یوخاتیم قییینی‌نا (اعدام جزاسی‌نا) سون!

یوخاتیم قییینی‌نا (اعدام جزاسی‌نا) سون!

 

YOXATIM QIYININA (É`dam Cezasına) SON!

 

مئهران باهارلی

ایران دولتی سون گون‌له‌رده خالقین گؤزو اؤنونده، اؤزو ده آدی اوزلوق‌چولار گه‌زیم‌لییی (صنعت‌چی‌له‌ر پارکی) اولان بیر یئرده قالدیراج‌لا (جرثقیل‌له، وینچ‌له) ایکی گه‌نجی یوخاتمیش‌دیر (اعدام ائتمیش‌دیر). بو اولای، اوتانج‌وئریجی بیر دوروم و ته‌ک کلیمه‌ده اینسان‌لیغی آشاغی‌لاماق‌دیر. کؤک‌ده‌ن‌دین‌چی شیعی و فارس عیرق‌چی ایران دولتی‌نین بو وحشی‌لیک‌له‌ری یاپماق‌دان آماجی، ییلقی (تئرور) اه‌سدیریپ اوره‌ک‌له‌ره قورخو سالماق‌لا بیرلیک‌ده، ایران‌لی‌لاری اینسان‌لیق‌دان چیخارتماق و اؤزونون اینسان‌لیغا یاد اولان حاکمیتی‌نه بویون اه‌یه‌جه‌ک اویوم‌لو قول‌لار و سادیست یاراتیق‌لارا، سوچ اورتاق‌لاری‌نا دؤنوشدورمه‌ک‌دیر.

یوخاتیم قییینی (اعدام جزاسی) که‌سین‌لیک‌له و توم‌ده‌ن قالدیریلمالی‌دیر. اؤزه‌ل‌لیک‌له حاکم‌له‌رین فاسد اولدوغو، اه‌رکله‌تین (دولتین) ایلکه‌ل شریعت یاسالاری ایله یؤنه‌تیلدییی، باغیم‌سیز و یئنی‌جیل (مودئرن) یارقی اه‌رکی‌نین (قوه قضائیه) اولمادیغی، اینسان‌لارین ته‌مه‌ل و ائوره‌ن‌سه‌ل حاق‌لاری‌نین اه‌رکله‌ت، یئتگی‌لی‌له‌ر، حتتا خالق طرفی‌نده‌ن یوخا ساییلدیغی، شدّ‌ت اه‌کینجی‌نین (کولتورونون) یئرله‌شمیش و یوخسول‌لوغون یایقین اولدوغو؛ اینسانی، توپلومسال، ییغامسال (ائکونومیک) و یؤنه‌تگیل (سییاسی) آچی‌لاردان سوره‌گه‌ن (مزمن) گئری قالمیش ایران گیبی بیر دولت و توپلوم‌دا، یوخاتیم قییینی هئچ بیر دوروم‌دا اویقولانمامالی‌دیر.

گؤروت‌ده‌کی حوریه آدلی گه‌نج تورک قادین، ٢٠٠٧ ایلی‌نده ته‌بریزده خالقین گؤزو اؤنونده قالدیراج‌دان آسیلاراق یوخاتیلمیش‌دیر. بو گؤروتون، اصلی‌نده فارس عیرق‌چی- شیعی کؤک‌ده‌ن‌دین‌چی رئژیمین تورکییه‌ده پیروفئسییونئل آنتی‌ایمپئرییالیست دوست‌لاری و آزه‌ربایجان رئسپوبلیکاسی‌ندا آلدانمیش شیعی‌له‌ری دوشوندورمه‌سی گه‌ره‌کیر. 

