه دول استعمارگر و متجاوز اوروپایی و تاسیس دولت‌های مستقل برای هر کدام از این ملل مسلمان بود. (در باره‌ی این احزاب نوشته‌های مستقلی در سؤزوموز منتشر خواهند شد).

٣-حسین جاوید صراحتا بیان می‌کند «فرقه‌ی دموکرات آزربایجان» (شعبه‌ی ایالتی فرقه‌ی دموکرات ایران) مستقر در تبریز و عده‌ای از اهالی نادان و جاهل آن شهر طرف‌دار و مجری سیاست‌های ضد تورک انگلستان هستند. وی سپس مواردی از اقدامات فرقه‌ی دموکرات آزربایجان را بر می‌شمارد که هر کدام به تنهایی برای ثبوت خیانت این جریان سیاسی ایران‌گرا و زائیده‌ی مشروطیت انگلیسی کافی است. از جمله:

الف-میرزا اسماعیل نوبری، شخص دوم فرقه‌ی دموکرات آزربایجان و دست راست خیابانی، پس از دفع حمله‌ی ژنرال ارمنی آندرانیک اوزانیان به خوی و نجات مردم آن شهر توسط اوردوی نجات‌بخش عثمانلی، آشفته و ناراحت از شکست آندرانیک و نجات خوی، می‌گوید «بر ما واجب است که مسلحانه به مقابله با تورک‌ها بپردازیم».

ب- میرزا اسماعیل نوبری، در یک نطق برای اعضای این فرقه می‌گوید «لازم است با انگلیس‌ها و ارمنی‌ها و آسوری‌ها -که مشغول به قتل عام و کشتار مردم در آزربایجان غربی و دیگر نقاط تورک‌ایلی بودند- و بر علیه تورک‌ها متحد شد».

پ-اعضای فرقه‌ی دموکرات آزربایجان با دریافت حقوق ٣٠٠ مانات به عنوان سرباز پیاده و با دریافت حقوق ٦٠٠ مانات به عنوان سرباز سواره در ارتش انگلستان که مشغول به جنگ با تورکان بومی در تورک‌ایلی و قفقاز و تورکان عثمانلی بود ثبت نام می‌کردند.

ر-اعضای فرقه‌ی دموکرات آزربایجان با غارت و چپاول سلاح‌هایی که روس‌ها پس از انقلاب-کودتای اوکتوبر در روسیه و به هنگام ترک ایران در شرف‌خانه و حوالی آن رها کرده بودند، آن‌ها را به کوه عینالی در شرق تبریز برده و در آن‌جا مخفی کرده بودند. هدف دموکرات‌ها که متحد انگلیس‌ها و ارمنی‌ها-آسوری‌ها بودند، کاربرد این سلاح‌ها بر علیه نیروهای ملی تورک بومی و اوردوی نجات‌بخش عثمانلی بود.

د-برخی از ایرانیان – احتمالا آزادی‌خواهان و اعضای فرقه‌ی دموکرات آزربایجان- با پول انگلیسی سلاح‌های تورکان نخجوان را که مشغول به جنگ دفاعی در مقابل چته‌های تروریستی و اشقیای ارمنی بودند خریده جمع‌آوری می‌کردند و بدین ترتیب تورکان نخجوان را در مقابل متجاوزین ارمنی بی دفاع و آسیپ‌پذیر می‌ساختند و امر اشغال سرزمین‌های تورک توسط متجاوزین و توسعه‌طلبان ارمنی را تسهیل می‌نمودند.