دلایل شیطان‌سازی از قاجارها در تاریخ‌نگاری‌های ایران‌گرا و آزربایجان‌گرا
مئهران باهارلی
İran ve Azerbaycan Tarih Yazımlarında Türk Kacar Devletini Şeytanlaştırmanın Nedenleri
Reasons for Demonizing the Turkish Qajar State in the Historiographies of Iran and Azerbaijan
MÉHRAN BAHARLI
«سؤزوموز، مئهران باهارلی‌نین یازقالاری توپلوسو» پیتییی، بیرینجی
جیلدده‌ن
“Sözümüz,
Méhran Baharlının yazqalar toplusu” pitiyinden, cild I
از کتاب « سؤزوموز، مجموعه مقالات مئهران باهارلی» -
جلد اول
https://independent.academia.edu/MBaharli
https://sozumuz1.blogspot.com/
https://www.facebook.com/profile.php?id=61579230999069
خلاصه:
شیطان‌سازی از دولت تورک قاجار مولفه‌ای بنیادین در تاریخ‌نگاری‌های ایرانی و آزربایجانی است. در قرون سیزده - پانزده عنصر تورک به لحاظ دموگرافیک و قدرت سیاسی در قلمروی ایران امروزی به اوج خود رسید. این روند در آغاز قرن شانزده با ایجاد «پروژه‌ی قیزیل‌باش - شاه اسماعیل اول» توسط کلیسای ارمنی و سپس حمایت دولت‌های اوروپایی استعمارگر و صلیبی از «دولت قیزیل‌باش» در راستای دشمنی جهانی با تورک، به مدت دو قرن متوقف شد. نادر شاه با تاسیس دولت تورکمان افشار، ضربه‌ای اساسی بر صفویسم ضد تورک و ماکروپلان دولت‌های استعمارگر و صلیبی اوروپایی برای پایان دادن به حاکمیت تورک بر ایران وارد آورد. با تاسیس دولت ایرانیک زندیه، دولت‌های استعمارگر و صلیبی اوروپایی دوباره موفق شدند برای مدتی کوتاه حاکمیت بر ایران را به دست آورند. آغامحمد خان با تاسیس دولت تورکمان قاجار توانست بار دیگر حاکمیت تورک را بر ایران برقرار و دولت‌های استعمارگر و صلیبی اوروپایی را در امر دور کردن تورک‌ها از حاکمیت سیاسی ایران ناکام کند. اما دولت‌های استعمارگر و صلیبی اوروپایی از پا نه‌نشستند و دسیسه‌های متعددی را برای ساقط کردن دولت تورک قاجار طراحی و به اجرا گذاردند. آخرین آن‌ها انقلاب ضد تورک مشروطیت-۱٩٠٩ و کودتای رضا خان-۱٩۲٠ بود که به سقوط دولت قاجار-۱٩۲٥ و پایان دادن به حاکمیت سیاسی یک هزار و دویست ساله‌ی تورک بر ایران منجر شد. دولت تورکمان قاجار پدیده‌ای منفور در اندیشه‌ی پان‌ایرانیسم، ملیت‌گرایی ایرانی – فارسی و تاریخ‌نگاری ایرانی است. زیرا قاجارها تورک و بر تورک بودن خود کاملاً آگاه بودند و به آن افتخار می‌کردند، لهجه‌های تورکمانی و جغتایی و عوثمان‌لی زبان تورکی را به عنوان یک زبان رسمی دوفاکتو به کار می‌بردند، مانند افشارها به زدودن آثار مخرب صفویسم و سیاست‌های ضد تورک دولت قیزیل‌باش (شاه اسماعیل اول، شاه تهماسب اول، شاه عباس اول) تلاش می‌کردند. آن‌ها مفهوم تورکمان که صفویان سعی بر نابود کردن آن داشتند را دوباره احیاء نمودند، و مانند افشارها و بر خلاف صفویان دست دوستی به امپراتوری عوثمان‌لی دراز کرده و برای ایجاد اتحاد استراتژیک بین دو دولت تورکمان قاجار – عوثمان‌لی تلاش نمودند. این همه باعث شده است که در تاریخ‌نگاری ایرانی (محصول پان‌ایرانیسم و ذهنیت صلیبی) قاجارها به صورت شیطان و دشمن و غیر ایرانی و بیگانه و اشغال‌گر و ... تقدیم شوند. در تاریخ‌نگاری آزربایجانی هم که آمیخته‌ای از تاریخ‌نگاری ایرانی و ذهنیت صلیبی به علاوه‌ی استالینیزم روسی است، به شدت از قاجارها شیطان‌سازی، اما حرکت ضد تورک مشروطه تقدیس می‌گردد. حرکتی که رهبران آن را صلیبی‌ها، آنگلوفیل‌ها، ماسون‌ها، ازلی‌ها، پارسی‌های هندوستان، داشناک‌های ارمنی، تروریست‌ها و اوباش و اراذل قفقازی و دیگر عناصر ضد تورک تشکیل می‌داد و هدف ساقط کردن دولت قاجار و پایان دادن حاکمیت تورک بر ایران را تعقیب می‌کرد. از دیگر دلایل شیطان‌سازی از قاجارها توسط تاریخ‌نگاری آزربایجانی می‌‌توان موارد آتی را بر شمرد: آزربایجان‌گرایی محصول روسیه است. بنابراین با دشمن‌سازی از قاجارها سعی به توجیه اشغال اراضی قاجار در قفقاز توسط روسیه‌ی تزاری دارد. تروریست‌ها و مانقورت‌های قفقازی نقشی اساسی در ایجاد ناسیونالیسم ایرانی باستان‌گرا، پان‌ایرانیسم، جنبش ضد تورک مشروطیت و ساقط کردن دولت تورک قاجار داشتند. تاریخ‌نگاری آزربایجانی با غریزه‌ی قبیله‌گرایی و محلی‌گرایی از این تروریست‌ها و اراذل و اوباش قفقازی در مقابل دولت تورک قاجار حمایت می‌کند. نهایتاً بسیاری از سران خائن و مانقورت تبریزی - اردبیلی که بر علیه دولت تورک قاجار در جنبش انگلیسی و پان‌ایرانیستی و ضد تورک مشروطیت و ادامه‌ی آن حرکت آزادی ستان در تبریز اشتراک داشتند، بعدها به جمهوری آزربایجان شوروی مهاجرت و یا فرار کردند. این افراد که نوعاً و عمیقاً فاقد شعور ملی تورک و اغلب ضد تورک و مخصوصا ضد عوثمان‌لی و ضد تورکیه بودند، در دوره‌ی استالین تاریخ‌نگاری آزربایجانی را بر اساس تاریخ‌نگارهای ضد تورک پان‌ایرانیستی و صلیبی و استالینیستی به وجود آوردند. به همین سبب است که در تاریخ‌نگاری آزربایجانی، به عنوان یک اصل هیچ شخصیت و جریان ملی تورک (مانند رهبر ملی تورک اورمولو جمشید خان سوباتای‌لی افشار - مجدالسلطنه) حضور نه‌دارد. بر عکس، تمام شخصیت‌ها و جریاناتی که در تاریخ‌نگاری آزربایجانی شخصیت ملی و یا قهرمان ملی شمرده می‌شوند – یا اصلا تورک نیستند (زردشت، گئومات - گئوماتا، جوانشیر، بابک، ابن یزدانیار، بهمنیار، ...)، و یا افراد و شخصیت‌های فاقد شعور ملی تورک و علناً ضد تورک (شاه اسماعیل اول، شاه عباس اول، رهبران مشروطیت ضد تورک انگلیسی، حرکت پان‌ایرانیستی آزادی ستان به رهبری خیابانی، پیشه‌وری ماشه‌ی روسیه‌ی استالینی، ...) هستند. تقریبا همه‌ی این شخصیت‌ها و افراد هم‌زمان شخصیت‌ها و قهرمانان ملی ناسیونالیسم افراطی فارس و پان‌ایرانیسم نیز هستند. به عبارت دیگر قهرمانان ملی دو ملت ساخته‌ی استعمار، یعنی ملت ایران و ملت آزربایجان یکی است.
Özet
Türk Kacar Devletinin şeytanlaştırılması, Îran ve Azerbaycan Târîh Yazımlarının temel bir bileşenidir. 13-15. yüzyıllarda günümüz Îran topraklarındaki Türk varlığı demografik ve siyâsî güç açısından zirveye ulaştı. Bu eğilim, 16. yüzyılın başlarında, küresel Türk düşmanlığı doğrultusunda Ermeni Kilisesi tarafından yaratılan ve daha sonra Sömürgeci Haçlı Avrupa devletleri tarafından desteklenen “Kızılbaş - I. Şah İsmail Projesi” ve “Kızılbaş Devleti”nin ortaya çıkmasıyla durduruldu. Nâdir Şah, Türkman Afşar Devletini kurarak Türk karşıtı Safevizm’e ve Avrupalı Sömürgeci Haçlı Devletlerinin Îran üzerindeki Türk egemenliğini ortadan kaldırmaya yönelik daha büyük planına önemli bir darbe indirdi. İranik Zend Devletinin kurulmasıyla birlikte Avrupa Sömürgeci Haçlı Devletleri kısa süreliğine Îran üzerindeki egemenliklerini yeniden kazandı. Ancak Ağa Memmed Han, Türkman Kacar Devletini kurarak bir kez daha Îran üzerinde Türk egemenliğini kurmayı başardı ve sömürgeci Haçlı Devletlerinin Îran'daki Türk siyâsî yönetimini sona erdirme çabalarını engelledi. Buna rağmen Avrupa sömürgeci Haçlı Devletleri Türk Kacar Devletini devirmek için çok sayıda komplo kurmaya ve uygulamaya devam etti. Nihâi komplo, Türk karşıtı Meşrutiyet Devrimi-1909 ve Rıza Han liderliğindeki 1920 askeri darbeydi. Bunlar Kacar Devletinin devrilmesi-1925 ve Türk'ün Îran üzerindeki bin iki yüz yıllık siyâsî egemenliğinin sona ermesiyle sonuçlandı. Kacar Devleti; Panİranizm ideolojisi, İran-Fars Milliyetçiliği ve Îran Târîh Yazımında şeytanlaştırılan ve nefret edilen bir varlıktır. Zîrâ Kacarlar Türk kimliklerinin ve Türk mîrâsının farkındaydı ve bununla da gurur duyuyorlardı, Türk dilinin Türkman, Çağatay ve Osmanlı lehçelerini de-fakto resmi dil olarak kullanıyorlardı. Kacarlar, Afşar devleti gibi, Safevizm ve Safevilerin (I. Şah İsmayil, I. Şah Tahmasb, I. Şah Abbas’ın) öteki Türk karşıtı politikalarının izlerini de silmeğe çalıştılar, Safevilerin ortadan kaldırmaya çalıştığı Türkman kavramını yeniden canlandırdılar; Safevilerden farklı olarak, tıpkı Afşarlar gibi, Osmanlı İmparatorluğu'na dostluk elini uzattılar ve iki Türkman Devlet olan Kacar ve Osmanlı arasında istiratejik bir ittifak kurmaya çalıştılar…. Bu nedenlerden dolayıdır ki Îran Târîh Yazımında Kacarlar şeytan, düşman ve İranlı olmayan işgalci yadlar olarak tasvir edilmiştir. Panİranizm ve Haçlı zihniyeti ile Îran Târîh Yazımı ve Rus İstalinizminin birleştirilmiş uzantısı olan Azerbaycan Târîh Yazımında da Kacarlar ağır bir şekilde şeytanlaştırılır, buna karşın Türk karşıtı Meşrutiyet Hareketi yüceltilir. Oysa Sömürgeci Haçlı Avrupa devletleri, Anglofiller, masonlar, Bâbî Ezelîler, Hindistan Pârsîleri, Ermeni Taşnaklar, Kafkasyalı teröristler ve diğer Türk karşıtı haydutların önderlik ettiği Meşrutiyet Hareketi, Kacar Devletini devirmeyi ve Îran'daki Türk egemenliğine son vermeyi amaçlıyordu. Azerbaycan Târîh Yazımında Kacarların şeytanlaştırılmasının başka nedenleri arasında şunlar sayılabilir: Azerbaycancılık Rusya'nın bir ürünü ve ona borçludur. Dolayısıyla Kacarları karalayarak Çarlık Rusya'sının Kafkasya'daki Kacar topraklarını işgalini meşrulaştırmaya çalışıyor. Kafkasyalı teröristler ve Mankurtlar, Paniranism ve Îran Milliyetçiliğinin oluşması ile birlikte, Türk karşıtı Meşrutiyet Hareketi ve Türk Kacar Devletinin devrilmesinde de önemli bir rol oynamışlardır. Bu nedenle, Azerbaycan Târîh Yazımı hemşehrilik ve kabileci içgüdülerle Türk Kacar Devletine karşı olan Kafkasyalı mankurtlar, teröristler ve haydutlarla aynı safta yer alıyor. Son olarak Türk Kacar Devletine karşı Anti Türk Meşrutiyet Hareketi ve onun devamı olan Hiyâbânî önderliğindeki Paniranist Âzâdî Setan hareketine katılan hâin ve Mankurt Tebrizli-Erdebillilerden birçoğu daha sonra Azerbaycan Sovyet Cumhuriyeti'ne göç etti veya kaçtı. Türk milli şuurundan büsbütün yoksun ve ağır derecede Türk, Osmanlı ve Türkiye düşmanı olan bu kişiler İstalin döneminde Türk karşıtlığı, pan-İranist Târîh Yazımı ve Sömürgeci Haçlı zihniyeti üzerine kurulu Azerbaycan Târîh Yazımını oluşturdular. Azerbaycan Târîh Yazımında genel bir kural olarak, Türk milli lider Urmulu Cemşid Han Subataylı Afşar gibi Türk milli şahsiyetlerin veya hareketlerin bulunmamasının nedeni budur. Bunun yerine, Azerbaycan Târîh Yazımında milli şahsiyet veya ulusal kahraman sayılan tüm şahsiyetler ve hareketler ya Türk değiller (Zerdüşt, Guamata - Qaumâta, Cavanşir, Bâbek, İbn-i Yezdanyar, Behmenyar bin Merzban, …), ya da Türk milli bilinçten yoksun, veya açıkça Türk ve Türklüğe düşmanıdırlar (Ermeni kilisesi ve Haçlıların maşası olan Şah İsmayil I, Şah Abbas I, Türk karşıtı İngiliz Meşrute Hareketi, Panİranist Âzâdî Setan Hareketi, ve Rusya – İstalin'in piyonu olan Türk karşıtı Pişeveri, …). Bunun sonucunda Azerbaycan târîh yazımının bütün milli şahsiyetleri, aynı zamanda aşırı Fars milliyetçiliyi ve Panİranismin de milli şahsiyetleridir. Başka bir deyişle, sömürgeciliğin yarattığı iki milletin, yani İran milleti ile Azerbaycan milletinin milli kahramanları bir ve aynıdır.
Abstract
The demonization of the Turkish Qajar State is a fundamental component in Iranian and Azerbaijani Historiographies. In the thirteenth and fifteenth centuries, the Turkish presence in terms of demographics and political power in the territory of present-day Iran reached its peak. This trend was halted in the early sixteenth century with the emergence of “the Shah Ismail Project” and the “Qizilbash State”, which were created by the Armenian Church and later supported by Colonial Crusader Europe in line with their global enmity towards the Turks. By establishing the Turkman State of Afshar, Nader Shah dealt a significant blow to the anti-Turk Safivism and the larger plan of European Colonialist Crusader States to eliminate Turkish rule over Iran. With the establishment of the Iranic Zand State, the Colonialist and Crusader European States briefly regained sovereignty over Iran. However, by establishing the Qajar State, Agha Memmed Khan was able to once again establish Turkish rule over Iran and thwart the efforts of the Colonialist Crusader States to end Turkish political rule in Iran. Despite this, the Colonialist European States continued to plot and implement numerous conspiracies to overthrow the Turkish Qajar State. The final plot was the anti-Turk Revolution of constitutionalism – Mashruteh and the military coup led by Reza Khan, which ultimately resulted in the downfall of the Qajar government and the end of Turk’s thousand-year political rule over Iran. The Qajar State is a hated phenomenon in the realm of pan-Iranism, Iranian-Persian nationalism, and Iranian Historiography. The Qajar were keenly aware of their Turkish identity and Turkish heritage and took pride in them. They used the Türkman, Çağatay, and Osmanlı dialects of the Turkish language as a de facto official language. They revived the Türkman concept that the Safavids (Ismail I, Shah Tahmasb I, Shah Abbas I) had attempted to eradicate. Unlike the Safavids, the Qajar, much like the Afshars, extended a hand of friendship to the Ottoman Empire and sought to establish a strategic alliance between the two Turkman governments, i.e., Qajar - Ottoman. As a result, Qajars have been portrayed as malevolent figures, devils, enemies, non-Iranians and occupier foreigners in Iranian Historiography. In Azerbaijani Historiography, which is an extension of Pan-Iranism and Crusader mentality based Iranian Historiography combined with Russian Stalinism, Qajars are heavily demonized, while the anti-Turkish Constitutional Movement is glorified. Although this movement, was led by colonial European crusader states, Anglophiles, Freemasons, Babi Ezelis, Parsees of India, Armenian Dashnaks, Caucasian terrorists and other anti-Turkish thugs, aimed to overthrow the Qajar State and end Turkish rule in Iran. Among the reasons for demonizing the Qajars in Azerbaijani Historiography, the following can be mentioned: Azerbaijanism is a product of Russia. Therefore, by vilifying the Qajars, they attempt to justify Tsarist Russia’s occupation of the Qajar lands in the Caucasus. Caucasian terrorists and Mankurts were crucial in the creation of Iranian Arhcaism and Nationalism, Paniranism, as well as anti-Turkish Constitutionalism Movement and the overthrow of the Turkish Qajar States. As a result, Azerbaijani Historiography, driven by tribalistic instincts and localism, aligns with these Caucasian terrorists and criminals against the Turkish Qajar government. Finally, many of the traitor and Mankurt leaders from Tebriz and Erdebil who participated in the constitutional movement against the Turkish Qajar State and its continuation the Azadi Setan movement led by Khiyabani, later migrated or fled to the Soviet Azerbaijan. These people, lacking Turkish national consciousness, during Stalin's era created Azerbaijani Historiography, based on anti-Turkish sentiments, as well as pan-Iranist Historiography and a Crusader Mentality. This is the main reason why as a rule there are no Turkish national figures or movements in Azerbaijani Historiography such as the Turkish national leader Urmulu Cemşid Han Subataylı Afşar. Instead, all the figures and movements considered national in Azerbaijani Historiography - such as Zoroaster, Gaumata, Juansher (Javanshir), Babak, Shah Ismail I, Shah Abbas I, the leaders of Anti Turkish constitutionalism movement, the pan-Iranist movement of Azadi Setan led by Khiyabani, and the Pisheveri who was an anti-Turk pawn of Stalin's Russia – do not possess any Turkish national awareness or are openly anti-Turkish. In other words, the national heroes of the two nations created by colonialism, namely Iranian nation and Azerbaijanian nation, are one and the same.
.jpg)