رجاءنامه‌ی تورکی شاه تهماسب اول قیزیل‌باش (صفوی)

رجاءنامه‌ی تورکی شاه تهماسب اول قیزیل‌باش (صفوی)

 

مئهران باهارلی

١-در زیر تقاضانامه‌ای به زبان تورکی تالیف شده توسط شاه تهماسب، خطاب به سلطان عوثمان‌لی سلیمان‌خان قانونی را آورده‌ام. این نامه یکی از نامه‌های متعدد به یادگار مانده از شاه تهماسب به زبان تورکی است. در این رجاءنامه‌ی تورکی، این دومین شاه دولت تورک قیزیل‌باشیه (صفوی)، در مقابل تحویل دادن شهزاده بایزید به سلطان عوثمان‌لی، برآورده شدن چند مطالبه‌ی خود را خواستار می‌شود.

٢-این رجاءنامه‌ی تورکی در کتب «منشات عتیق» (مولف نامعلوم. به هنگام تالیف این اثر، سلطان سلیمان‌خان هنوز در قید حیات بود) و «دستورالانشاء »(تالیف ساری عبدالله افندی، نگاشته شده پس از فوت سلطان سلیمان‌خان) ثبت شده است.

٣-در منابع آرشیوی عوثمان‌لی (مجموعه‌ی مکاتیب ملوک، منشات عتیق، دستورالانشاء، منشات السلاطین، ..) متن اصلی مکتوبات شاهان و مقامات قیزیل‌باشیه (صفوی)، افشار حتی قاجار با عباراتی مانند «شاه‌دان گه‌له‌ن مکتوبون صورتی‌دیر» معرفی می‌گردد. در صورت عدم وجود این تصریح و یا وجود عباراتی مانند «شاه‌دان گه‌له‌ن مکتوبون ترجومه‌سی‌دیر»، متن تورکی داده شده در کتاب، ترجمه‌ی نامه‌ی اصلی از زبان‌های دیگر (عربی، فارسی) است. در این‌گونه موارد حسب معمول اصل مکتوب به زبان‌های عربی و یا فارسی نیز به همراه ترجمه‌ی آن داده می‌شود. اما در مورد این التماس‌نامه، در منابع عوثمان‌لی اشاره‌ای به ترجمه بودن آن نشده است. علاوه بر آن هیچ متنی به زبان فارسی به عنوان اصل نامه هم نقل نشده است. بنابراین می‌توان گفت که متن تورکی داده شده در کتاب، اصل التماس‌نامه‌ی شاه تهماسب است.

عملیات ملت‌ها به عنوان بخشی از سرکوب‌های استالینیستی

عملیات ملت‌ها به عنوان بخشی از سرکوب‌های استالینیستی

 

مئهران باهارلی ٢٠١٣

 

قسمت اول از مقاله‌ی « مولدوونیسم و آزربایجانیسم، دو ایدئولوژی ارتجاعی – پروژه‌ی ملت‌سازی استعماری روسیه - شوروی استالینیست »

نقشه‌ی گولاک‌ها- کمپ‌های کار اجباری و کولونی‌های برده‌گی در اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی

ژوژف استالین رهبر اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در سال ١٩٣٤ برای تحکیم پایه‌های قدرت خود، موجی از تصفیه و ترور را بر علیه گروه‌های روشن‌فکری، اجتماعی، ملی، .... که دشمن خلق و دشمن شوروی اعلام می‌کرد به راه انداخت. موج سرکوب و کشتارهای استالینیستی مذکور که  مشابه آن در تاریخ بشری دیده نشده، «تصفیه‌ی بزرگ» و یا «ترور بزرگ» نامیده می‌شود. استالین گروه‌های دشمن اعلام شده را به عنوان منبع شورش‌های بالقوه در صورت حمله‌ی کاپیتالیست‌ها به اتحاد شوروی و ستون پنجم آن‌ها می‌دید. تصفیه و ترور بزرگ، طرح استالین برای نابود کردن و حذف این گروه‌ها بود. ترور استالینیستی، از «جنون قدرت»، «بی‌ارزش بودن انسان نزد بولشویک‌ها و استالین»، «پارانویای شخص وی» و «نیاز اتحاد شوروی- به عنوان یک نظام توتالیتر- به نگاه داشتن اتباع خود در وضعیت همیشه وحشت‌زده و نامطمئن از آینده‌ی خودشان» ریشه می‌گرفت. تصفیه‌ی بزرگ و ترور استالینیستی، هم‌چنین عمده‌ترین «ابزار برای مهندسی اجتماعی و قومی توسط نظام استعمارگر روسیه - اتحاد شوروی» بود.

تصفیه‌ها و ترور استالینیستی را می‌توان نوعاً به چهار دسته‌ی زیر تقسیم نمود:

١- تصفیه‌ی بزرگ - محاکمات فرمایشی

٢-عملیات گولاک

٣- سرکوب، تنبیه و مجازات جمعی گروه‌های ملی

٤- عملیات ملیت‌ها و مهندسی قومی

اردوغان ريشه‌ي سکولاريسم در تورکيه را خشکاند

بين سالهاي ٢٠٠٣ تا ٢٠٠٦ اردوغان (اکنون آشکار شده است که بنا به تقيه) به عنوان يک دمکرات و لائيک عمل کرد. اين دوره، اوج شکوفائي و جهش تورکيه در دهه‌هاي گذشته بود و براي تورکيه اعتبار بسيار بالائي در منطقه و جهان و در اين ميان خلق تورک ساکن در ايران ببار آورد.

پس از آن اردوغان در چند مرحله، ٢٠٠٦، ٢٠٠٩، ٢٠١١ و نهايتا ٢٠١٣ به موازات تثبيت و مستحکم کردن پايه‌هاي اقتدار سياسي‌اش گام به گام به دمکراسي ليبرالي و لائيسيسم پشت کرد، به مشي توتاليتر و ايدئولوژي اسلاميسم گذشته‌ي خود و آجنداي اسلامي-سني کردن دولت و جامعه‌ي تورکيه روي آورد و ريشه‌ي سکولاريسم در تورکيه را خشکاند. گفته‌هاي وي در برابر اعمالش رنگ مي‌بازند.

ادامه‌ي حاکميت اردوغان بعد از اين نه تنها تهديدي براي نظام لائيک و دمکراسي ليبرال در تورکيه است، بلکه قطعا به تجزيه‌ي تورکيه نيز منجر خواهد شد. حاکميت اردوغان به عنوان يک اسلاميست توتاليتر، باري گران بر دوش تورکيه است و از اين به بعد به جز ضرر از همه جهت و در سطوح بيشمار، کوچکترين نفعي براي تورکيه ندارد.

ادامه‌ي حاکميت اسلاميستها به رهبري اردوغان همچنين در منطقه باعث ناديده گرفته شدن بيش از پيش حقوق تورکهاي سوريه، عراق و جمهوري آزربايجان (اشغال قره باغ) از سوي جامعه‌ي جهاني خواهد شد و براي منافع ملي خلق تورک ساکن در ايران هم تماما زيان‌آور است...

اسلاميستها نوعا تقيد و اعتقادي به ارزشهاي جهان‌شمول دمکراسي ليبرالي، سکولاريسم، حقوق بشر، برابري زنان و ... ندارند. به همين سبب سياستهاي اسلاميستي اردوغان و کلا اقتدار اسلاميستها - اخوانيستها در تورکيه در درازمدت منجر به ايزوله شدن بيشتر تورکيه از جهان مدرن و اروپا و هم چنين دنياي تورکيک خواهد شد و در نتيجه به ضرر اين کشور و کل منطقه و در اين ميان ملت تورک ساکن در ايران است.

رابطه‌ي دولت تورکيه تحت حاکميت اردوغان با دين اسلام را نمي‌توان به صورت کاربرد مذهب از سوي دولت توصيف کرد. استفاده از عامل مذهب توسط دولت يک چيز است (هر چند حتي همين هم با ماهيت دولت سکولار در تضاد است)، تبديل گام به گام جامعه و دولت به يک دولت اسلامي و شريعت چيز ديگري. آنچه در سالهاي اخير بويژه پس از ٢٠١١ در تورکيه‌ي تحت رهبري اردوغان در حال وقوع است اين دومي است.

ما ملت تورک ساکن در ايران بايد هميشه و صراحتا از يک تورکيه‌ي کاملا سکولار که علنا بخشي از اروپا- محور ترانس‌آتلانتيک است حمايت کنيم. منافع ملي درازمدت ما اين را حکم مي‌کند.

تحقق پتانسيل معظم تورکيه براي تاثيرگزاري و نفوذ در جهان اسلام و تورکيک، با اسلامي کردن جامعه و دولت تورکيه ممکن نيست. اين امر تنها در صورتي ميسر است که تورکيه بخشي از غرب و محور ترانس‌آتلانتيک باشد. تورکيه با يک دولت اسلامي توتاليتر آنهم مدل خاورميانه‌اي هيچ جاذبه‌اي براي تورکهاي ساکن در ايران، جهان تورکيک، دنياي اسلام و شرق ندارد.

نثر، نظم و ادبيات تورک

نثر، نظم و ادبيات تورک

(سپيک، قوشوق و تورک گؤرک‌سؤزو Sepik, Qoşuq ve Türk Görksözü)

مئهران باهارلي

٢٠٠٨

سؤزوموز

ادبيات کلاسيک تورکي را معمولاً در دو بخش نظم و نثر بررسي مي‌کنند. نظم در زبان عربي، به معني چيدن منظم سنگهاي قيمتي با آرايشي خاص بر روي نخ گردنبند عروس است. کلمه‌ي نثر همريشه با کلمه‌ي نثار بوده، و پاشيدن گل و بادام و قند و پول و سنگهاي قيمتي بر سر عروس (به تورکي ساچي Saçı)، چيزي را با دشت پاشيدن و افشاندن، مانند افشاندن دانه‌ي بذر بر زمين کشت معني مي‌دهد. دو اصطلاح لولوء منثور و جوهر منظوم در فن بلاغت ناظر به همين معاني‌اند (معادل اين مفاهيم در زبان تورکي: تاقشيت Taqşıt  - نظم، قوشوق Qoşuq - شعر؛ سپيک Sepik - نثر؛ و از آنجا تاقشيتچي Taqşıtçı - ناظم، قوشار Qoşar -شاعر و سپه‌ر Seper - ناثر، نثرنويس است).

نثر با رعايت قواعد دستور زبان و با ملاحظه‌ي رابطه‌ي علت و معلولي از سوي معلوم به سوي مجهول حرکت مي‌کند، انديشه‌ها را شکل داده به واقعيت تبديل مي‌نمايد. اما شعر مجبور به رعايت اصول منطق نيست. رابطه‌ي آن با درک واقعيتها مبتني بر احساس و الهام است. به عبارت ديگر، شعر زبان احساس است و نثر زبان انديشه. براي آزاد شدن و پيشرفت اساسي انديشه، توسعه‌ي نثر ضروري است. وجود ادبيات منثور قوي، نشانگر نايل شدن يک ملت از جهت خصوصيات روشنفکري به درجات عالي است. تا بدان حد که بسياري به مبالغه گفته‌اند "تنها نثر يک ملت است که سطح فرهنگي او را نمودار مي‌سازد". افزون بر آن، خصوصيات ملي تقريباً همواره در انديشه و قضاوت ناثران (نثرنويسان) بزرگ يک ملت به منصه‌ي ظهور مي‌رسد. از سوي ديگر، زباني که از عمق انديشه‌ي فلسفي محروم باشد، نمي‌تواند نثري قوي توليد کند. تکامل مداوم يک زبان، با توسعه‌ي همزمان و متناسب نثر و نظم است که مي‌تواند حاصل گردد.