در ملامت و انتقاد از روحانیون شیعی تورک
مئهران باهارلی
١- در نتیجهی وارد شدن بسیاری از نخبهگان تورک در قرون نوزده و بیست مخصوصا در تبریز مرکز ایالت آزربایجان به روند ملت شوندهگی اشتباهی و عوضی ایرانی - فارس به جای تورک، اکثریت مطلق آنها فاقد شعور ملی تورک بوده و هستند و به جای «ملت تورک»، خود را منسوب به «ملت ایران» با زبان ملی فارسی میدانند. عدهی قلیلی از فعالین سیاسی در استان سابق آزربایجان شرقی هم (تبریز - اردبیل – موغان و اطراف) در یک روند ملت شوندهگی معیوب و منحط و استعمارساختهی دیگر، به «ملت آزربایجان» معتقد شدهاند. برآیند این دو روند مخدوش ملت شوندهگی نخبهگان، فاجعهی ملت نشوندهگی عموم تودهی تورک ساکن در ایران است.
نخبهگان تورک منکر هویت تورک را از لحاظ گرایشات سیاسی میتوان در چند زمرهی کلی، مانند پانایرانیست، غربگرا، راستگرا، چپگرا، روسگرا و شیعهگرا و ... تصنیف کرد. از اینها، در بارهی زمرههای سکولار پانایرانیست، غربگرا، راستگرا، چپگرا، روسگرا (مانند رهبران تورک ضد تورک مشروطیت و آزادی سِتان و تشکیلات بی شمار سراسری راست و چپ و پانایرانیست در ایران) کمابیش آگاهی وجود دارد. اما تاکنون زمرهی سوم که شامل (اکثریت) شیعهگرایان تورک و در راسشان روحانیون تورک شیعی میشود از منظر تمایلات و عملکردهای ضد تورکشان تدقیق نشده است. در این نوشته به کوتاهی به مورد خاص روحانیون تورک شیعی از این منظر پرداختهام.
روحانیت تورک شیعی به عنوان یک طبقهی اجتماعی مخصوصا مجتهدین و آیت اللههای برجسته نه در قیام زن، زندهگی و آزادی؛ و نه هیچ وقت دیگر (به جز نمونههایی استثنایی) به نام ملت تورک و با هویت ملی تورک به دفاع از حقوق بشری و قومی و زبانی و منافع ملی مردم تورک – چه برسد به حقوق همهی مردمان ایران - برنخاسته، و به سیاست رسمی فارسسازی اجباری ملت تورک و نسلکشی زبانی و ملی او، و سیاستهای منطقهای ضد تورک دولت ایران اعتراض، و یا از سوء مدیریت و رفتارهای استبدادی و ظالمانهی دولت ایران انتقاد نکرده است. بر عکس، از این سیاستها و رفتارهای ضد تورک حمایت نموده است.
٢- در ایران و منطقه، به جز مورد تورکهای ساکن در ایران، خادمان دینی و روحانیون تقریبا همهی ملل دیگر در راستای منافع ملی ملت خود و محافظت و دفاع از او در مقابل تعرضات و بدخواهیهای دشمنانشان عمل میکنند. وضعیت روحانیون ارمنی و یونانی و فارس و.... که همیشه مدافع منافع ملی واقعی و یا فرضی ملل ارمنی و یونانی و فارس، حتی محرک و مشوق و بانی ناسیونالیسم تهاجمی و توسعهطلب و افراطی این ملل هستند اظهر من الشمس است. در زیر به منظور تسهیل امر مقایسه، نمونههای روحانیون اوکرایین، بلوچ و کورد را هم یادآوری کردهام: